سیاست، سینما، آزادی!

به گزارش صبا، روز گذشته سایت اینترنتی نشریه ورایتی خبر داد جشنواره فیلم برلین در دوره پیش رو، فیلم های ایرانی را که دولت ایران به هر نحو در تولید آن نقش داشته است، نخواهد پذیرفت. اقدام عجیبی که مشخص است تنها بعد سیاسی آن مد نظر برنامه ریزان این رویداد سینمایی بوده و کارشناسی دقیقی روی آن صورت نگرفته است.

سال گذشته جشنواره های فیلم کن و ونیز اقدام مشابهی را در خصوص کشور روسیه انجام داده بودند. به نظر می رسد مدیران تصمیم گیرنده در این جشنواره، بدون آنکه از ساز و کار ساخت فیلم در ایران آگاهی داشته باشند، چنین فرمان عجیبی را صادر کرده اند. از آنجا که بسیاری از فیلم سازان جوان و خلاق ایرانی نخستین آثارشان را با حمایت بنیاد سینمایی فارابی جلوی دوربین می برند، از این پس نمی توانند متقاضی حضور در این رویداد باشند.

گویا پس از آنکه در ۲۰۲۲ شاهد دخالت‌های سیاسی در ورزش بودیم و به عنوان مثال به همین بهانه از حضور تیم ملی فوتبال روسیه در جام جهانی قطر جلوگیری شد، قرار است با فضاسازی این رویکرد به حوزه فرهنگ نیز سرایت دهند و سینمای ایران را هدف قرار دهند… این در حالی است که جشنواره فیلم برلین در میان جشنواره‌های رده الف جهانی به عنوان سیاسی ترین رویداد سینمایی شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر مفاهیم سیاسی فیلم های پذیرفته شده بیش از ارزش‌های هنری آنان مورد توجه مدیران این جشنواره بوده است. بدین ترتیب می‌توان گفت که این جشنواره با اتخاذ چنین رویکردی، بر وجود رویه سیاسی در متن برگزاری‌اش به عنوان یک قانون نانوشته، صحه گذاشته است. بعلاوه این جشنواره اعلام کرده است روزنامه نگاران و خبرنگاران ایرانی که با رسانه های دولتی در ارتباط هستند، اجازه حضور در این رویداد را نخواهند داشت.

جلوگیری از پوشش خبری اتفاقی فرهنگی و ایجاد محدودیت در این زمینه، می‌تواند به نوعی با شعار آزادی رسانه‌ای که اروپاییان از مدعیان آن هستند، در تضاد باشد.

برلیناله در ادواری که تاکنون برگزار شده است، پذیرای فیلم‌های ایرانی بسیاری بوده که در تهیه تعداد زیادی از آن‌ها نهادهای دولتی مانند بنیاد سینمایی فارابی نقش داشته است. همچنین بسیاری از فیلم سازان ایرانی که در این رویداد برنده جوایز اصلی شده‌اند، در ابتدای مسیر حرفه‌ای خود، با حمایت نهادهای دولتی توانسته‌اند استعداد و توان فیلمسازی خود را نشان دهند. برخی از هنرمندانی که در دوره‌های پیشین جوایزی کسب کرده‌اند، آثار ابتدایی خود را برای تلویزیون ایران ساخته بودند. یا حتی در دوره‌های اخیر، فیلم‌های کوتاه موفقی با مشارکت نهادهایی چون انجمن سیمای جوانان ایران تولید شده و در بخش‌های مختلف این جشنواره حاضر بوده‌اند…

البته هنوز سایت اصلی جشنواره فیلم برلین به صراحت در این خصوص اظهار نظر نکرده است. با وجود آنکه این جشنواره مدعی است این محدودیت ها تنها در ارتباط با نهادهای دولتی ایران صورت پذیرفته است، اما به نظر می‌رسد چنین تصمیمی در صورت اجرا، فیلم‌سازان سینمای مستقل را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. نگاهی به آثار مربوط به فیلم‌سازان ایرانی این دوره از جشنواره می‌تواند این فرضیه را به اثبات برساند. چراکه علی رغم حضور چند فیلم از کارگردانان ایرانی، هیچ اثری در داخل ایران تولید نشده است و همه این آثار تحت مالکیت کمپانی های اروپایی و آمریکایی هستند.

گرچه هنوز خبر رسمی در این زمینه مخابره نشده و روزگذشته از سوی متولیان بین‌المللی سینمای ایران ارسال داده‌های رسمی در این زمینه تایید نشد، اما مانور رسانه‌های غربی فارسی زبان در این زمینه را می‌شود نوعی فضاسازی برای جاانداختن این خبر غیررسمی قلمداد کرد و در صورت تحقق این ماجرا، می‌توان این اقدام جشنواره فیلم برلین را علیه تمام آثاری دانست که در داخل کشور و با دریافت پروانه ساخت سینمایی ساخته می‌شوند، حتی اگر این فیلم ها با حمایت بخش خصوصی تولید شده باشند، احتمالا فرصت حضور در این جشنواره را نخواهند داشت. البته  به نظر می رسد مانند همیشه استثنا این جشنواره در خصوص فیلم هایی که روند تولید خود را در ایران طی کرده‌اند، پذیرفتن فیلم‌هایی خواهد بود که بدون مجوز و در مطابقت کامل با سیاست‌های این جشنواره ساخته شده باشند.