به گزارش صبا به نقل از ستاد خبری سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «معرفی کتاب برگزیده دانشگاهی و تقدیر از ناشر پیشکسوت»، پنجشنبه بیست‌وششم آبان‌ماه ۱۴۰۱ همزمان با روز «ناشران، کتابفروشان و ارکان صنعت نشر» در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

مسعود پایدار دبیر «سومین دوره انتخاب و معرفی کتاب نشر دانشگاهی» در این نشست گفت: انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی سال ۱۳۸۲ با هدف همفکری و هم‌اندیشی بین ناشران دانشگاهی و تشویق برای ایجاد سازمان‌های حرفه‌ای نشر و تشویق ناشران برای خلق آثار بهتر و بیشتر تاسیس شده است. موضوع انتخاب و معرفی کتاب برگزیده دانشگاهی، همان سال در اساسنامه انجمن جای گرفت، اما تجلیل از پدیدآورندگان در بازه زمانی سال‌های ۸۲ تا ۹۹ به دلایلی میسر نشد و در نهایت سال ۹۹ این امر اتفاق افتاد. اولین دوره انتخاب و معرفی کتاب برگزیده نشر دانشگاهی در دومین جشنواره کتاب صورت عملی به خود گرفت و امروز سومین دوره آن در حال برگزاری است.

وی افزود: برای برگزاری این دوره فراخوانی اواسط شهریور ۱۴۰۱ در سایت‌ها و شبکه‌های مجازی به‌ویژه شبکه‌های مرتبط با ناشران و اهل کتاب منتشر شد و از ناشران درخواست کردیم تا نسخه‌ای از کتاب‌های تالیفی دانشگاهی خود را به دبیرخانه ارسال کنند که طی دو ماه ۲۱۵ عنوان کتاب از ۱۵ ناشر دریافت شد و طی ۳ مرحله و بر اساس معیارهایی ارزیابی شدند؛ معیارهایی که براساس شیوه و آیین‌نامه کتاب‌های دانشگاهی متناسب با محتوای نوآورانه و نیازهای علمی و فرهنگی کشور متناسب است. در نهایت پس از انجام مراحل داوری،  هشت عنوان کتاب در چهار حوزه اجتماعی، ادبیات، تاریخ و جغرافیا و فلسفه و روان‌شناسی انتخاب شدند.

پایدار بیان کرد: کتاب‌های برگزیده امسال را چهار ناشر بخش دولتی منتشر کردند که بیشتر آنها در دوره‌های گذشته در زمره ناشران فعال بوده‌اند. ناشران دانشگاهی بخش خصوصی که در تولید کتاب‌های ترجمه از نظر کمی و کیفی آثار مطلوبی به جامعه ارائه کردند به‌نظر می‌رسد باید کوشش بیشتری کنند تا کتاب‌های بیشتر و ارزنده‌تری به جامعه دانشگاهی عرضه کنند.

توان مالی و سرمایه‌گذاری کمتر ناشران بخش خصوصی

دبیر «سومین دوره انتخاب و معرفی کتاب نشر دانشگاهی» همچنین گفت: سرمایه‌گذاری نکردن در نشر آثار تألیفی دانشگاهی در بین ناشران بخش خصوصی، نیازمند آسیب‌شناسی و پژوهش است؛ درباره اینکه چرا چنین موضوعی در بخش خصوصی کمتر دیده می‌شود؟ با وجود این‌که جریان تولید علم از بیرون به درون کشور است، دست‌کم می‌توان به چند عامل که یکی از آن‌ها نقش سیاستگذاری‌های نهادهای آموزشی کشور، به‌ویژه در منابع بین‌المللی دانشگاهی است اشاره کرد. در واقع ناشران به دنبال ترجمه این آثار هستند، چراکه نشر بنگاه اقتصادی است و ناشر بخش خصوصی از توان مالی و سرمایه‌گذاری کمتری برخوردار است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کاهش ورود سرمایه به بخش خصوصی به‌صورت اعم و نشر دانشگاهی به‌صورت اخص موضوع بعدی است؛ یعنی در کشور ما کتاب استادمحور است و وزارت آموزش عالی تعیین می‌کند که چه کسی باید چه کتابی بخواند و استادان هم مرتبط با همین موضوع آثار را معرفی می‌کنند. تا اصلاح در این زمینه انجام شود، شاید لازم باشد که در آیین‌نامه انتخاب و معرفی کتاب برگزیده دانشگاهی تجدید‌نظر صورت گیرد تا کتاب‌های ترجمه هم در بین آثار گنجانده شود.

کتابخوانی اولویت دوم افراد جامعه

در ادامه این نشست داوود معظمی متخصص مغز و اعصاب و نویسنده کتاب «علوم اعصاب» اثر برگزیده در سومین دوره نشر دانشگاهی، بیان کرد: مخاطبان کتاب دانشجویان رشته روان‌شناسی، روانپزشکی و نورولوژی هستند، اما سعی کرده‌ام کتاب را به‌صورتی بنویسم که هر شخصی حتی اگر اطلاعاتی هم از علوم اعصاب ندارد، برایش مفید باشد.

وی افزود: شروع کتاب شرحی درباره عملکرد مغز و سلول‌های مغزی است. در این کتاب نحوه تشکیل حافظه، تکلم، عواطف، رفتار و حرکت تشریح شده است. در پایان کتاب هم یکی از مهم‌ترین مسائل مغز بشریت که زوال عقل است را شرح داده‌ام.

این متخصص مغز و اعصاب گفت: بیشترین مشکل جامعه ایران در حوزه فرهنگ و همچنین کشورهای دیگر این است که کتابخوانی در درجه دوم قرار گرفته و مردم بیشتر به گوشی‌هایشان یعنی اینترنت و فضای مجازی اکتفا دارند تا کتاب‌هایشان. در واقع سواد دانشجویان به علت این‌که کتاب نمی‌خوانند کاهش یافته است.

تفاوت رشته‌های برنامه‌سازی و شهرسازی

در ادامه این همایش، زهره عبدی دانشپور نویسنده کتاب «درآمدی بر روش‌ها و فنون برنامه‌ریزی» که برگزیده سومین دوره نشر دانشگاهی برای کتاب «علوم اعصاب شناختی» است، بیان کرد: نوشتن این کتاب همزمان با تحصیلم در رشته برنامه‌ریزی شهری صورت گرفت.

وی افزود: همه افراد برنامه‌سازی را با شهرسازی یکسان ‌می‌دانند. در دانشگاه شهید بهشتی توانسته‌ایم  این دو رشته را از یکدیگر جدا کنیم. برنامه‌ریزی پس از جنگ جهانی دوم از کشور بریتانیا آغاز شده و این رشته بازویی از بخش عمومی است.

وی بیان کرد: برنامه‌ریزی شهری تا دورانی پایه نظری نداشته است. پشت هر عمل برنامه‌ریزی نظریه‌ای نهفته است. برنامه‌سازی در کشورهای بیشتر توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافته متفاوت بوده و ساختار سیاسی در این زمینه تأثیرگذار است. همچنین، برنامه‌ریزی جنبه محتوایی و روندکاری دارد. برنامه‌ریزی با واقعیت‌ها سروکار دارد، یعنی از زمانی که تفکر مشکل‌یابی و مشکل‌گشایی در برنامه‌ریزی وارد شد، توانست متناسب با اهداف آن قرار بگیرد. در این کتاب ذکر می‌شود که شهر ایده‌آل نخواهیم داشت، بلکه شهری با مشکلات کمتری خواهیم داشت.

توسعه نیازمند تجهیز سرمایه‌های بنیادین است

در ادامه محمد ستاری‌فر عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و نویسنده کتاب «بن یافته‌های توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی» برگزیده سومین دوره نشر دانشگاهی، اظهار کرد: به‌رغم این‌که برخی‌ها می‌گفتند که داشتن ثبات با آرامش و عزم بیشتر و رونق اقتصادی می‌تواند وضع را بهتر کند، اما نمی‌تواند ریشه‌های توسعه یافتگی را رونق دهد، بنابراین در این کتاب شرح داده‌ام که توسعه بیش از آنچه با رشد اقتصادی موقت و مستمر صورت گیرد، نیازمند تجهیز سرمایه‌های بنیادین است.

وی افزود: از ۹ سال گذشته به سوی پژوهشگران علوم سیاسی، علوم اجتماعی، تاریخ و جغرافیا دست دراز کردم، اما هیچ فردی کمک نکرد و خودم به تنهایی کتاب را تألیف کردم. امیدوارم این کتاب قدمی برای علاقه‌مندان در جهت ساخت ایرانی بزرگ باشد.

مردم ایران توانسته‌اند با سختکوشی باعث رونق و شکوفایی کشور شوند

در ادامه این همایش، عطاالله حسنی استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی و نویسنده کتاب «تبارشناسی تاریخی اتحادیه ایل شاهسون بغدادی» بیان کرد: هزاران سال است که مردم ایران توانسته‌اند با سختکوشی و دادخواهی باعث رونق و شکوفایی کشورمان شوند. ما در ایران جامعه متکثر داریم و این تکثر به اعتبار نگاه قومی، قبیله‌ای، زبانی و فرهنگی است.

استقبال از کتاب شناخت محیط زیست

علی‌محمد خورشید دوست؛ نویسنده کتاب «شناخت محیط زیست (طبیعی و انسان ساخت)» که در سومین دوره انتخاب و معرفی کتاب نشر دانشگاهی به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد، گفت: این کتاب را انتشارات سمت منتشر کرده و بهبود علی جانی از سازمان سمت بنده را در نوشتن این کتاب یاری رساند. برنامه‌ام این است که بتوانم کتاب بعدی را در قالب جغرافیای زیستی تألیف کنم.

رفع نیازهای حوزه زبان فارسی رایانه‌ای

در ادامه، محمود بی‌جن‌خان برگزیده سومین دوره انتخاب و معرفی کتاب نشر دانشگاهی برای نوشتن کتاب «پردازش متن و گفتار فارسی مروری بر مبانی و آخرین یافته‌های پژوهشی» در بیان کرد: از سال ۹۵ این موضوع مطرح شد که ضرورت دارد در دو حوزه زبان فارسی مهارت‌هایی صورت بگیرد؛ بنابراین ویرایش این کتاب آغاز شد.

وی افزود: همه کسانی که در حوزه زبان فعالیت دارند باید به آن توجه ویژهای داشته باشند. فرصت پرداختن به موضوع تظاهر دیداری یا خط فارسی در این کتاب را نداشته‌ایم. بحث چند رشته‌ای و بین رشته‌ای بودن از مباحث این کتاب است که به آن توجه کرده‌ایم. در واقع شناسایی تخصص‌های مختلف زبان فارسی و یارانه اولین قدم ما بود.

این نویسنده گفت: تنظیم فصل‌های کتاب کار سختی بود و به همین علت تألیف آن ۶ سال طول کشید و گاهی برای هماهنگ شدن محتوای دو فصل از نویسندگان درخواست تغییراتی داشته‌ایم و پس از چاپ کتاب همه افراد اظهار رضایت کردند، چراکه این کتاب برای جامعه دانشگاهی بسیار مفید است. برای رشته زبان‌شناسی رایانه کتابی در دانشگاه نداریم، اما مطالب این کتاب میتواند نیازهای حوزه زبان فارسی رایانه‌ای را رفع کند. جامعه زبان‌شناسی و مهندسی نرم افزار طی چند سال اخیر تلاش زیادی برای فعال کردن زبان فارسی در شبکه‌های مجازی کرده است.

وی افزود: انتشارات سمت دومین دوره این قبیل از کتابها را به چاپ میرساند و اولین دوره آن سال ۸۴ یا ۸۵ تحت عنوان زبان فارسی و یارانه ارائه شده است و مهدی احمدی، مدیر گروه زبان‌شناسی انتشارات سمت پشتوانه علمی هستند که در زمینه موضوع یابی رشته‌های مختلف انسانی اظهارنظر می‌کنند.

تعداد ناشران خصوصی دانشگاه‌ها قبل از انقلاب بسیار کم بوده است

در بخش دیگری از این برنامه، محمدرضا حاتمی رییس موسسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بیان کرد: قبل از انقلاب ناشر خصوصی در ارتباط با کتاب‌های دانشگاهی نداشتیم یا کم داشتیم. از ابتدای انقلاب با توجه به فضای فرهنگی ایجاد شده، تعدادی ناشر به فضای نشر اضافه شد. انتشارات شهراب یکی از ناشران قدیمی است که کتاب دانشگاهی منتشر می‌کنند.

وی تصریح کرد: آقای طورانیان مدیرمسئول انتشارات شهراب یکی از سرمایه‌های اجتماعی حوزه نشر است و قطعا ایشان یکی از بزرگان این حوزه، به‌ویژه پس از انقلاب و اهل کار جمعی است.

انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی تنها معرف کتاب است

در ادامه این نشست کاظم آرمان‌پور مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی گفت: طی چند روز اخیر وقتی با نویسندگان و ناشران برگزیده صحبت می‌کردم، می‌گفتند که کتاب‌ها نتایج ۳۰ ساله تلاش و کوششان است. انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی در حد بضاعت خود فقط نقش معرفی کتاب را برعهده دارد و امیدوارم که بتوانیم در مراجع و مراکز مختلف آن‌ها را به علاقه‌مندان معرفی کنیم.

منابع کتاب‌های دانشگاهی ایران متناسب با نیاز‌های روز دنیا

علی‌اکبر طورانیان مدیرمسئول انتشارات شهراب نیز در این نشست بیان کرد: کار نشر در حوزه آگاهی، نیکوکاری و کمک کردن و علم است. انتخاب کتاب سال دانشگاهی یکی از برکات بسیار خوبی است که توسط انجمن ناشران انجام می‌شود. انتخاب کتاب سال افتخاری برای صنعت نشر است که ناشران آثار فاخری منتشر می‌کنند. منابع کتاب‌های علمی، درسی و دانشگاهی مطابق با شرایط روز دنیاست، یعنی دانشجویان ایرانی در مقایسه با سایر دانشجویان جهان از نظر دسترسی به منابع علمی تفاوتی با یکدیگر ندارند؛ به علت اینکه تمام مباحث درسی و پیشرفت‌ها بروزرسانی شده‌اند.

وی ادامه داد: ما در ایران جایگاه پانزدهم علم را در دنیا داریم که این موضوع مرهون همکاری تنگاتنگ مولفان با استادان دانشگاهی و ناشران است.  مردم جامعه مطالعه زیادی ندارند و وقتی علت را جویا می‌شویم نبود فرصت زمانی را بهانه می‌کنند، اما در زمان جنگ، رزمندگان در هر فرصتی مطالعه کتاب را جدی می‌گرفتند.

مدیرمسئول انتشارات شهراب با بیان اینکه باید همه ملت را به مطالعه کتاب ترغیب کنیم، گفت: باید بحث جزوه‌نویسی از دانشگاه‌ها حذف شود، چراکه با جزوه‌نویسی شرایط مدرک محوری را بیشتر فراهم می‌کنیم که این موضوع اصلا مناسب نیست و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای حذف جزوه‌نویسی در دانشگاه‌ها باید با هم همکاری کنند تا جزوه‌نویسی برای همیشه حذف شود.

طورانیان همچنین بیان کرد: دانشجو باید مطالب کتاب را مطالعه کند و اگر مشکل مالی برای آن‌ها وجود دارد، وزارت علوم با در نظر گرفتن تسهیلات مالی، شرایط مهیا کردن کتاب برای قشر دانشجو را فراهم کند.

سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» از ۲۱ آبان آغاز شده و تا ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام/