حمیدرضا حاجی‌حسینی از پژوهشگران تاریخ سینمای ایران به تازگی کتابی به نام «آقای سناریست» نگاشته است. کتابی که به زندگی سعید مطلبی یکی از فیلم‌نامه‌نویسان مهم تاریخ سینمای ایران می‌پردازد. حمیدرضا حاجی در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا به ارزش‌هایی که این کتاب می‌تواند در حوزه پژوهش سینما داشته باشد، پرداخت.

حمیدرضا حاجی‌حسینی در ابتدا پیرامون تاریخِ فیلم‌نامه‌نویسی در سینمای ایران و گفت‌وگوی طولانی‌اش با سعید مطلبی توضیحاتی داد: با مرور سینمای ایران در دهه‌های گذشته اسامی تعدادی فیلم‎نامه‌نویس پرکار در سینمای جریان اصلی و تجاری به چشم می‌آید. ابراهیم زمانی آشتیانی، حبیب‌الله کسمایی، منوچهر کی‌مرام، احمد نجیب‌زاده، احمد بهبهانی، فریدون گله، سیروس الوند، علیرضا داوودنژاد و فریدون جیرانی چند نمونه از این افرادند. ویژگی متمایز سعید مطلبی نسبت به دیگر فیلم‌نامه‌‎نویسان مطرح سینمای ایران، شش دهه حضور مستمر در سطح اول سینما و تلویزیون ایران است. در حالی که بسیاری از هم‌دوره‎‌های ایشان فوت شده‎‌اند و حتی نسل‌های بعدی ایشان با حضور فیلم‎‌نامه‌نویسان نسل جوان به ناچار از عرصه فیلم‎نامه‌نویسی خارج شده و به نوعی بازنشسته شده‌اند.

وی افزود: علاوه بر بحث حضور مستمر و کمّی سعید مطلبی در عرصه فیلم‌‎نامه‌نویسی، در کارنامه مطلبی فیلم‌‎های پرفروش و پرطرفدار زیادی همانند پشت و خنجر، بت، برزخی‌ها، دادا، تاراج، شیر سنگی، می‌خواهم زنده بمانم، نیش و هیس دخترها فریاد نمی‌زنند حضور دارد که به خاطره مهمی از چند نسل از علاقمندان سینمای ایران تبدیل شده‌اند. جدا از مقوله فیلم‌‎نامه‌نویسی، سعید مطلبی ۱۰ فیلم پرفروش و پرطرفدار دهه‌های چهل و پنجاه نظیر کوچه مردها، سرگروهبان، ناجورها و صلوه ظهر را نیز کارگردانی کرده است و در برخی از فیلم‌ها به عنوان تدوینگر یا مشاور در فیلمنامه و تدوین حضور داشته است که به برخی از آن‎ها به صلاحدید ایشان در کتاب اشاره نشده است.

حاجی‌حسینی اظهار کرد: از نظر پژوهشی سعید مطلبی شخصیت بسیار مهمی در تاریخ سینمای جریان اصلی ایران است و خاطرات و تجربیاتش می‌بایست به عنوان تاریخ شفاهی سینمای ایران ثبت و ضبط می‌شد. من در حدود ۴۰ ساعت با ایشان گفت‎وگو کردم و در نسخه نهایی کتاب، بخش‌‎های مهم این گفت‎گو از زبان ایشان به صورت اول شخص بیان شده است.

اخیرا انتقادهای تند و گزنده‌ای به کتاب‌هایی می‌شود که پیرامون سینمای تجاری ایران هستند. حمیدرضا حاجی پیرامون این مسئله و مواجهه‌اش با آن گفت: بحث ثبت تاریخ شفاهی سینمای ایران با مقوله نقد و ارزش‌گذاری فیلم‌‎ها متفاوت است. البته من سعی کردم تا حد امکان در گفت‌وگو با آقای مطلبی انتقادات خودم و دیگر منتقدان سینمای ایران را با سوال مطرح کنم که پاسخ آقای مطلبی به این سوالات اکنون در کتاب وجود دارد. این که آن انتقاد را پذیرفته‎اند یا نه بحث دیگری است. اما تمرکز من در کتاب بر ثبت اتفاقات و رخدادهای تاریخی است که در جایی دیگر گفته نشده است یا اگر گفته شده، روایت آقای مطلبی از آن ماجرا را در کتاب ثبت کرده‌ام. من با برخی از منتقدان پیشکسوت و حتی طرفداران سینمای روشنفکری و غیرتجاری درباره این کتاب صحبت کرده‌ام و همه آن‎ها متفق‌القول از ثبت تجربیات سعید مطلبی به عنوان یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار تاریخ سینمای ایران حمایت کرده‌اند. به نظرم در این ‌گونه موارد می‌بایست سلیقه شخصی را از کار تحقیقی جدا کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: در نهایت شاید برخی معتقد باشند نیازی به مصاحبه و ثبت تجربیات سینماگران جریان اصلی و تجاری نیست. من موافق این نظرات نیستم و در حدود سه دهه است که درباره سینمای جریان اصلی ایران مطالعه می‌کنم و تلاش کرده‌‎ام در حد توان و اطلاعاتم در نوشته‌های سینمایی‌ام در مجلات یا در پادکست‌های سینمایی مختلف به این بخش از سینمای ایران بپردازم.

حاجی‌حسینی در رابطه با موضوعاتی که کتاب «آقای سناریست» روی آن‌ها دست گذاشته است گفت: «آقای سناریست» کتاب اتوبیوگرافی یا خودزندگی‎نامه‌ای درباره سعید مطلبی است. پس تا حد امکان قصد داشته‌ام تا نقاط مهم و کلیدی زندگی ایشان در کتاب ثبت شود. پس صحبت‌های آقای مطلبی محدود به تجربیات سینمایی ایشان نیست. فصل‌های مختلف کتاب دربرگیرنده دوران کودکی و نوجوانی، تحصیلات دانشگاهی، حوادث تاریخی هم‌چون ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، اتفاقات قبل و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و بخشی از زندگی شخصی و خانوادگی سعید مطلبی است. علاوه بر آن فیلم‌نامه‌هایی که سعید مطلبی نوشته، فیلم‌هایی که ساخته‌ و موضوعات تاریخی-سینمایی مثل کانون سینماگران پیشرو، سندیکای هنرمندان و جلسات دیگر از نقطه‌نظر ایشان در کتاب بررسی شده‌اند. موضوع بسیار مهم ممنوعیت از فعالیت تعدادی از سینماگران چهره و مطرح قبل از انقلاب که آقای مطلبی هم جزو آن‌ها است، بخش مهمی از کتاب را تشکیل می‌دهد که گفته‌های سعید مطلبی سند بسیار مهم تاریخی برای تبیین این واقعه جنجالی تاریخ سینمای ایران است. همچنین به سینماگران قدیمی همکار آقای مطلبی نظیر ایرج قادری، محمدعلی فردین، ناصر ملک‌مطیعی، فریدون گله و علی عباسی نیز در مقاطع مختلف پرداخته‌ شده که در داستان زندگی آقای مطلبی به عنوان شخصیت‌های فرعی حضور دارند.

حمیدرضا حاجی‌حسینی پیرامون ادامه فعالیت‌های خود در این عرصه گفت: قبلا در نوشته‌هایم در مجلات و در پادکست‌های مختلف تلاش کرده‌ام تا به سینماگران مختلف بپردازم یا با آن‎ها گفت‎وگو کنم. اگر فرصت و وقت داشته باشم و موضوع مناسب و قابل اجرایی به ذهنم خطور کند حتما در آینده هم تلاش می‌کنم تا با سینماگران دیگر گفت‎گو کنم یا مطالبی بنویسم که به ثبت تاریخ شفاهی و کتبی سینمای ایران کمک کند.

وی ادامه داد: «آقای سناریست» تلاشی است در ادامه مسیری که اساتید، پیشکسوتان و همکاران بنده در گذشته در کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و گفت‌وگوی صوتی و تصویری ثبت کرده‌اند. اما شاید انتشار این کتاب بتواند مشوق و انگیزه‎ای برای همکاران مطبوعاتی و نویسندگان سینمایی باشد تا به سراغ دیگر سینماگران بخش جریان اصلی و تماشاگرپسند سینمای ایران بروند و تجربیات و خاطرات آن‎ها را با دقت و جزییات درست ثبت کنند.