به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا، عموم مردم «شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران» را با نام قبلی آن یعنی «شهرک سینمایی غزالی» می‌شناسند. بر خلاف تصور رایج، دلیل این نام گذاری ارتباطی با امام محمد غزالی، فیلسوف و دانشمند مسلمان سده چهارم هجری ندارد. در واقع وجه تسمیه این شهرک، به دلیل نام مالک زمین‌هایی است که آن را برای ایجاد شهرک در اختیار تلویزیون قرار داد. مکانی خاطره انگیز که بسیاری از فیلم و سریال‌های ماندگار در آن ساخته شده است. اولین آن‌ها مجموعه تلویزیونی «هزار دستان» بود که مرحوم علی حاتمی زمانی که این سریال با نام اولیه «جاده ابریشم» هنوز در مرحله طرح قرار داشت، به فکرساخت مکانی برای فیلمبرداری آن افتاد.

او به تصاویر و نقشه‌هایی از شهرک سینمایی ایتالیا معروف به «چینه چیتا» دست پیدا کرد و به کمک یک نقاش ایتالیایی، اتودهای اولیه آن چه که در سر داشت را به اجرا درآورد. نقشه نهایی این مکان به دست یکی از مطرح ترین دکوراتورهای ایتالیایی یعنی جانی کورتینا آماده شد و با کمک ولی الله خاکدان در سال ۱۳۵۸ ساخت آن آغاز گردید. پس از او نیز فیلم سازانی چون حسن فتحی برای ساخت مجموعه «مدار صفر درجه»، مسعود جعفری جوزانی برای مجموعه «درچشم باد»، مرحوم سید ضیادءالدین دری برای مجموعه «کلاه پهلوی» و… نیز بناها و خیابان‌هایی را به این مجموعه دیدنی اضافه کردند.

بنابر گفته مهدی میرچی مدیر این مجموعه درباره چگونگی شکل گیری شهرک سینمایی، هنگامی که علی حاتمی طرحی با عنوان «جاده ابریشم» را در دست داشت، به دنبال مکانی مشرف به رشته کوه البرز بود. بناهای ضلع شمالی، که معروف به خیابان لاله زار است از یادگارهای مرحوم حاتمی به شمار می رود. در ابتدا گمان نمی‌رفته است که این ساختمان‌ها به مدت ۴۷ سال دوام داشته باشند، به همین دلیل به صورت دکوراتیو ساخته شدند. برای در امان ماندن از آسیب‌های وارده، این بناها چندین بار تا کنون بازسازی شده اند. همچنین علی حاتمی قصد ساخت فیلمی بر مبنای زندگی جهان پهلوان تختی را داشته است که درگذشت او سبب ناتمام ماندن آن فیلم شد. او برای این اثر نیز مکانی چون خانی آباد قدیم را به این مجموعه اضافه نمود که البته با درگذشت این کارگردان، این بخش از شهرک مورد استفاده قرار نگرفت.

بنا به گفته میرچی، در دوران پاندمی کرونا به دلیل تعطیلی این مجموعه، بناهای آن با فرسودگی شدیدی رو به رو شدند و به همین دلیل، اصلاح و بازسازی گسترده شهرک در دستور کار قرار گرفت. بناهای قدیمی این مجموعه عمدتا با گچ و خاک ساخته شده‌اند و به همین دلیل از ماندگاری چندانی برخوردار نیستند. اما طبق تصمیم گیری‌های صورت گرفته، ساخت بناهای جدید و همچنین بازسازی ساختمان‌های قدیمی، با مصالح ماندگاری چون سیمان و رزین صورت می‌گیرد. تا کنون چهار لوکیشن به صورت کامل بازسازی شده است. از جمله محله خانی آباد و خیابان و ساختمانی که برای مجموعه «کلاه پهلوی» ساخته شده بود . همچنین کار روتوش بر روی مجموعه آثار مربوط به میدان بهارستان و میدان منیریه انجام گرفته است و به صورت هم زمان مراحل بازسازی پنج مکان اصلی دیگر در این شهرک با متریال واقعی و با کیفیت ادامه دارد.

پس از بازسازی گسترده این مجموعه قرار است بازسازی سنگ فرش های مربوط به تمام فضای این مجموعه نیز انجام شود.
«میدان منیریه» برای استفاده در مجموعه «معمای شاه»(محمدرضا ورزی) ساخته شد و تا کنون در پروژه های متعددی مورد استفاده قرار گرفته است. مدرسه ابومسلم و کافه قنادی میهن جزء اصالت های این مکان به شمار می‌رود. همچنین در این محدوده «موزه عروسکی سیمای ایران» دایر شده است که در آن بسیاری از عروسک‌های خاطره انگیز تاریخ تلویزیون بازسازی شده و در آن نگهداری می‌شود و علاقه مندان می توانند از این محل بازدید کنند. همچنین در نزدیکی این مکان، «میدان بهارستان» نیز به جهت استفاده درمجموعه تاریخی «سرزمین کهن»(کمال تبریزی) احداث شده است.
شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران نکات جالب دیگری هم برای گفتن دارد. از جمله اینکه آخرین خط استاد مافی مربوط به سردر مسجدی است که در محله خانی آباد ساحته شده است و خود حکم یک میراث معنوی ماندگار را دارد.

در سال های اخیر ساخت و سازهایی در مقیاس کوچک در شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران به انجام رسیده است. برای مثال حلبی آباد و خانه دکتر وزیری را داریوش پیرو برای مجموعه «معمای شاه» طراحی کرد و خانه‌ای مربوط به مجموعه «حکایت های کمال» ساخته شده و مسعود جعفری جوزانی نیز برای اثر جدید خود یعنی «بهشت تبهکاران»، ورودی تماشاخانه‌ای را در خیابان لاله زار ساخته است.
اما مهمترین ساخت و ساز تاریخ این شهرک سینمایی هم اکنون در حال انجام است. قرار بر این است که لوکیشن بخش ایران باستان مجموعه تلویزیونی «سلمان فارسی» به صورت کامل در این مکان به بهره برداری برسد. تا کنون ساخت بناهایی از جمله کاروانسرای مرمر به اتمام رسیده است و مراحل احداث مجموعه های دیگری نیز از جمله مجموعه کاخ های تیسفون که مربوط به دوره ساسانی است، در این محل ادامه دارد.

در دوره مدیریت جدید شهرک سینمایی، تلاش‌های بسیار زیادی برای حفظ و نگهداری از مجموعه ابنیه این مکان در حال انجام است. همچنین کلیه ساخت و سازهای جدید باید با متریال و مصالح ماندگار به انجام برسند.

مسیر گردشگری شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران از خیابان لاله زار، خانی آباد، میدان‌های منیریه و بهارستان گذر می‌کند و به بناهای مربوط به مجموعه «نردبام آسمان»(محمدحسین لطیفی) ختم می‌شود. علاقه مندان به بازدید از این شهرک سینمایی می‌توانند همه روزه عصرها و روزهای پنجشنبه و جمعه از ساعت ۹ صبح تا ۶ بعد از ظهر از آن بازدید کنند.