حالا درست ۴‌ماه است «سینما‌دو» از شبکه‌دو‌سیما پخش می‌شود؛ برنامه‌ای که به‌راستی یک
مجله تلویزیونی است و حضور سردبیر تا گزارشگران را در بخش‌های مختلف آن که برخی از
آن‌ها خیلی تازگی دارند احساس می‌کنیم. برنامه‌ای که به‌قول مجری چند شغله‌اش با سینما
شوخی ندارد و این هنر صنعت را حسابی جدی گرفته است.

با حامد عنقا که
در‌بین مشاغل پیدا و پنهانش، اجرای تلویزیونی تازه‌تر از همه به‌نظر می‌رسد درباره
این برنامه گپ زده‌ایم‌.

فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده، سرمایه‌گذار، کارگردان
و حتی مدیر سامانه حام، عناوین شغلی‌ای است که حامد عنقا را با آن‌ها می‌شناسیم و
می‌دانیم تجربه فعالیت‌های مطبوعاتی را هم به‌عنوان سردبیر داشته‌اید. اما اجرا
چطور؟ «سینما‌دو» اولین تجربه‌تان است؟

من سال‌ها پیش در رادیو برنامه‌ای سینمایی به‌نام «پشت‌پرده
سینما» را اجرا می‌کردم که به‌مدت یک‌سال یکشنبه‌ها ساعت‌۹ شب از رادیو تهران پخش
می‌شد. یک‌بار هم به‌مدت ۱۰‌شب در رادیو تهران ویژه‌برنامه جشنواره فیلم‌فجر را،
زمانی‌که برای اولین‌بار در برج میلاد برگزار شد، یعنی سال‌۸۸ از همان محل برعهده
داشتم.

البته مجری شدن من قصه جالبی دارد و قرار بود پیش
از اتفاق بیفتد. سال‌ها پیش وقتی فریدون جیرانی اجرا و سردبیری برنامه «هفت» را
برعهده داشت همزمان در تدارک ساخت سریال «فصل بی‌پروایی» بود. آقای جیرانی آن‌زمان
تماسی با من گرفت و برای دیدنش به دفتری که در خیابان دولت داشتند رفتم. جلسه
مفصلی داشتیم. او در شش، هفت‌ماهی که قرار بود سریال تازه‌اش را بسازد، فرصت اجرای
«هفت» را نداشت و از آن‌جایی که خودش تهیه‌کننده برنامه بود، فکر می‌کرد شاید من
گزینه جایگزین مناسبی باشم تا در فاصله‌ای که سرگرم ساخت‌سریال است، به‌‌جای او
اجرای برنامه را به‌عهده بگیرم. چندین جلسه هم صحبت کردیم و حتی در یک برنامه که
به حوزه فیلمنامه‌نویسی می‌پرداخت، به‌عنوان مهمان به «هفت» رفتم، چون آقای جیرانی
فکر می‌کرد با این‌کار مخاطب یک آشنایی مختصری با من پیدا می‌کند. اما در‌نهایت «فصل
بی‌پروایی» به تولید نرسید و خود او اجرای برنامه را ادامه داد.

چطور رسیدید به «سینما‌دو»؟

تا قبل از این پیشنهاد اصلا ذهنیتی برای اجرا
نداشتم. حجم فعالیت‌ها و کارهای من در بخش‌های مختلف فرهنگی در‌کنار دیگر مسئولیت‌های
اجرایی‌ام، به‌شکلی بود که فرصت محدودی در اختیار داشتم. تا این‌که چند‌ماه قبل
آقای جعفری‌جلوه؛ مدیر شبکه‌دو‌سیما تصمیم گرفتند فصل‌جدید «سینما‌دو» را با تیم
تازه‌ای روی آنتن بفرستند. خب آقای جعفری‌جلوه از مدیران با‌سابقه سینمایی هستند و
در دوره وزارت آقای صفارهرندی رئیس سازمان سینمایی و مدیرعامل بنیاد فارابی بوده‌اند.
او جزو مدیرانی است که سابقه و نظر سینمایی دارد که نکته بسیار مهمی در قبول
پیشنهاد سردبیری و اجرای این برنامه بود. آقای جعفری‌جلوه از همان ابتدا تاکید
داشت برنامه «سینما‌دو» در سری‌جدید باید به‌شکلی جذاب روی آنتن برود. چندین جلسه با
او و دیگر مدیران شبکه داشتم، نکته‌ها و برنامه‌هایم را گفتم تا برای تمایز به یک
جمع‌بندی رسیدیم و بنا‌ شد یک‌ برنامه متفاوت سینمایی چه در قیاس با سری‌قبل برنامه
و چه در قیاس با برنامه‌های سینمایی که در این سال‌ها پخش شده روی آنتن ببریم. هر‌چند
قرار بود برنامه کلا فرم دیگری داشته باشد.

چرا دکور برنامه عوض نشد؟

اول نبود زمان و همچنین به‌دلیل برخی مشکلات اجرایی
و البته ملاحظاتی که در مسائل برآورد بودجه کار از قبل این‌که بنا باشد من بیایم، داشتیم
قرار شد در‌همان دکور کار را ادامه دهیم. من هم از تحریریه‌ای که در این سال‌ها به
آن‌ها اعتماد دارم، از دوستانم هستند و در فضای رسانه‌ای مفصل با من کار کرده‌اند
دعوت کردم تا شروع به نوشتن استراتژی و محتوای برنامه کرده و کار را شروع کنیم. البته
با یک پیش‌تولید بسیار محدود‌، چون ما از روزی که با شبکه به توافق رسیدیم تا زمان
پخش تنها چیزی حدود ۱۰‌روز زمان داشتیم.

اشاره کردید که در صحبت‌هایتان با مدیر شبکه بنا شد
برنامه‌ای متفاوت در حوزه سینما روی آنتن برود. این تفاوت خود را در کجا نشان می‌دهد؟

این تفاوت در همین ۱۶،‌۱۷ برنامه‌ای که روی آنتن رفته‌ایم،
با تفاوت در جنس انتخاب و پرداختن به موضوعات، نوع آیتم سازی و گرافیک و محتوای
پلی‌‌بک‌هایی که قبلا کمتر تجربه شده و برای مخاطب عام ناآشنا بود، خود را نشان می‌دهد.
حتی مخاطبان‌خاص هم به‌جز معدودی اطلاعات متعددی که در این برنامه به مخاطب داده
می‌شود را نداشتند.

مهمانان متنوع و متفاوت هم از دیگر جنبه‌های این
تفاوت است. کسانی‌که می‌توان با آن‌ها، محتواهای جدی‌تری به مخاطب ارائه داد. البته
که هنرمندی مثل امین حیایی همیشه جایگاه مشخص خودش را دارد ولی به اذعان خودش حرف‌هایش
در «سینما‌دو» خیلی با جاهای دیگر متفاوت بود. اما فکر می‌کنم نحوه مطرح کردن موضوعات
در مصاحبه‌ای که مثلا با او، جواد عزتی، داریوش فرهنگ و دیگر بازیگران و
کارگردانان دیگر داشتیم یا نحوه پرداختنمان به فیلم‌های روی‌پرده هم به‌خوبی جنس
تفاوت برنامه «سینما‌دو» را نشان می‌دهد.

می‌خواهید بگویید گفت‌وگوها با مهمانان برنامه از
جمله افرادی که به آن‌ها اشاره کردید، وجه تمایز «سینما‌دو» با دیگر برنامه‌های
سینمایی است.

بله. ما تلاش کردیم گفت‌وگوهایمان بی‌پرده باشد و با
طرح سوالات چالشی فضای طرح موضوعات متفاوتی را ایجاد کنیم. تصمیم گرفتیم تا جایی‌که
می‌توانیم از پرسیدن سوالات صریح ابایی نداشته باشیم و برنامه را به‌جایی برای
بیان تعارفات و زدن حرف‌های کلی تبدیل نکنیم. همان‌طور که روی آنتن می‌بینید،
بسیاری از برنامه‌ها به محلی برای تعارف تکه‌پاره کردن تبدیل شده است. البته نگرش ما
که در دوران «هفت» آقای جیرانی هم دیده می‌شد، به‌جهت اشراف در مسائل سینمایی است.
هر‌چند بیشتر مهمانان، همکاران و دوستان من در صنف هستند ولی این باعث نشده که با
او صراحت کافی را نداشته باشم.

این چالشی و تخصصی بودن گفت‌و‌گوها چه سودی دارد؟

طبیعتا وقتی سوال جدی‌تر پرسیده شود، مخاطب را
مجبور می‌کند جواب جدی‌تری بدهد و همین باعث می‌شود محتوا غنی‌تر شود و نو‌تر.
برای مثال به‌تازگی ما برنامه‌ای درباره حوزه انیمیشن و دغدغه‌ها و مشکلاتش رفتیم
که بهرام عظیمی مهمانمان بود. به اذعان خود او اولین‌بار بود که سوالاتی تا این
اندازه جدی در حوزه انیمیشن برایش مطرح شده بود و به آن‌ها جواب می‌داد. بنابراین
ما در «سینما‌دو» سعی کرده‌ایم با سینما شوخی نکنیم و آن را به‌عنوان یک موضوع کاملا
جدی ببینیم.

با‌توجه به پخش این برنامه در شبکه‌دو‌سیما که به‌عنوان
شبکه خانواده شناخته می‌شود، از تفاوت‌هایی که در ساخت آن به‌نسبت پخشش در شبکه‌های
دیگر قائل می‌شوید، بگویید.

بدیهی است که بسیاری از راهبردها و استراتژی‌های
شبکه در آن نهادینه شده است. بالطبع اگر ما در شبکه‌یک یا سه بودیم، احتمالاکارمان
متفاوت بود ولی شخصا حضور در شبکه‌دو را یک فرصت تلقی می‌کنم. چرا‌که توجه به
محتوا در این شبکه قدری جدی‌تر است. ممکن است شبکه‌های دیگر به‌خاطر برنامه‌های
ورزشی جنس مخاطبان دیگری داشته باشد، اما معتقدم بودن در شبکه‌دو یک امتیاز است.

پس این را که می‌گویند شبکه‌دو کم مخاطب‌تر است و
اوج دیده‌شدنش در زمان‌هایی همچون پخش «کلاه قرمزی» است، قبول ندارید؟

قطعا امروز دیگر این‌طور نیست. به‌نظر من باکس
سریال شبکه‌دو از باکس سریال بقیه شبکه‌ها حداقل در این چند ماه اخیر پربیننده‌تر
بوده است. همچنین نمی‌توانید برند برنامه‌های کودک را در این شبکه نادیده بگیرید. همین
الان اگر قرار باشد از شبکه‌یک، سه‌برنامه مثال بزنید، به زحمت می‌افتید. درباره شبکه‌سه
هم این سوال مطرح می‌شود که آیا این شبکه صاحب مخاطب بیشتری است یا ورزش است که
مخاطب بیشتری دارد؟ چون برنامه‌های ورزشی، به‌ویژه یکی از مهم‌ترین‌هایشان یعنی «نود»
که پرمخاطب‌ترین برنامه سیما است، از این شبکه روی‌آنتن می‌رود.

فکر می‌کنید سینما در میان جامعه امروز ایرانی چه
جایگاهی دارد و چقدر عامه مردم می‌توانند مخاطب برنامه «سینما دو» باشند؟

من فکر می‌کنم بعد از ورزش که پرمخاطب‌ترین موضوع
است، سینما بدون تعارف یکی از جدی‌ترین و پرمخاطب‌ترین موضوعات برای اقشار مختلف
است. اتفاقا فکر می‌کنم هرچقدر درباره سینما بحث جدی‌تر کنیم بهتر است. ما در
تلویزیون برنامه با‌حضور سلبریتی‌ها و طرح حواشی زندگیشان کم نداریم. اما اولین
جامعه هدف «سینما‌دو» دست اندرکاران و علاقه‌مندان جدی سینما هستند. خبر دارم که «سینما‌دو»
در‌کل صنف دیده می‌شود. این را از واکنش‌های که در صنف می‌بینم، می‌گویم. حتی
مباحثی که در برنامه مطرح می‌شود در سطح سینمای جدی و مخاطبانش با واکنش رو‌به‌رو
می‌شود. مثلا وزارت ارشاد در گفت‌وگوی مدیران ارشد خود به آن موضوعات مطرح پاسخ می‌دهد
یا مباحث مطرح شده در برنامه تاثیر خود را در قراردادها و روابط نشان می‌دهد.

درباره این‌که چقدر مخاطب عام جذب برنامه می‌شود، به‌هر‌حال
برای این قشر از مخاطبین جذابیت موضوع حرف اول را می‌زند. طبیعتا شبی که امین
حیایی مهمانمان بوده، مخاطب بیشتری از بین مردم عادی داشته‌ایم تا وقتی‌که میزبان فلان
مدیر‌ارشد سینما بوده‌ایم. به‌نظر من همیشه اولویت و اهمیت با تاثیرگذاری بیشتر
است. درست است که برنامه‌های مختلف چهره‌های مطرح گوناگون را دعوت می‌کنند اما اکثر
این برنامه‌ها وقتی تمام می‌شوند، چیزی از برنامه با مخاطب همراه نشده و به سطح
سواد تخصصی و عمومی آن‌ها چیز جدیدی اضافه نشده است.

اولویتتان برای سردبیری «سینما‌دو» پرداخت تخصصی به
مقوله سینما است، چنانچه با اختصاص دادن یک‌قسمت به مقوله انیمیشن این تمایل را
نشان دادید، یا می‌خواهید به‌نوعی آشتی بین خانواده‌ها و سینما برقرار و مخاطب عام
را جذب کنید؟ به‌ویژه مخاطبی که فروش برخی فیلمها نشان می‌دهد، شاید سلیقه‌شان با
آثار هنری جور نباشد و به سینمای دیگری علاقه نشان می‌دهند.

معنای این‌که می‌گویم ما در برنامه سینما را جدی می‌گیریم
این نیست که هر فیلم عبوسی فیلم بهتری است. ما در بحث فیلم‌های پرفروش منوچهر هادی
و همسرش یکتا ناصر را به‌عنوان کارگردان و بازیگر فیلم «آینه بغل» دعوت کردیم. من
دسته‌بندی فیلم هنری و غیرهنری را قبول ندارم. درست است که سینما مقوله‌ای بسیار
جدی است اما اولین وظیفه‌اش سرگرمی است ولی سرگرمی‌ای که با احترام به مخاطب همراه
است. ما در «سینما‌دو» روی این موضوع کار کردیم که فیلم‌های کمدی لزوما فیلم‌های
بدی نیستند. حتی در گفت‌‌‌وگو با دبیر جشنواره فیلم فجر نیز اعتراض خود را به این‌که
چرا فیلم کمدی در جشنواره دیده نمی‌شود نشان دادیم. قرار نیست هر فیلم اجتماعی تلخی
بهتر باشد فقط چون پز روشنفکرانه‌ای به‌خود گرفته است.

به‌نسبت یک برنامه سینمایی که توقع می‌رود سروصدای
بیشتری داشته باشد، فکر می‌کنید «سینما‌دو» توانسته مثلا به‌اندازه برنامه «هفت»
که خیلی با آن مقایسه می‌شود، سروصدا کند؟

روزی که پخش برنامه «هفت» با فریدون جیرانی آغاز شد
تا روزی‌که این برنامه اولین سروصدای جدی‌اش‌ را در جامعه ایجاد کرد، نزدیک‌به ۸‌ماه
فاصله بود. در چند‌ماه اول، خود آقای جیرانی هم در یکی از گفت‌وگوهایش اذعان کرده
بود تلقی همه از «هفت» برنامه یخ و نچسبی است که فقط آنتن را پر می‌کند. قطعا این
تاثیرگذاری احتیاج به زمان دارد و عوامل متعدد دیگری هم به‌جز زمان در آن موثر است.
ما در حال‌حاضر تلاش ‌نیم برنامه جسوری باشیم و جسارت یکی از اصلی‌ترین دلایل
موفقیت هر برنامه‌ای در میان‌مدت یا بلند مدت است. البته بازتاب‌هایی که تا‌به‌حال
داشته‌ایم خوب است اما چون هیچ‌وقت آمار علمی و دقیقی از بازتاب‌های مردمی گرفته
نمی‌شود همه‌چیز بر پایه حدس‌و‌گمان است. هر‌چند من معتقدم قیاس کردن «سینما‌دو» در
مقطع کنونی با «هفت» مثل این می‌ماند که بخواهیم عملکرد سامانه‌های آی‌پی‌تی‌وی را
که تازه یک‌سال است فعالیت جدی خود در ایران را آغاز کرده‌اند با سامانه‌ای مثل نتفلیکس‌
مقایسه کنیم؛ برنامه‌ای که سه‌ماه آن‌هم به‌صورت منقطع روی آنتن است با برنامه‌ای
در آستانه هفت سالگی. هفت‌دوران طلایی‌اش با فریدون جیرانی بود و بعدتر دیدیم که
تبدیل به برنامه‌ای بدون تاثیر شد. البته در دوران افخمی باز‌هم به‌دوران پر سر‌و‌صدایش
بازگشت.

از مختصات حضور برنامه در جشنواره فیلم فجر بگویید،
در آن شب‌ها که بنا نیست مطالب خیلی تخصصی باشد؟

قبل پاسخ به این سوال این را هم بگویم برخلاف برخی
اظهار‌نظرها مباحث ما در «سینما‌دو» برای جامعه ناآشنا نیستند. به هر‌حال مردمی که
برای رفتن به سینما پول بلیت آن را می‌دهند، می‌دانند این پول در جیب یک نفر می‌رود.
ما فقط در برنامه می‌گوییم مردم بدانید این پول چطور دارد تقسیم می‌شود، پشت‌پرده
اتفاقاتی که در سینما می‌افتد چیست و… موضوع آن‌قدر هم تخصصی نیست و نشست درباره
چگونگی دکوپاژ در فیلم برگزار نمی‌کنیم!

و اما در جشنواره، قطعا برنامه تب‌و‌تاب دیگری دارد
و جنس ارائه آن، نحوه اجرای من، محتواهایی که تولید می‌شود و آیتم‌ها و گفت‌وگوها تفاوت‌های
عمده‌ای خواهد داشت. درست مثل تفاوت مطالب یک ویژه‌نامه روزانه با هفته‌نامه.
البته تا امروز فقط حرف این شده «سینما‌دو» را ویژه جشنواره داشته باشیم و باید
صبر کنیم تا این اتفاق قطعی شود.

درباره این‌که «هفت» با مهران مدیری در ایام
جشنواره برمی‌گردد چه‌نظری دارید؟ به دیده‌شدن «سینما دو» لطمه‌ای نمی‌زند؟

من فکر می‌کنم همه این‌ها اتفاقات خوبی است. کما
این‌که وقتی فیلم خاص‌تری با یک فیلم پرفروش اکران شود، به تنوع ماجرا و حتی دیده
شدن یک‌دیگر کمک هم می‌کنند چون هر فیلمی طعم خودش را دارد و این‌طور عیار هر‌کاری
بهتر مشخص می‌شود. همان‌طور که در تاک‌شو و استندآپ کار مهران مدیری با آنچه در «خندوانه»
و دیگر برنامه‌ها رخ می‌داد، فرق می‌کند، من فکر می‌کنم هر برنامه سینمایی طعم
خودش را دارد. «هفت» یک برنامه پرسابقه سینمایی است که تاریخی پشت‌سرش است و امیدوارم
همیشه جدی باشد. چون هرچه تعداد برنامه‌های جدی سینمایی بیشتر شود در‌نهایت به سود
سینما است. همه برنامه‌های تلویزیونی وسیله هستند. هیچ اهمیتی ندارد «سینما دو»
بیشتر دیده شود یا فلان برنامه سینمایی دیگر. اگر این‌ها به سینما کمک کنند و باعث
پررونق‌تر شدن سینما و کم‌شدن مشکلات آن را به‌دنبال داشته باشد، به هدف رسیده‌ایم.

نگاه حمایتی به «سینما دو» از سوی مدیران وجود
دارد؟ برنامه قرار است تا کی ادامه داشته باشد؟

در حال‌حاضر با‌وجود برخی کم‌و‌کاستی‌ها که در بخش
تهیه داریم کارمان را جدی و با انرژی پیش می‌بریم و امیدواریم حمایت کامل تلویزیون
را در ادامه مسیر داشته باشیم. تا این جا و طبق توافقمان اگر در جشنواره هم برنامه
پخش شود، تعداد برنامه‌هایی که برای تولیدشان تعهد داشته‌ایم، تکمیل می‌شود ولی فکر
می‌کنم بعد از آن بدون این‌که انقطاعی صورت بگیرد، برنامه با توافق دیگری ادامه پیدا
خواهد داشت. البته این را که در‌کل تا چه‌زمانی تولید و پخش این برنامه ادامه
خواهد داشت را مدیر شبکه می‌داند.

ترانه
نورقربانی