فیلم سینمایی «زمانی دیگر» به نویسندگی و کارگردانی
ناهید حسن‌زاده و تهیه‌کنندگی فری ملک‌مدنی چند وقتی است که در گروه سینمایی «هنر
و تجربه» اکران شده است. این فیلم که اولین تجربه ناهید حسن‌‌زاده در زمینه ساخت
فیلم بلند داستانی به حساب می‌آید تاکنون توانسته در بسیاری از جشنواره‌‌های خارجی
خوش بدرخشد و جوایزی چون جایزه
ویژه هیات‌داوران جشنواره بین‌المللی فیلم «آتن»، جایزه «ببر طلایی رویال بنگال»
برای بهترین فیلم از بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم «کلکته» در هندوستان،
جایزه دستاورد ویژه هنری بهترین بازیگر مرد برای مجید پتکی بازیگر این فیلم را از
شصت‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم «مانهایم» در آلمان را دریافت کرده است.

شما فارغ از این‌که به‌عنوان فیلمساز فعالیت
دارید ظاهرا ماما نیز هستید، باتوجه به سوژه فیلم، چقدر مشاهدات‌تان در واقعیت در شکل‌گیری
قصه فیلم «زمانی دیگر» تاثیر گذاشت؟

به موازات این‌که به‌عنوان یک ماما فعالیت داشتم، فیلم‌های مستند و کوتاه نیز می‌ساختم. به نظرم مسیری که در زندگی طی می‌کنیم به‌طور ناخودآگاه بر آثارمان تاثیر می‌گذارد. در طول زمانی که مطب داشتم با دختران زیادی که درگیر چنین معضلاتی بودند برخورد می کردم، دخترانی که در سنین کم مورد تجاوز و تعرض قرار گرفته و یا حتی باردار شده بودند. البته نه به این شکلی که در فیلم وجود دارد به هر حال سینما زبان خودش را دارد و طبیعتا قصه‌‌هایی که من با آن مواجهه عینی داشتم کاملا شبیه داستان فیلم زمانی دیگر نبوده است. وقتی با مسائل پیچیده زنان آن هم در جایی مثل جنوب تهران درگیر باشی مسلما تاثیر می‌گیری و این داستان نیز از دل ماجراهایی که میان آن مردم وجود داشت بیرون آمده است.

چطور شد که با فری ملک‌مدنی به توافق رسیدید و او تهیه‌کنندگی فیلم را پذیرفت؟

سوژه فیلم زنانه است چقدر به این قائل هستید که نگاه‌تان در پرداخت به آن نیز رنگ و بویی زنانه دارد؟
درست است که این فیلم یک قصه زنانه دارد و کارکتر‌‌های چالش‌برانگیز آن زنان هستند اما دغدغه من و فیلم صرفا مشکلات زنان نبود. در جامعه‌ای که فقر روزبه‌روز وسعت بیشتری پیدا می‌کند ما دیگر نمی‌توانیم جلوی فروپاشی اخلاق را بگیریم. نمی‌خواهم بگویم که این پیام فیلم بوده ولی این دیدگاهی است که در نگارش فیلمنامه وجود داشت. ما ملتی هستیم که اگر هیچ چیز نداشتیم حیا داشتیم اما روزبه‌روز به سمتی سوق پیدا می‌کنیم که این فروپاشی اخلاقی شدت بیشتری پیدا می‌کند. از طرفی یکی از دغدغه‌‌ها و مسائل فیلم وضعیت اقتصادی  خانواده های آسیب پذیر است. خانواده فیلم «زمانی دیگر» درگیر یک ناعدالتی اجتماعی می‌شوند و به‌دنبال آن مشکلاتی دیگر برای آن‌ها به وجود می‌آید. دغدغه فیلم فقط مشکلات زنان نیست یکی از مسائل مهم فیلم به زعم من همین مسئله اقتصادی است. خیلی تلاش کردم طرح معضلات در فیلم شکل شعاری پیدا نکند اما نمی‌دانم چقدر در این زمینه موفق بوده ام.

در مرحله نگارش و یا ساخت و اکران فیلم دچار ممیزی نشدید و این‌که مجبور شوید نگاه فیلترشده‌ای به موضوع تعرض در فیلم داشته باشید؟

این مسئله به‌خاطر شرایط حاکم بر سینماست. به هر حال قصه «زمانی دیگر» شبیه فیلمنامه‌‌های دیگر نیست و همین پیروی نکردن از فرمول‌‌های مرسوم سینما باعث می‌شود یک تهیه‌کننده این ریسک را نکند و به نظرش فیلمنامه شما حساسیت‌برانگیز بیاید!

فیلم، برخلاف ایران در خارج از کشور خیلی دیده شده است فکر می‌کنید چرا در ایران مهجور مانده و خیلی وضعیت اکران جالبی هم در گروه هنر و تجربه ندارد؟
همه این مسائل به‌خاطر این است که کسی من را نمی‌شناسد. من درگیر این گروه و باندبازی‌‌های رایج در سینما نیستم. معتقدم وقتی زمان آن نرسیده که یک جامعه چیزی را بشنود و بفهمد، تو اگر فریاد هم بزنی فایده‌ای ندارد چون وقت آن نرسیده است. مسئولان فرهنگی ما گوش‌هایشان را گرفتند و حتی نمی‌گذارند صدای ما به گوش مخاطب برسد. چرا تلویزیون امکان پخش تیزر فیلم زمانی دیگر  را نمی‌دهد؟ وزارت ارشاد بیست فیلمساز دارد که مثل کارمند‌‌های آن می‌مانند. چرا فقط بیست فیلمساز در همه دوره‌‌ها در سینما می‌توانند بی‌دغدغه و راحت فعالیت کنند؟ این یک تحلیل طنز ولی تلخ  است که ما از نسل کوپن هستیم ما در دهه۶۰ بزرگ شدیم و مثل همان دوران در حال حاضر هم، همه چیز را به ما کوپنی می دهند و ما حق نداریم بیشتر از یک حدی   مطالبه   کنیم. هنر و تجربه سهم کوپنی ماست. ما در این حد از سینمای ایران سهم داریم. تازه  تلاشهای زیادی  هم  میشود  که  انرا  هم  از ما  دریغ  کنند  یا  شرایطی پیش بیاورندکه کل هنروتجربه از هم  بپاشد،  این چه قانون نانوشته‌ای است که سینمادار می‌گوید چون فیلم بازیگر چهره ندارد آن را اکران نمی‌کنم. مگر فیلم درخشان «بچه‌‌های آسمان» بازیگر چهره داشت؟ در همه چیز به تکرار افتادیم قصه، بازیگران، فرم و… همه چیز تکراری شده و این مسئله فقط به ضرر نسل جوان و در جهت تخریب رشد فرهنگی متناسب با تغییرات زمانه است.

ملیکا مومنی‌راد