به گزارش خبرنگار تئاتر صبا، دنیای آثار نمایشی نیل سایمون نویسنده صاحب سبک آمریکایی دنیای جذابی است. نویسنده تلاش می‌کند در پس ظاهر شاد و طنز مضمون اثرش به واکاوی زندگی آدم‌های طبقه متوسط شهری آمریکا در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی بپردازد. محمد حسین پیوندی کارگردان جوان تلاش می‌کند تا ضمن وفاداری به روح اثر، نوع نگاه خودش را در روابط انسانی در پیش چشم مخاطبان قرار بدهد. نمایش زوج ناجور تا اوایل تیر ماه در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه در حال اجرا است. با پیوندی که فارغ‌التحصیل تئاتر و سازنده چند فیلم کوتاه نیز هست، درباره اجرای نمایش گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

٭٭٭ نکته حائز اهمیت در آثار نیل سایمون بررسی زندگی آدم‌های طبقه متوسط شهری است. نگاهی که در نمایش «زوج ناجور» هم قابل بازخوانی است. نویسنده‌ای که در یک دهه قبل در تئاتر ایران آثارش به دفعات مورد استفاده قرار گرفت. برای شما چه ویژگی‌هایی باعث شد به سراغ اقتباس از یکی از آثار سایمون بروید؟

– نیل سایمون و آثارش برایم جذابیت دارند. نویسنده‌ای که آثارش آئینه‌ای از زندگی شخصی خودش است.

٭٭٭ اتفاقی که در آثار نوشتاری خیلی از هنرمندان دهه هفتاد نیوریورکی از قبیل وودی آلن، مارتین اسکورسیسی و فرانسیس فورد کاپولا رخ می‌دهد و آثارشان برگرفته از تجارب زیسته‌شان است…
– بله، نمایشنامه «زوج ناجور» اولین بار است که در ایران در تئاتر مورد اقتباس قرار می‌گیرد. این متن ۹ سال قبل توسط شهرام زرگر به فارسی ترجمه شده و هنوز روانه بازار نشر نشده است. نسخه دست‌نویس را خواندم و بعد از اجازه گرفتن از مترجم مقدمات اجرای نمایش را آماده کردم. ابتدا قرار بود حسین کشفی نمایش را در سال قبل کارگردانی کند. بعد از آشنایی من با ایشان، کارگردانی به من محول شد و در ابتدای سال قبل، انتخاب بازیگران و شروع تمرینات آغاز شد و با تیم بازیگری دیگری به جز ترکیب فعلی، تمرین کردیم و در ادامه راه، به واسطه تحولات اجتماعی اواخر شهریور ماه گذشته و چالش‌هایی که تئاتر شهر و مرکز هنرهای نمایشی با آن مواجه بود اجرای نمایش به تعویق افتاد… شرایط آن دوره زمانی لطمات زیادی به تئاتر وارد کرد در حالی که سایر صنوف به کار عادی‌شان مشغول بودند… در نهایت، در زمستان قبل با تیمی جدید تصمیم به اجرای نمایش در این مقطع زمانی گرفتیم.

٭٭٭ آیا تغییرات در تیم بازیگری به نفع کار شد؟
– کار بهتر شد. در آن مقطع زمانی تئاتر شهر و مرکز هنرهای نمایشی به ما فشار می‌آورد که ما هر چه سریع‌تر نمایش را برای اجرا آماده کنیم. در هر حال کار با حمایت مرکز و تئاتر شهر نمایش روی صحنه رفت.

٭٭٭ یکی از نکات حائز اهمیت زوج ناجور، فضای کمدی نمایش است که من در اجرای چندشب پیش دیدم خیلی مخاطب را با نمایش درگیر می‌کند. ایجاد این فضا برایتان چه ویژگی‌هایی داشت؟
– در این دو ساله زوج ناجور تنها نمایش کمدی تئاتر شهر است و ما برای ارتباط با مخاطب از یک دکور کامل استفاده کردیم که به دلیل شرایط اقتصادی تقریبا از بیشتر نمایش‌ها حذف شده است و این فضای مفرح نمایش مورد توجه مردم هم قرار گرفته است.

٭٭٭ چقدر متن اولیه نمایشنامه سایمون برای اجرا، دستخوش تغییرات شد؟
– زمان اجرا از روی متن اصلی نمایش در حدود سه ساعت و نیم است که تبدیل شد به هفتاد دقیقه. بحث دیگر تغییرات درباره پایان نمایش بود که همسر اسکار بر خلاف متن نمایشنامه به خانه برمی‌گردد…

٭٭٭ از پایان خوش استفاده کردید…
– خانواده و استحکام و دوامش برایم مهم است. خانواده معنای جهان‌شمول دارد و در تمام اقوام بشری مورد توجه و نیاز است. در پایان خوش نمایش، ایرانیزه شدن و تاکید بر اهمیت بنیان خانواده مهم بود.

٭٭٭ نکته جذاب نمایش استفاده از کمدی تضاد شخصیتی در خلق فضای طنز در نمایش است. اسکار مردی شلخته و آشفته و فلیکس منضبط و منظم….
– تمام شخصیت‌های نمایش سبک زندگی خاص خودشان را منطبق بر شغل و کارشان دارند. به‌طور مثال مورای که یک پلیس است خصلت‌های پلیسی در رفتارهایش واضح است. این شش دوست هفته‌ای یک‌بار دور هم برای بازی با ورق جمع می‌شوند. همه‌شان خانواده و بچه‌هایی دارند که توجه‌شان را به سوی خود معطوف کرده‌اند.

٭٭٭ از نگاهی دیگر همه هم در زندگی خانوادگی با چالش‌هایی مواجه هستند…
– چالش دارند. مورای هم درگیر روزمرگی زندگی زناشوئی شده و در جایی به شوخی می‌گوید ای کاش زنم با تو (خطاب به اسکار) سر وسری داشت تا دست از سرم بر می‌داشت. تنها جایی که کمتر دچار چالش هستند، همین دورهمی هفتگی‌شان است…

٭٭٭ در انتخاب موسیقی نمایش متکی بر خوانندگان مطرح سبک‌های پاپ و بلوز (لوئی آرمسترانگ و فرانک سیناترا) هستید که همگی پیشینه نیویورکی دارند و در آن دهه محبوب و پرمخاطب بودند…
– تلاش کردیم در نمایش به زمان خاصی اشاره نشود تا مخاطب فکر نکند که داستان نمایش در دهه هفتاد میلادی می‌گذرد.

٭٭٭ البته کدهایی مثل پوشیدن تی‌شرت توسط اسکار که منقش به پوستر فیلم راکی (ساخته‌شده در سال ۱۹۷۶) است را به مخاطب ارائه می کنید…
– درست است کدهایی ارائه می‌شود اما روی آن تاکیدی وجود ندارد.

٭٭٭ نمایش در چهار صحنه اجرا می‌شود که در هر صحنه به‌تدریج فاصله روزها کم می‌شود. دلیل چنین رویکردی چیست؟
– در صحنه اول به ماهی اشاره می‌شود که فلیکس در آپارتمان اسکار زندگی می‌کند. مقطعی که این دو به چالش می‌رسند و از کنار هم بودن احساس دلزدگی دارند. فلیکس جاهایی رفتارهای زنانه‌ای مثل وسواس روی تمیز نگه داشتن خانه دارد و اسکار نمی‌تواند این رویه را تحمل کند.

٭٭٭ جایی در نمایش موقعی که دو خواهر همسایه به خانه اسکار می‌آیند، رفتارهای اسکار، برون‌گرایانه می‌شود و بازی بازیگر هم گل‌درشت به نظر می‌رسد. چرا به این رویکرد رسیدید؟
– اسکار یک ماه با یک مرد همخانه می‌شود و موقعی که دو دختر به خانه‌اش می‌آید، رفتارهایش هیجان‌انگیز و احساس‌زده است.

٭٭٭ تنهایی آدم‌ها تمی است که هم در متن و هم در اجرای شما به آن تاکید می شود…
– برای نیل سیمون مثل من این بحث بسیار مهمی است. اغلب آرتیست‌ها هم دچار تنهایی هستند. مثل وودی آلن و…

٭٭٭ علی‌رغم شلوغی دور و بر وودی آلن و ارتباط‌های گسترده‌اش آدم تنهایی است که در اغلب روابطش به خصوص با زن‌ها دچار شکست می‌شود…
– به هر حال، وودی آلن با توجه به خصلت‌های ذاتی‌اش آدم تنهایی است. اما در ادامه بحث قبلی، باید بگویم تلاش کردم از تمام نکات مهم نمایشنامه سایمون در اثرم استفاده کنم.

٭٭٭ بحث ممیزی هم معمولا در اقتباس از این آثار برای کارگردان‌ها چالش زا است…
– همینطور است. پارسال بازبین‌های نمایش عنوان کردند که از بازی ورق و لفظ مشروبات الکلی نمی‌توانیم در نمایش استفاده کنیم…

٭٭٭ و شما از واژه عرق بید مشک به جای مشروبات الکلی استفاده کردید…!
– بله، خوشبختانه برای اجرای نمایش، بازبین‌ها تغییر پیدا کردند و حتی به سیگار کشیدن و بازی با ورق ایرادی نگرفتند و فقط اصلاحیه به واژه مشروبات الکی محدود شد و عرق بید‌مشک جایگزین شد!

٭احمدمحمداسماعیلی