به گزارش خبرنگار سینما صبا، اگر احیانا از آشنایان و دوستانی که در رشته سینما تحصیل می‌کنند از جشنواره‌های مهم داخلی بپرسید، بلافاصله با نام جشنواره نهال مواجه خواهید شد. در ادامه صحبت‌هایتان شما با توصیف‌هایی مثل «بهترین جشنواره داخلی» یا «سرزنده‌ترین رویداد سینمایی» کمی سردرگم و کنجکاو می‌شوید. پاسخ این کنجکاوی با حضور در جشنواره فیلم کوتاه نهال رفع خواهد شد و اگر شما با دوست دانشجوی خود هم‌نظر نباشید، اما قطعا می‌توانید او را درک کرده و با یکدیگر هم‌دل و همراه شوید.

جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه نهال در سال‌های اخیر معضلات عدیده‌ای از جمله پاندمی کرونا روبه رو شده است. یکی دیگر از مشکلاتی که جشنواره نهال هم‌اکنون با آن دست و پنجه نرم می‌کند، تاخیر در برگزاری است. از آنجایی که دبیر نوزدهمین دوره جشنواره با چند ماه تاخیر انتخاب شده و از طرفی دیگر هنوز فراخوان ارسال آثار انجام نشده است، احتمال تاخیر در برگزاری جشنواره نیز وجود دارد.

از این رو سه تن از دبیران جشنواره نهال در گفت‌وگو با خبرنگار سینما صبا از تجربه‌ها و برنامه‌های خود در این زمینه توضیحاتی دادند.

عماد حسینی‌فرد (دبیر هفدهمین دوره نهال) از مسیر برگزاری نهال آن هم به شکل آنلاین گفت. عارف حیدری (دبیر هجدهمین دوره نهال) به حال و هوای نهال پس از سه سال وقفه پرداخت و دست آخر، منیره امانی (دبیر نوزدهمین دوره نهال) به مسیری که برای برگزاری این جشنواره در پیش دارد، اشاره کرد.‌

عماد حسینی‌فرد (دبیر هفدهمین دوره نهال) پیرامون اتمسفری که همواره در جشنواره نهال برقرار است گفت: جشنواره نهال خوشبختانه توانسته است که در طول هجده دوره برگزاری خود از سال ۸۲، همیشه پویایی و رشدش را حفظ کند. دلیل آن به عقیده من برمی‌گردد به این که علاوه‌بر حضور دانشجویان در این جشنواره، تیم برگزار کننده جشنواره نیز به طور کامل از دانشجویان تشکیل می‌شود. و این تیم به شکل جدی نهال را از خود می‌دادند و برای حفظ کیفیت آن با وجود تمام مشکلات هرساله، از جان و دل مایه می‌گذارند. همچنین این مسئولیت هر سال به تیم جدیدی از دانشجویان سال دوم دانشکده سینما-تئاتر دانشگاه هنر واگذار می‌شود. هر تیم جدید خلاقیت و نوآوری‌های مختص خود را دارد. من فکر می‌کنم با تمام دلزدگی که فیلم‌سازان کوتاه -به خصوص فیلم‌سازان دانشجو- از جشنواره‌های مختلف داخلی به خاطر تمام خط مشی‌های غیر هنری و بعضا سیاست‌های غلطی که در طی این سالیان از آن‌ها دیده‌ایم دارند، جشنواره نهال به معدود و حتی شاید تنها مامن فیلمسازان کوتاه تبدیل شده است که در آن می‌توانند آزادانه اثر خود را به نمایش بگذارند.

او اظهار داشت: ما هم به عنوان برگزار کننده، از آنجا که قطعا خودمان هم دغدغه ساخت فیلم داشتیم، این را کاملا درک می‌کنیم و می‌دانیم وقتی فیلمسازی که از فضای آکادمیک برخاسته فیلمش را به جشنواره می‌فرستد، این اثر ابتدا با چه ارزش فکری و هنری تولید شده و ثانیا از چه مسیرهای سخت و چالش‌های فراوان و متعددی رد شده تا به ما رسیده است. فراموش نمی‌کنم که در طول دو سالی که استثنائا به خاطر همه‌گیری ویروس کرونا و یک سال به تعویق افتادن جشنواره هفدهم، مسئولیت برگزاری این جشنواره را به همراه تیمی از دلسوزترین و سختکوش‌ترین دانشجویان سینما برعهده داشتم، چه قدر زیاد این اتفاق می‌افتاد که برای مثال فیلمسازی فیلمش را دیرتر از موعد فراخوان به دبیرخانه می‌فرستاد اما تمام خواسته و خواهش او این بود که فیلمی که تمام وقت و انرژی‌اش در یک الی دو سال اخیر صرف برای آن گذاشته است، بتواند در جشنواره نهال اکران شود یا فیلم‌سازانی که تماما نگران شرایط پخش و بازخورد مخاطبین خود در جشنواره بودند. همه این‌ها هم ما را دلگرم می‌کرد و هم بار مسئولیت را بر دوشمان سنگین‌تر می‌کرد که امانت دار خیلی بهتری برای این آثار باشیم و تلاش کنیم تا اگر ممکن است، از تمام اتفاقات ناگواری که برای آثار فیلم‌سازان در جشنواره‌های دیگر به شکل معمول اتفاق می‌افتد، از جمله ضعف در بازبینی و داوری، سانسورهای بی‌مورد و … برای این‌ها اتفاق نیفتد و این عزیزان که به تازگی کارشان را در این حر‌فه شروع کردند، از فرصت برابر و مغتنم برای دیده‌شدن استعدادشان در این بستر بهره‌مند باشند.

عارف حیدری (دبیر هجدهمین دوره نهال) نیزپیرامون مسائل و معضلات هجدهمین دوره از جشنواره نهال به صبا گفت: هر جشنواره‌ای مشکلات و دغدغه‌‌های خاصّ خودش را دارد؛ اگر بخواهم از پایه توضیح دهم، به واسطه‌ دوسال تعطیلی که دانشگاه به خاطر کرونا داشت، عدم وجود زیرساخت‌ها برای برگزاری جشنواره حس می‌شد. از نظر زیرساخت فنی هم تجهیزات اکران بروزرسانی نشده بودند و نیاز به به‌روزرسانی داشتند. و هم‌زمان با این ماجرا در دانشگاه مشکل مالی به وجود آمده بود که گریبان ما را هم گرفت، زیرا منبع اصلی تغذیه ما دانشگاه بود و ما هم نتوانستیم آنطور که باید، از طریق دانشگاه حمایت بشویم و خب به این در و آن در زدیم، از وزارت علوم کمک خواستیم اما با مبلغ ناچیزی که یک‌صدمِ جشنواره‌هایی بود که وزارت علوم برگزار می‌کند، کمکی هم به ما کردند، دستشان درد نکند اما واقعیت امر این‌چنین است.

او ادامه داد: برای رفع این مشکل ما به جذب حامی مالی روی آوردیم و یک‌سری خدمات از آن‌ها دریافت کردیم تا توانستیم هزینه‌ها را تکمیل کنیم. حقیقتاً این مشکل مالی تا یک حدی آن‌قدر برای ما بحرانی بود که ما نقشه‌های مختلفی برای خود ریختیم، یعنی پلن ریخته بودیم که اگر مثلاً تا فلان تاریخِ مشخص پولی داشتیم یا چیزی نداشتیم چه کار کنیم! تمام این چیزها را برای خودمان پیش‌بینی کرده بودیم اما در نهایت هم بیش‌تر با کمک حامیان جشنواره توانستیم جشنواره را سرپا نگه‌داریم و در قید و بند اینکه آیا دانشگاه به ما بودجه می‌دهد و… نباشیم؛ یعنی در واقع ما این کارها را انجام دادیم اما چون دیدیم از آن‌ها آبی گرم نمی‌شود معطل آن‌ها نماندیم. دغدغه‌های دیگر و مسائلی که پیش روی ما بود و موجب شد در برنامه‌ریزی ما اختلال پیش بیاید یک‌سری مسائل حاشیه‌ای بود که سهواً یا عمداً توسط یک‌سری عوامل دانشگاهی پیش آمد که آن‌ها هم با تعامل حل و تمام شد. از دیگر دغدغه‌ها بخش بین‌الملل بود؛ خیلی نگران بودیم که امسال چه کار کنیم که استقبال بیشتری شود، برایش برنامه‌ریزی کردیم و نتیجه‌ مثبتی هم گرفتیم و توانستیم کیفیت کارهایی که دریافت کردیم را با ترفندی بالاتر ببریم و در عین حال کارهای دانشجویی‌تر را تحویل بگیریم.

عارف حیدری در ادامه دبیر هجدهمین دوره نهال اظهار داشت: رویکرد دیگری هم هست که بگوییم هر جشنواره‌ای استانداردی دارد که بر اساس آن طبقه‌بندی می‌شود و سنجیده می‌شود، باید سعی کنیم استاندارها را تقویت کنیم تا کم‌کم و پله‌ به پله پیشرفت کند؛ جشنواره‌ای که ۱۸سال دوام آورده، می‌تواند از این سطح فراتر رود و این هم مستلزم این است که جشنواره به واسطه اینکه هر دوره تیم تغییر می‌کند و ممکن است سیاست و رویکرد تیم نیز تغییر کند که اتفاقا این نکته جالبی نیز هست، یعنی نهال هرسال به واسطه این مسئله چیز پویایی از خود ارائه می‌دهد ولی اگر بخواهد به سطح جشنواره‌های دنیا برسد، به شورای سیاست‌گذاری و عملیاتی متخصص و باسواد و باتجربه و به دور از هرگونه دیدگاه‌های سیاسی زاویه‌دار نیاز دارد؛ گروهی که دغدغه‌های جشنواره برایش مهم باشد و صرفاً استقلال و هنر و دیده‌شدن فیلم‌ها برایش مهم باشد و در کنارش تخصص هم داشته باشد و مسیری را طراحی کند و در کنار تیم برگزاری که هرسال عوض می‌شود، به آن‌ها مشورت دهد و کمک کند تا آن تیم بتواند به سطح‌های بالاتر برسد و در طول چند دوره می‌تواند این کار را کرد. اجازه دهید نظر شخصی خودم را نگویم. نهال هم می‌تواند در همین حد بماند و هم می‌تواند پیشرفت کند و در سطوح بزرگ‌تر جشنواره معتبری شود؛ باید متقابلاً کیفیت آثار دانشجویی که در ایران ساخته می‌شود را سنجید، آیا کیفیت آثار دانشجویی آن‌قدر هست که ما جشنواره نهال را با فیلم‌هایی که در آن هست به سطح بالاتری برسانیم؟ من نظر خاصی ندارم که چطور می‌شود اما راه‌های پیش روی نهال اگر بخواهد تغییری کند، به این شکل است.

او گفت: دبیر دوره بعدی جشنواره بر طبق معمول پس از اختتامیه انتخاب شده و باید از فردای آن روز کار خود را آغاز کند. روندی که امسال با تاخیر اتفاق افتاد. حیدری پیرامون این تاخیر اظهار داشت: این تاخیر در برگزاری انتخابات و… تماماً بر عهده‌ی معاونت فرهنگی دانشگاه هنر است که مجوز برگزاری انتخابات نهاد را به بهانه‌های واهی به انجمن علمی سینما نمی‌داد و بچه‌ها را درگیر بروکراسی می‌کرد و بچه‌ها را پی نخودسیاه می‌فرستاد! طبعاً زمانی که جشنواره ساز و کاری دارد، باید چندماه برایش استراتژی بچینید و آزمون و خطا کنیم. با توجه به تجربه‌ کم دوستان، وقتی تایم‌لاین جشنواره را این‌قدر به هم می‌ریزند، من نسبت به آن حس خوبی ندارم. اما از این طرف که در این دو سه ماه اخیر صحبت انتخابات شد، چرا که من درگیر یک پروژه بودم.

حیدری در ادامه به جایگاه جشنواره نهال در سینمای ایران اشاره کرد و گفت: اهمیت و جایگاه جشنواره نهال در چند ویژگی خلاصه می‌شود. استقلال و دانشجویی بودن نهال در کنار فضایی به دور از سیاست از جمله ویژگی‌های قابل توجه است. فضای کاملا هنری و سینمایی نهال از دیگر تفاوت‌های نهال با سایر جشنواره‌هاست.

حیدری در ادامه تصریح کرد: می‌توانیم شرایط ایده‌آل را برای نهال اینگونه تصور کنیم. یک تعداد دانشجو در مسیری با چشم‌اندازهای سینمایی و هنری در کنار یکدیگر جمع شده و جشن خلاقیت می‌گیرند. آن‌ها به این ترتیب دارند به رشد یک‌دیگر کمک می‌کنند.

حیدری در ادامه تصریح کرد: فرصت نکردم که با خودِ بچه‌های نهال دوره ۱۹ گپ بزنم اما می‌دانم هرتصمیمی که بچه‌ها بگیرند، تصمیم درستی خواهد بود، چون خالصانه نهال را دوست دارند و هزینه‌های مختلف را متقبل می‌شوند که جشنواره را برگزار کنند و کسی که جشنواره را برگزار می‌کند منتی بر دیگران ندارد، زیرا در عین حال خودش هم دارد از این فرآیند لذت می‌برد و یاد می‌گیرد. این بچه‌ها آن‌قدر نهال را دوست دارند که تصمیمی که می‌گیرند، تصمیم درستی خواهد بود. هرکاری کنند با توجه به صلاحدید خودشان است، زیرا آن‌ها هستند که در یک شرایط خاص قرار دارند و خودشان هستند که انتخاب می‌کنند چگونه از آن دربیایند، ما که خارج از گود نشستیم می‌توانیم مشورت دهیم و بچه‌ها از ما مشورت می‌گیرند اما در نهایت آن‌ها باید به پتانسیل خود نگاه کنند و طبق آن تصمیم بگیرند. اما نکته‌ای که راجع به معاونت دانشگاه هنر و تاخیر آن‌ها در انتخابات نهال گفتم؛ این مسئله برای من شک‌برانگیز است. شاید بگویید دچار توهم توطئه هستم اما آن‌قدر از این مسئله دلم پر است که هیچ دلیل توجیه‌کننده و قانع‌کننده‌ای برایم ندارد که انتخابات دبیری نهاد عقب می‌افتد؛ راجع به برگزاری می‌توان صحبت کرد اما باید دبیر را انتخاب کنیم که دبیر داشته باشد و مسائل جزئی هرچه شد، شد. این که دبیر را در فشار بگذارند، دست و بالش را ببندند و فرصت عمل و عکس‌العمل را از او بگیرند چیز خوبی نیست.

اما منیره امانی (دبیر نوزدهمین دوره نهال) پیرامون آینده برپایی این رویداد مهم دانشجویی به صبا گفت: اگر بخواهیم نگاهی کلی به شاکله جشنواره نهال بیاندازیم، قطعا خواهیم دریافت که این رویداد سکوی پرشی شده است برای فیلمسازی دانشجویی که هر ساله دانشجویانی مستعد گرد هم می آیند، محتوا‌ی خود را ارئه می‌دهند و در کنار هم به تماشای یکدیگر می‌نشینند و در این مسیر، تجاربی کسب کرده و در کنار آن دیده میشوند که این قدمی می‌شود برای آینده ی یک فیلمساز دانشجو که بی هیچ قید و شرطی؛ از دور و نزدیکترین دانشگاه ها، می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند و خود را نیز، بی‌آزمایند. نهال ۱۹ امسال نیز به رسم هر ساله، میزبان آثاری از دانشجویان پیشرو در حوزه فیلمسازی است.

امانی پیرامون تاخیر در روند برگزاری جشنواره گفت: با توجه به مشکلاتی که در طی روند تحصیلی امسال به وجود آمده بود، تمامی برنامه های نهال به تعویق افتاد و حتی انتخاب دبیر که باید در اختتامیه نهال ۱۸ اعلام میشد کمتر از یک ماه پیش رخ داد، این عامل و همینطور طی کردن مسیر لازمه طبق هر ساله باعث شده تمامی تقویم سالانه نهال از روند خود خارج شود.

او ادامه داد: به طور کلی ما طی برنامه خود، اگر بتوانیم کمی نهال را با تاخیر برگزار کنیم قطعا جشنواره‌‌ای با سطح بهتری خواهیم داشت، اما این مورد کاملاًبه هماهنگی با دانشگاه متوسل است که نتیجه آن را به زودی اعلام خواهیم کرد.

امانی افزود: همانطور که گفتم امسال نهال از برنامه سابق خود جا مانده است و ما تقریبا ابتدای این مسیر هستیم و قطعا رویدادی به این بزرگی دارای پستی بلندی های فراوانی است که امید داریم با موفقیت از آنها عبور کنیم.

دبیر جشنواره نوزدهم نهال در آخر به تاریخ فراخوان برای ارسال آثار اشاره کرد و گفت: بستگی به تصمیم دانشگاه دارد. اگر تاریخ را تغییر ندهند، اواخر فروردین‌ماه فراخوان انجام می‌شود.

محراب توکلی