پس از گمانه ‏زنی ‏های بسیاری که زمزمه هایش از آخرین قسمت‏ های دوره دوم این برنامه آغاز شده بود، بهروز افخمی و تیمش جایگزین محمود گبرلو شدند، تا برنامه “هفت” با تیمی جدید به حیات خود ادامه دهد.

نکته مهم درمورد برنامه “هفت” پخش ناگهانی آن بود. بسیاری از مخاطبان گمان می‏ کردند برنامه بعد از ایام محرم پخش خود را آغاز کند که این خبر چند بار توسط روزنامه “صبا” تکذیب و رسما اعلام شد که دهم مهرماه نخستین قسمت برنامه با اجرا و تهیه کنندگی بهروز افخمی به روی آنتن خواهد رفت.

این درحالی بود که همان زمان یک روزنامه سینمایی تیتر زد که پخش برنامه بعد از دهه اول محرم آغاز می‌شود. این تناقض در اعلام زمان پخش یک برنامه در نوع خود جالب بود. اما بسیاری از مخاطبان ظاهرا همچنان منتظر پخش برنامه بعد از ایام محرم بودند. هنرمندان بسیاری هم از بی‌خبر پخش شدن “هفت” گله داشتند و اعلام کردند این توقع وجود داشت که تلویزیون از ابتدای هفته خبر پخش برنامه را اعلام کند. هنرمندان دیگری هم گله‏ های دیگری در مورد سیاست‏گذاری برنامه در طول دو فصل پیشین داشتند.

اما حاشیه‏ های برنامه قبل از پخش نخستین قسمتش آغاز شد. افخمی پیشتر اعلام کرد، برای نجات سینمای ایران آمده است. حرفی که شوخی یا جدی  واکنش هایی  را برانگیخت. حتی در گفت‌وگوی ما با تعدادی از هنرمندان هنوز این جمله از لابلای حرف‏های آنها شنیده می‏شد. هنرمندانی که حاضر نشدند نامی از آنها در این گزارش برده شود. نکته مشترک گله‏ ها اما خوش‌بین نبودن آنها نسبت به سری سوم “هفت” بود. نگاهی که امیدوار بودند خلاف آن ثابت شود. برای گرفتن جواب‏های بیشتر سراغ فعالان عرصه سینما رفتیم و چهار سوال را از آنها پرسیدیم.

۱٫آیا برنامه «هفت» برای سینمای ما مفید است؟

۲٫«برنامه هفت» در سومین فصل حضورش باید چه مواردی را لحاظ کند؟

۳٫حضور افخمی در برنامه «هفت» می‌تواند مثبت باشد؟

۴٫سری جدید برنامه «هفت» که جمعه شب پخش شد توانست انتظارات شما را برآورده کند؟

۱٫ وجود یک برنامه سینمایی در تلویزیون فی‌نفسه برای سینما مفید است. هرچند که معتقدم تنها برنامه «هفت» کافی نیست و باید تعداد برنامه‏ های این‏چنینی را بیشتر کرد. مثلا می‏توانیم برنامه‏ هایی در مورد فیلمنامه نویسی یا بازیگری داشته باشیم که به صورت تخصصی این مقوله را بررسی کند. چند سال پیش پیشنهاد چنین برنامه ‏هایی را به تلویزیون ارائه کردم که متاسفانه مورد موافقت قرار نگرفت. من معتقدم هرچقدر تعداد این برنامه ‏ها بیشتر شود برای سینمای ایران مفید خواهد بود. اما آنچه مهم است رویکرد این برنامه‏ هاست. اینکه چقدر به سینمای ما کمک می‌کند و چقدر راه پیش‌پای سینمای ایران می‌گذارد. باید برنامه‏هایی ساخته و تولید شوند که بدون هیچ زاویه ‏ای تنها منتقد منصفانه‏ ای برای سینمای ایران باشند.

۲٫ به نظرم باید نگاه مسئولان تلویزیون به سینمای ایران مهربان‏تر شود. مشکل این‏جاست که در موارد زیادی برخوردهای صورت گرفته تبعیض آمیز است. از پخش نکردن تیزر بعضی از فیلم‏ها گرفته تا نقد‌هایی که گاهی چندان منصفانه نیست. به نظرم مدیران باید نگران سینما باشند. دغدغه آنها باید سینما باشد. حضور بهروز افخمی به نفع برنامه «هفت» است. افخمی کارگردان با سوادی است. بخواهیم منصفانه به دو دوره قبل نگاه کنیم می‌بینیم فریدون جیرانی هم چیزی از او کم نداشت. حتی آقای گبرلو که فصل دوم برنامه را به روی آنتن برد بسیار تلاش کرد نگاه منصفانه و معتدلی به سینمای ایران داشته باشد. گبرلو برای ایجاد تعادل بسیار تلاش کرد. اما شاید حسن بهروز افخمی و تفاوتش با دو مجری قبلی برنامه، صراحت بیان او باشد. شاید از این به بعد شاهد بحث‏های چالشی‏تری باشیم. حالا اینکه این بحث‏ها به کدام سو خواهد رفت، هنوز نمی‌دانیم و برای قضاوت کمی زود است. باید منتظر بود و قسمت‏های بعدی برنامه را دید.

۳٫به نظرم حسن اجرای بهروز افخمی نسبت به یک منتقد یا مجری این است که او از شرایط سخت تولید سینمای ایران خبر دارد. می‏داند فلان فیلمساز چه سختی‏هایی را متحمل شده است. شاید درک ایشان از این مقوله باعث شود نگاه و نقد منصفانه ‏تری را شاهد باشیم. تجربیاتی که شاید یک منتقد کمتر آن را تجربه کرده باشد. یک فیلمساز‌مجری که خودش هم فیلم موفق و هم فیلم شکست خورده در کارنامه دارد. امیدوارم این صراحت لهجه ‏ای که افخمی را با آن می‏شناسیم در برخورد با دیگر فیلمسازان هم وجود داشته باشد. اما نکته بسیار مهم در مورد بهروز افخمی روابط اوست. حضور در مجلس افخمی را با مناسبات مدیران دولتی آشنا کرده است. به دلیل روابطی که با برخی مسئولین دولتی دارد و احتمالا اگر آنطور که خودش گفته «برای نجات سینمای ایران آمدم» شاید بتواند از لابی‌های سینمای ایران نسبت به تغییر نگاه مدیران دولتی استفاده کند. نکته‏ای که مهم و ارزشمند است.

۴٫ متاسفانه با وجود‌اینکه از پخش برنامه مطلع بودم اما مشکلی برایم پیش آمد که موفق به دیدن برنامه نشدم.

۱٫اگر منظور از برنامه «هفت»، برنامه ‏ای تحلیلی در موردِ مسائلِ جاریِ سینمای ایران به منظورِ شکافتنِ گره‏ ها و روشن کردنِ مسائلِ غامض و مسکوت مانده و نیز اطلاع‏ رسانیِ عمومی از نمایش و معرفیِ فیلم‏ های جدید باشد و در خدمتِ ارتقاِی وضعیتِ کنونیِ سینما، قطعا بله و نیاز مبرم به وجودِ چنین برنامه ‏ای وجود دارد.

۲٫تکیه بر مسائلِ مذکور و پرهیز از ایجاد تنشِ جدید و افزودنِ آتش بر خرمنِ مشتعلِ کنونی سینما؛ مسائلِ فعلی کم نیستند؛ مسئله از ابتدا راهِ حلی داشته و اکنون هم دارد؛ پس باید به دنبالِ آن بود.

۳٫از آن‏جایی که بهروز افخمی را از نزدیک می‏شناسم و کارِ مشترکی را باتفاقِ هم به انجام رسانده ‏ایم، با او و روحیات‏اش به خوبی آشنا هستم و به نظرم فارغ از کارنامه‏ کاریِ او که اساسا به این مقوله مربوط نیست، سوادِ بسیار و هوشِ سرشارش و بی‏ تکلفی و بی‏ تعارفیِ او و هم‏چنین شناختِ بسیار دقیقی که از زیر و روی مسائل سینمای ایران دارد و ذهنِ تحلیل‏گرش دقیقا همان چیزی است که برنامه ‏ای مثلِ «هفت» با مولفه ‏هایی که عرض کردم نیاز دارد.

۴٫برنامه دیشب را ندیدم و اصلا از پخشِ آن خبر نداشتم؛ چون همه اخبار گواهِ این بود که این برنامه قرار است بعد از ماهِ محرم و صفر شروع شود و امروز صبح یک‏باره غافل‏گیر شدم که دیشب پخشِ آن آغاز شده‏است؛ آن‏هم بدونِ اعلان و آگهیِ قبلی!

به حدی سهم سینمای ایران در تلویزیون اندک است که برنامه «هفت» با حداقلی از کیفیت هم غنیمتی است. در شرایطی که حتی پخش تیزر فیلم‌های سینمایی هم هنوز با اما و اگر و جرح و تعدیل انکان‌پذیر می‌شود، قطعا پخش برنامه‌ای در نخستین ساعات روز شنبه (!) ارزشمند است. نخستین برنامه «هفت» با اجرای افخمی امیدوارکننده و هوشمندانه بود. او دوربین را رو به روی مدیران گذاشت و شاید ناخواسته ریشه مشکل و دلیل غربت سینما را در تلویزیون نشان داد. معیارهای نادرستی مثل مناسب بودن فیلم برای همه اعضای خانواده (که احتمالا درصد بالایی از تولیدات سالانه سینمای جهان را که با محدودیت سنی اکران می‌شوند معادل فیلم بد می‌داند) و سفسطه‌هایی مثل این که در توضیح عدم پخش فیلم سینمایی از تلویزیون به انبوه مخاطبان برنامه «نود» و «ماه عسل» اشاره کنیم و بگوییم فیلم‌ها چنین مخاطبانی ندارند (قطعا پخش فیلم‏های سینمایی از تلویزیون جمعیتی بسیار بیشتر از مخاطبان نود درصد تولیدات تلویزیون را جذب خواهد کرد) به برکت همین اولین برنامه عیان شدند. درباره احتمال موفقیت یا شکست هفت قطعا باید صبر کرد. افخمی سنگ بزرگی برداشته که می‌تواند خلاف روال رایج نشانه زدن باشد.

۱٫بستگی دارد به فایده‏ای که می‏خواهیم. وجود این برنامه در حدی که ‏بخواهد بستر‌سازی کند تا مقدمه‏ای باشد برای بهبود مناسبات و شفاف‌سازی روابط و سازوکار سینمای ایران مناسب است.

۲٫تلویزیون دستگاهی است که برای خودش اصول و قواعد خاصی دارد. بخشی از این اصول متاثر از فضاهای جناحی و ایدئولوژیک است. بنابراین فضای سلیقه‏ای نسبت به سینما دارد. تا این فضا در تلویزیون حاکم و جاری است هرنوع ارائه راهکاری به هدف نخواهد خورد. معتقدم باید در این نگاه تجدید نظر کنند و نگاه مثبتی به پدیده‏های فرهنگی داشته باشند. برای مخاطبان خود شعور قائل باشند. دیدگاه‏های متفاوت را بشنوند. و اگر بخواهند بازهم دیدگاه‏های خودشان را غالب کنند همان روال قبلی خواهد بود و اتفاق جدیدی نخواهد افتاد.

۳٫شخصا معتقدم اگر سینماگر نباشد بهتر است. چون سینماگر با عوامل سینما وارد یک دادوستد می‌شود. سینماگر با مدیر، بازیگر، تهیه‌کننده و.‌.‌. در ارتباط است که این ارتباط ممکن است روی مواجه با دیگران تاثیر بگذارد. وقتی قرار است کارگردان یا فیلمنامه‌نویسی را به چالش بکشد روابط قبلی او می‌تواند این برخورد را دچار تناقض کند. به نظرم منتقد کمتر درگیر این مناسبات است. برای همین صریحتر برخورد می‌کند. بهروز افخمی سینماگر خوبی است ولی اینها شرط کافی نیست. جامعه منتقدین معمولا نگاه بی‌طرفانه‏تری دارد و کمتر درگیر اینگونه مناسبات صنفی است. در برنامه‏های مختلفی که منتقد وظیفه اجرا را بر عهده داشته این را ثابت کرده است. شاید آشنایی مجری سینماگر با فلان مدیر یا بازیگر و کارگردان باعث شود فضایی بوجود بیاید که نتوان او را به چالش کشید. البته مواردی که ذکر شد جدا از منتقدان معلوم الحالی است که بیشتر درگیر تجارت و کاسبی ‏اند.

۴٫متاسفانه فکر می‏کردم برنامه بعد از ایام محرم به روی آنتن خواهد رفت و نخستین قسمت «هفت» را ندیدم. در این زمینه اطلاع‌رسانی تلویزیون ضعیف بود.

۱٫ تا حدودی باید گفت این برنامه برای سینمای ایران مفید است. و تداومش بهتر از نبودن آن است.

۲٫ باید تمرکز روی سینمای ملی باشد. معتقدم باید در این سری دست از تعریف ‏های الکی در مورد فیلم و فیلمساز بردارند. فیلم ‏های سینمای ایران را با سینمای دنیا مقایسه کنند تا فیلمسازهای ما با ضعف‏ های خودشان آشنا شوند. معتقدم در این دوره باید با صراحت بیشتری برخورد کرد. تعارفات را کنار گذاشت. از نخستین قسمت‏ ها روی تعریف درست سینمای ملی تمرکز کنند تا در نهایت به جمع‌بندی خوب و درستی در مورد سینمای ملی برسیم.

۳٫ افخمی فیلمساز بزرگی است. فیلم‌ها و سریال‌های موفق و بزرگی ساخته است و توانایی‏ هایش در سینمای ایران به همه ثابت شده است. اما باید دید می‌تواند در اجرا و تولید این برنامه هم موفق باشد؟ هنوز خیلی برای قضاوت زود است. بهروز افخمی با تمام کارنامه موفقی که دارد می‏تواند هم در این مورد موفق و هم ناموفق باشد. باید فعلا صبر کرد.

۴٫ مگر برنامه هفت شروع شده است؟ اصلا خبر نداشتم. نحوه اطلاع‌رسانی بسیار ضعیف بود.