به گزارش خبرنگار صبا، امسال هفتمین سالی است که جشنواره‌ «سینمای ایران» در پاریس برگزار می‌شود؛ جشنواره‌ای که به همت نادر کمیل‌همایون و جمعی دیگر از سینماگران و سینمادوستان ایرانی و فرانسوی پایه‌گذاری شد و حالا نه فقط بین ایرانی‌های مقیم فرانسه که بیشتر بین سینمادوستان فرانسوی جایگاه ویژه‌ای دارد.

این جشنواره هر سال در دو بخش تماتیک و نمایش فیلم‌های روزِ سینمای ایران برگزار می‌شود. جشنواره‌ در سال‌های گذشته در بخش تماتیک سراغ یکی از موضوع‌ها یا ژانرهای برجسته سینمای ایران مانند جنگ، کمدی یا عشق رفته است و فیلم‌های برگزیده در هر حوزه را به نمایش گذاشته است.

امسال هم به مناسبت چهل سالگی انقلاب نمایش تعدادی از مهم‌ترین آثار ساخته‌شده در اولین سال‌های بعد از انقلاب در دستور کار قرار گرفت و با همکاری فیلم‌خانه‌ ملی ایران برای اولین بار امکان نمایش نسخه‌های ترمیم‌شده‌ چند فیلم از جمله «ناخدا خورشید»، «برای آزادی» و «نار و نی» در پاریس فراهم شده است. امسال در بخش مرور سینمای روز ایران هم «مغزهای کوچک زنگ‌زده»، «هتریک»، «آستیگمات»، «هم‌چنان که می‌مردیم» و «رونا مادر عظیم» نمایش داده خواهد شد و در بخش مستند بهمن کیارستمی با مستند «منیر» در این جشنواره حضور خواهد داشت. علاوه بر ۲۱ فیلمی که امسال در این رویداد سینمایی به نمایش درمی‌آیند چند فیلمساز ایرانی مانند مصطفی سیاری، رامتین لوافی، جمشید و نوید محمودی، مجیدرضا مصطفوی برای معرفی فیلم‌ها و گفت‌وگو با تماشاگران در این جشنواره حضور خواهند داشت. علاوه بر این یحیی نطنزی نویسنده، مترجم و منتقد سینمای ایران برای معرفی و نقد فیلم‌های بخش تماتیک جشنواره حضور خواهند داشت. هفتمین دوره‌ این جشنواره از روزهای ۲۲ تا ۲۸ خرداد (۱۲ تا ۱۸ ژوئن) در سینما نوول اودئون پاریس برگزار خواهد شد.

به بهانه این جشنواره گفتگویی با نادر تکمیل‌همایون داشته ایم که می خوانید:

*انگیزه‌ اولیه‌ برگزاری این جشنواره در پاریس چه بود و چه ضرورت‌هایی برای شکل‌گیری آن احساس می‌شد؟

-انگیزه‌ برگزاری این جشنواره مقابله با وضعیت نامناسب سینمای مستقل ایران در خارج از کشور بود.

هر سال بین انبوه فیلم‌های خوب یا متوسط سینمای ایران حدود هشت تا پانزده فیلم قابل اعتنا در سینمای مستقل ایران تولید می‌شود که در سال‌های دورتر بیشتر این فیلم‌ها امکان نمایش در سینماهای فرانسه را داشتند، اما متاسفانه امروز معادله کمی عوض شده و به دلیل تعدد فیلم‌های خارجی که خواهان اکران در فرانسه هستند و البته بالا رفتن هزینه‌های اکران، یک فیلم خوب از سینمای مستقل ایران و نه الزاما فیلمی با استانداردهای ویژه‌ جهانی، دیگر به راحتی امکان نمایش در سینماهای فرانسه را پیدا نمی‌کند بنابراین اگر ما و دیگر همکاران من که در کشورهای دیگر، جشنواره‌ سینمای ایران برگزار می‌کنیم امکان نمایش این فیلم‌ها را فراهم نکنیم عملا این بخش از سینمای ایران روز به روز ضعیف‌تر می‌شود و مخاطبان جهانی خود را از دست خواهد داد.

معمولا در کشورهای دیگر این کار را به عهده‌ نهادهای فرهنگی‌شان می‌گذارند، اما در ایران به دلایل سیاسی و فرهنگی این کار خیلی امکان‌پذیر نیست چون در سینمای مستقل ایران نشانه‌هایی وجود دارد که شاید به مذاق مدیران دولتی سینمای ایران چندان خوشایند نباشد و دفاع از نوعی سینمای رسمی همیشه برای آنها اولویت دارد. به همین دلیل در شهرها و کشورهای مختلف انجمن‌های کوچکی به وسیله‌ سینمادوستان وطن‌دوست به وجود آمده که سعی می‌کنند با نمایش فیلم‌های متفاوت سینمای ایران و فیلم‌هایی که درباره‌ ایران ساخته‌شده‌اند، یک حیات بین‌المللی به این نوع سینما بدهند.

*مهم‌ترین ویژگی‌های جشنواره‌ سینمای ایران در پاریس را چه می‌دانید و به چه ایده‌هایی برای متمایز‌شدن با دیگر جشنواره‌ها فکر کرده‌اید؟

-ما در طول این سال‌ها تلاش کرده‌ایم که این جشنواره فقط محلی برای نمایش فیلم‌ها نباشد و به تاریخ سینمای ایران هم توجه ویژه‌ای بکند به همین دلیل هر سال علاوه بر نمایش فیلم‌های ‌روز سینمای ایران، یک بخش تماتیک هم برای جشنواره در نظر گرفتیم تا در این بخش یکی از جنبه‌های سینمای ایران را معرفی و تحلیل کنیم. به نظرم این ویژگی مهم جشنواره‌ «سینمای ایران» در پاریس در مقایسه با جشنواره‌ها‌ی دیگری است که همکارانم در کشورهای دیگر اروپایی یا آمریکا برگزار می‌کنند. مثلا در سینمای جنگ ایران آثار بدیعی ساخته شده است که ما در یکی از دوره‌هایمان سعی کردیم تعدادی از آنها را نمایش بدهیم. یک سال احساس کردیم جامعه‌ فرانسه فکر می‌کند سینمای ایران، فقط درام‌های سیاه یا خاکستری دارد و با انتخاب ژانر کمدی در بخش تماتیک جشنواره و با نمایش حدود ۱۰ فیلم کمدی از سینماگران خوب سینمای ایران نشان دادیم که اتفاقا سینمای ایران جنبه‌های کمیک قوی‌ای هم دارد. در آن سال پرویز پرستویی به‌عنوان یکی از بازیگران موفق سینمای ایران که تجربه‌های بسیار خوبی در ژانر کمدی دارد، به این فستیوال دعوت شد. نوید محمدزاده هم برای معرفی فیلم «ابد و یک روز» و «لانتوری» دو سال قبل مهمان این جشنواره بود و حضورش بسیار مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت. یکی دیگر از تماتیک‌های جشنواره در سال‌های گذشته عشق بود. دلیل انتخاب این رویکرد این بود که متاسفانه فیلم‌هایی که در جامعه‌ فرانسه از سینمای ایران نشان داده می‌شوند که تصویری درستی از رابطه‌ زن و مرد در جامعه‌ ایران نشان نمی‌دهند و ما با انتخاب این نشان دادیم که اتفاقا در سینمای ایران فیلم‌های بسیار خوبی با این رویکرد وجود دارد. البته ما فقط فیلمسازان را دعوت نمی‌کنیم تا در کنار نمایش فیلم‌های‌شان در جشنواره حضور داشته باشند بلکه برنامه‌های جانبی دیگری مانند میزگرد با موضوع سینمای ایران، نقد و تحلیل فیلم‌ها با حضور یک منتقد یا نویسنده هم در برنامه‌ هر ساله‌ این فستیوال گنجانده می‌شود.

*امسال در بخش تماتیک سراغ چه موضوعی رفته‌اید؟

-امسال به مناسبت چهل سالگی انقلاب خود «انقلاب ایران» را به عنوان تماتیک جشنواره انتخاب کردیم؛ انقلابی که در صنعت سینمای ایران هم تحولات زیادی به‌وجود آورد و الفبای این سینما را تغییر داد. در ۱۰ سال اول بعد از انقلاب فیلم‌های بسیار خوبی ساخته شده که متاسفانه امروز در خارج از ایران دیگر شناخته‌شده نیستند به همین دلیل امسال بخش تماتیک جشنواره‌ را به سینمای فیلمسازان پیشگام بعد از انقلاب اختصاص دادیم و تصمیم گرفتیم با همکاری فیلم‌خانه‌ ملی ایران نسخه‌ ترمیم‌شده‌ فیلم‌هایی مانند «نار و نی»، «برای آزادی» و «ناخدا خورشید» را نشان بدهیم. به نظرم این دوره یکی از دوره‌های بسیار جذاب برای تماشاگران فرانسوی خواهد بود.

*توجه به سینمای مستند و فیلم کوتاه چقدر برای این جشنواره اولویت دارد؟

-علاوه بر فیلم‌های بلند سینمایی، فیلم‌های کوتاه، انیمیشن و مستند سینمای ایران را هم در برنامه‌ نمایش هر ساله‌ جشنواره «سینمای ایران» وجود دارد. تلاش ما این است که بتوانیم تمام جنبه‌های سینمای ایران را به مخاطب فرانسوی‌مان نشان دهیم و اتفاقا اصرار زیادی برای حفظ این بخش داریم و در طول این سال‌ها فیلم‌های مستند و کوتاه زیادی را نمایش داده‌ایم. البته یکی دیگر از کارهای منحصربه‌فرد این جشنواره نمایش فیلم‌ها با زیرنویس فرانسه است که کار بسیار مشکل و پرهزینه‌ای برای فستیوال است، اما برای برگزارکننده‌ها معنی بسیاری دارد.

ما جشنواره‌‌ای برای ایرانی‌های مقیم فرانسه برگزار نمی‌کنیم، مخاطب‌های این جشنواره بیشتر علاقه‌مندان به سینما، علاقه‌مندان به سینمای ایران و علاقه‌مندان به ایران هستند به همین دلیل همه این فیلم‌ها با بهترین کیفیت ممکن به زبان فرانسه زیرنویس می‌شوند. تعداد فیلم‌هایی که در این فستیوال نمایش داده می‌شود زیاد است و به همین دلیل نزدیک ۶ ماه از سال صرف زیرنویس این فیلم‌ها می‌شود.

*جشنواره‌ی سینمای ایران در پاریس فقط در طول یک هفته‌ برگزاری‌اش فعال می‌شود یا در طول سال هم سراغ برنامه‌های دیگری می‌رود؟

-نزدیک ۱۰ سال است که یکی از شنبه‌های هر ماه را به نمایش یک فیلم ایرانی اختصاص می‌دهیم و تا به حال بیشتر از صد فیلم با زیرنویس فرانسه به تماشاگران خود نشان داده‌ایم. در این نمایش هم یکی از منتقدان سینما را به این برنامه دعوت می‌کنیم تا فیلم را برای تماشاگران فرانسوی معرفی کند. در واقع این کارها آجرهای کوچکی بوده‌اند که ما در تمام این سال‌ها آرام آرام روی هم گذاشتیم و حالا خانه‌ کوچکی نه فقط برای سینمای ایران که برای سینماهای ایران در فرانسه بنا کرده‌ایم.

جشنواره‌ «سینمای ایران» در پاریس امروز به یکی از رویدادهای شناخته‌شده‌ سینمای فرانسه تبدیل شده و اگر قرار باشد یک فیلم ایرانی در سینمای فرانسه اکران شود، تلاش می‌کنند تا نشانی از این جشنواره روی این فیلم‌ها وجود داشته باشد و از ما می‌خواهند تا در پیش‌نمایش و تبلیغات این فیلم‌ها کمک کنیم. ما هم همیشه تلاش کرده‌ایم به کلیت سینمای ایران توجه داشته باشیم و سعی کنیم تصویری دستکاری‌شده یا بریده بریده از این سینما به تماشاگر خود ارائه ندهیم.