محمدحسین لطیفی که کارگردانی آثار متفاوتی
را در کارنامه کاری خود گنجانده است بعد از ساخت فیلم و سریال‌های تاریخی، جنگی،
مذهبی و عاشقانه و همچنین اثبات خود در ژانر کمدی با کارگردانی تجربه‌‌های موفقی
چون «عینک دودی»، «توفیق اجباری» فیلم «به وقت خماری» را راهی پرده سینما کرده
است. به همین بهانه با جمال گلی؛ تهیه‌کننده این فیلم سینمایی به گفت‌وگو نشستیم
که در ادامه می‌خوانید.

چطور شد که بنای ساخت فیلم کمدی «به وقت خماری» پایه گذاری
شد؟

به نظرم کمبود فیلم‌های
کمدی قصه‌گو در سینما به‌شدت احساس می‌شود و جای آن را فیلم‌های کمدی آیتمی که چند
موقعیت خنده‌دار را در دل خود جای دادند گرفته است. همین مسئله سبب شد تا به‌دنبال
فیلمنامه کمدی قصه‌گویی برای ساخت باشم و درنهایت به طرح «به وقت خماری» رسیدم. در
ابتدا قصه‌ای با عنوان خانه عروس را از آقای رفیع‌‌زاده خواندم و در نتیجه تعامل
با او جرح و تعدیل‌‌هایی انجام شد و طرح «به وقت خماری» در قالب چند صفحه از قصه
بسیط و گسترده «خانه عروس» استخراج شد. بعد از آن با آقای محمدحسین لطیفی وارد مذاکره
شدیم و بعد از خوانش طرح توسط او و نظر مساعد آقای لطیفی نسبت به طرح، مراحل نگارش
فیلمنامه آغاز شد.

علت انتخاب محمدحسین لطیفی برای کارگردانی این قصه چه بود؟
البته آقای لطیفی در کارگردانی آثار کمدی قصه‌گو مثل «عینک دودی»، «توفیق اجباری»
و… ید طولایی دارند.

به هر حال‌آقای لطیفی سابقه ساخت چندین سریال و فیلم
سینمایی را در کارنامه خود داشتند و ثابت کردند در ساخت آثار قصه‌گو تبحر دارند،
سریالی چون «صاحبدلان» و آثار سینمایی مثل «توفیق اجباری» و یا «عینک دودی» مصداق
بارز چنین چیزی هستند. البته از طرفی این فیلمنامه نیاز به کارگردانی داشت که نگاه
جامعه‌شناسانه‌ای به قصه داشته باشد و شخصیت و نگاه آقای لطیفی نیز با چنین هدفی
همخوانی داشت. اما یکی از دلایل مهم انتخاب آقای لطیفی برای کارگردانی فیلم «به
وقت خماری» این بود که قصه این فیلم با تعداد شخصیت‌‌های زیادی که داشت در یک
لوکیشن روایت می‌شود و ما نیاز به تجربه و تبحر کارگردانی داشتیم که با ریسک‌پذیری
کمتر در بازه زمانی که داشتیم اثر را تولید کند به همین سبب با محمدحسین لطیفی این
همکاری را آغاز کردیم و جلو بردیم.

آنچه روی پرده است تا چه حد با چیزی که در ذهنتان بود منطبق
است؟ به نظرتان آن کمدی قصه‌گویی که در ابتدا دنبالش بودید به ثمر نشسته است؟

سوال‌تان را طور دیگری پاسخ می‌دهم. فیلمی که در حال حاضر
روی پرده است همان چیزی است که ما فکر می‌کردیم باید اتفاق بیفتد، اما لازم است
این نکته را بگویم که به‌دلیل حجم قصه و شرایطی که در طول ساخت پیش آمد و باتوجه
به سرمای زمستان مجبور شدیم بخشی از سکانس‌‌ها که مربوط به داخل حیاط خانه بود را
تغییر دهیم و آن‌ها را داخلی بگیریم. با این همه کلیت اثر و جنس قصه کاملا با آن
چیزی که در ذهنمان بود منطبق است. ما به‌دنبال ساخت یک کمدی خانوادگی شریف بودیم
نه به این معنا که یک اثر خنثی بسازیم بلکه تلاش کردیم فیلمی ساخته شود که طعنه
خود را به شرایط سیاسی و اجتماعی و مناسبات کشور می‌زند و مخاطب خود را محترمانه
می‌خنداند و کسی از حضور فردی دیگر در کنار خود خجالت نمی‌کشد.

اشاره کردید به طعنه‌‌های سیاسی و اجتماعی اثر، به نظر می‌رسد
رویکردی نقادانه در ساخت اثر داشتید، دیالوگی مشخصا یادم نمی‌آید اما گارد خانواده
نسبت به یک داماد پلیس یا پدر داماد که یک روحانی است به این رویکرد اشاره دارد!

چند نکته در محتوا و لایه‌‌های فیلم «به وقت خماری» وجود
دارد، ما مردمی هستیم که قانون‌گریزیم و این به آن معنا نیست که خلافکار هستیم؛
اساسا قانون نتوانسته آن‌طور که باید و شاید برای مردم هضم شود ما هنوز اگر پلیس
جلویمان را نگیرد، کمربند نمی‌بندیم یعنی خودمان نظام قانونی خود را تایید نمی‌کنیم.
شخصیت‌‌های این خانه نیز خلافکار نیستند اما به این فکر می‌کردند که شاید با آمدن
خانواده‌ای دیگر به جمع خودشان، شیوه زندگی آن‌ها دستخوش تغییرات شود به همین سبب
با آن مخالفت کردند و عکس‌العمل نشان دادند. اما درباره این‌که گفتید چقدر
رویکردمان نقادانه بوده است باید بگویم که ما هدف‌مان در فیلم «به وقت خماری» این
بود که به این مسئله تاکید کنیم که مردم ما در شرایط فعلی خودشان برای خودشان
قانونی را وضع کرده‌اند و شرایطی را ایجاد کرده‌اند که باتوجه به آن از زندگی خود
راضی هستند اگر چه با سختی، حداقل اتفاقی که می‌تواند رخ دهد این است که آنچه در
درون خانواده شکل گرفته آسیب نبیند و به قوت خود باقی بماند و فقط تغییرات اندکی
بی‌آن‌که اصل آسیب ببیند در آن ایجاد شود.

فیلم «به وقت خماری» یک کمدی خانوادگی و حتی کمدی اجتماعی
است اما نه بعد کمدی آن آن‌قدر پررنگ است و نه بعد اجتماعی فیلم!

در مواجهه مخاطب با یک فیلم کمدی اجتماعی قرار نیست مخاطب
سراسر فیلم بخندد یا قهقهه بزند اصلا مبنای ما چنین چیزی نبوده است. ما می‌خواستیم
یک شادی کلی در فیلم وجود داشته باشد و یک نشاطی در کل ۹۰دقیقه جاری باشد و حتی
اگر قرار است لبخندی در دقیقه۵ روی لب مخاطب بیاید این لبخند تا دقیقه۹۰ باقی
بماند. ما در برخی سکانس‌‌ها موفق شدیم این لبخند را به قهقهه تبدیل کنیم و در
برخی دیگر به همان لبخند بسنده کردیم. اساسا عنوان کمدی برای فیلم «به وقت خماری»
یعنی آن نشاط و سرخوشی که در تمام طول فیلم جریان دارد.

شالوده قصه «به وقت خماری» به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد
می‌توانست برای ساخت سریال هم مناسب باشد؟

فیلم‌هایی مثل «اجاره‌نشین‌ها»، «مهمان مامان»، «دایره زنگی»
و اساسا کارهای پرشخصیت اما کم یا تک‌لوکیشن که خانواده هسته و موضوع محوری آن است
و یا نقش زنان در زندگی امروز و سامان‌بخشی به پیکره خانواده و… هر کدام
موضوعاتی هستند که می‌تواند چند قسمت از یک سریال را به خود اختصاص دهد اما این‌که
ما تصمیم گرفتیم از «به وقت خماری» یک نسخه سینمایی نه سریالی ارائه دهیم همین
الگو‌‌های موفقی بود که پیش‌تر ساخته شده بود و به نظرم سینما در ۹۰دقیقه این
امکان را به ما می‌داد که خانواده‌ای با شخصیت‌‌های بسیار و قصه‌‌های متفاوت معرفی
و روایت کنیم، محبوب شوند و مخاطب نیز در پایان با برخی بیشتر ارتباط برقرار کند و
با برخی کمتر. به نظرم نسخه سینمایی این اثر به نسبت نسخه سریال آن موفقیت بیشتری
دارد کمااین‌که در حوزه سریال‌سازی الگوی موفقی در این زمینه وجود نداشته و ندارد
که بخواهیم خودمان را متقاعد کنیم که این طرح در چنین قالبی نیز جواب خواهد داد.

در فیلم «به وقت خماری» کلاژی از بازیگران خوب و موفق نسل‌‌های
موفق را داریم. تا چه اندازه جذب مخاطب را وابسته به این عامل می‌دانید؟

بدون شک حضور این بازیگران صددرصد در جذب مخاطب تاثیر دارد.
باتوجه به وضعیت اکران فیلم‌ها، در شرایط فعلی مبنای انتخاب مخاطب چهره‌‌هایی است
که در یک اثر حضور دارند. این چهره‌‌ها در جذب مخاطب زمینه‌ساز هستند و اگر او پس
از تماشای فیلم از اثر راضی باشد بنا بر تبلیغات شفاهی خود مخاطب، میزان جذب
تماشاگران در هفته‌‌های بعدی افزایش پیدا می‌کند. ما مخاطب را فریب ندادیم، ستاره
نیاوردیم ما ترکیبی از بازیگران موفق نسل‌‌های مختلف سینما را در «به وقت خماری»
داشتیم و مخاطب نسل‌‌های متفاوت با هر کدام از آن‌ها خاطره دارد و ارتباط برقرار
می‌کند. به هر حال از تاثیر مستقیم حضور این بازیگران در جذب مخاطب نمی‌توان گذشت.

وضعیت اکران یکی از بحران‌‌هایی است که معمولا فیلمسازان
این روزها با آن دست به گریبان هستند، وضعیت اکران تا چه اندازه برای فیلم «به وقت
خماری» مطلوب است؟

«به وقت خماری» به سبب اشاره به مسائل اجتماعی و توجه به
خانواده و نوع روایت و قصه‌گویی آن، فیلم مهمی است باتوجه به این‌که امسال سال
تولید ملی است ما تمام همّ و غمّ‌مان این بود که فیلم باکیفیتی بسازیم و ذائقه
مخاطب را تضعیف نکنیم اما در حال حاضر وضعیت اکران شرایط مطلوبی نیست و خلاف آنچه
باید عمل می‌شود و سانس‌‌های یک فیلم بی‌هیچ دلیلی گرفته و کم می‌شود. زمانی
اعتقاد داشتم باندبازی وجود ندارد و می‌توان فیلم را در شرایط سالم اکران کرد اما
در حال حاضر معادلات ظاهرا فرق می‌کند. من دغدغه فروش بیشتر فیلم را ندارم تمام
دغدغه‌ام این است، فیلمی که تا این حد برای آن زحمت کشیده شده بیشتر توسط مخاطب
دیده شود.

ملیکا مومنی‌راد