به گزارش خبرگزاری صبا به نقل از روابط عمومی گالری «طراحی هنر»، نمایشگاه «اسطوره های آهنی» شامل ۶ مجسمه به نمایش در نیامده از آثار توکل اسماعیلی معروف به مش اسماعیل است که با حضور هنرمندان و هنردوستان افتتاح شد.

در آیین گشایش این نمایشگاه هنرمندانی همچون محمدرضا اصلانی کارگردان، عباس مجیدی رئیس انجمن مجسمه‌سازان ایران، حمید اسماعیلی فرزند مش اسماعیل و هنرمند، محمد هادی فدوی نقاش، جهانگیر کازرونی کارشناس هنری، فریدون امیدی نقاش، فریال سلحشور کارشناس هنری و… حضور داشتند.

محمدرضا اصلانی نویسنده، کارگردان و مستندساز در جریان گشایش این نمایشگاه در خصوص مش اسماعیل و آثار به نمایش در آمده در این نمایشگاه گفت: مش اسماعیل در دهه ۴۰ به عنوان مستخدم در دانشکده هنر دانشگاه تهران استخدام شد. دست بر قضا در آتلیه مجسمه‌سازی مشغول به کار شد آن هم به این دلیل که دخترهای دانشجو کار کردن با آرماتور برای‌شان سخت بود و بنابراین مش اسماعیل در چیدن آرماتورها به آن‌ها کمک می‌کرد. همین طور به دلیل سابقه حرفه خانوادگی که داشت در گرفتن دستگاه جوش وارد بود و می‌توانست نقش کمک‌کننده‌ای به دانشجوها داشته باشد، ضمن این که خوش اخلاق بود و ارتباط خوبی با دانشجوها برقرار می‌کرد، بچه‌ها هم به او علاقمند شده بودند و اجازه می‌دادند مجسمه‌سازی را تجربه کند در ضمن محل کار دانشجوها هم محسوب نمی‌شد.

این مستندساز ادامه داد: در همین حین مش اسماعیل آرماتورچینی را فراگرفت و تبدیل به یک متخصص آرماتورسازی شد. اگر نگاه کنید مجسمه‌های بز او از آرماتورهای فلزی تشکیل شده که به مجسمه تبدیل شده‌اند. مش اسماعیل ابتدا توسط دکتر سیحون به عنوان رییس دانشگاه کشف می‌شود، سپس دکتر کوثر و بعد هم دکتر فلامکی نقش پررنگی در شناخته شدن مش اسماعیل داشتند.

اصلانی در پایان بیان کرد: افراد اوایل با لبخند با کارهای او مواجه می‌شدند و با طرح این سوال که اصلا دارد چه می‌کند؟ اما به تدریج کارهایش تبدیل به آثار هنری جدی شدند به نحوی که دکتر سیحون و دکتر کوثر تلاش می‌کردند آثارش را جمع‌‌آوری کنند. ضمن اینکه خودش هنوز واقف نبود که این کارها ارزش هنری دارند. می‌توان گفت مش اسماعیل به تدریج اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ متوجه ارزش کارهایش شد.

روایت گم شدن یک مستند از زندگی مش اسماعیل

این سینماگر پیرامون آشناییش با مش اسماعیل و چگونگی ساخت مستندی درباره او گفت: آشنایی من با مش اسماعیل به اواخر دهه ۴۰ بازمی‌گردد که با دیدن مجسمه‌هایش در منزل دوستان شکل گرفت. سپس سال‌های ۵۲-۵۱ سفارشی به من شد که درباره زندگی مش اسماعیل یک مستند بسازم. این اتفاق برای من هم جالب بود و هم وسوسه‌کننده چون شاید آثار تناولی و دیگر مجسمه‌سازان بنام و نامی اصالت داشتند اما روایتی نداشتند که برای من به عنوان یک مستندساز جذاب باشد.

وی ادامه داد: مجسمه‌های مش اسماعیل در عین ساده بودنِ کاراکتر سازنده‌شان، اصلا ساده نبودند ضمن اینکه روح حاکم بر آثار او یک ذهنیت اسطوره‌ای داشت مثل اثر فالگیر بغدادی یا مجسمه‌های دیو که بیشتر با ذهنیت او و برآمده از افسانه‌های روستای محل زندگی‌اش هستند. شروع کار مش اسماعیل هم با ساختن همین بزها بود و با آنها معروف شد.

کارگردان سریال «سمک عیار» در توضیحی بیشتر درباره این اثر مستند افزود: تحقیق و پژوهش این مستند را مرحوم ایرج انباری که هم‌دانشکده‌ای من بود بر عهده گرفت. با زندگی درونی مش اسماعیل با رفتن به روستای محل زندگی‌اش  آشنا شدم و بدون اینکه فیلم از حالت مستند خارج شود، بازسازی کوچکی از دوران کودکی او داشتم. کودکی که به همه چیز نگاه می‌کند.

اصلانی درباره سرنوشت مستند زندگی مش اسماعیل خاطر نشان کرد: مراحل تولید و ساخت فیلم به دلیل کمبود بودجه طولانی شد تا اینکه سال ۵۷ در فرهنگسرای نیاوران چند بار به نمایش درآمد. پس از آن نگاتیو فیلم را به لابراتوار خصوصی فیلم‌ساز دادم و پوزتیوها که دو حلقه بودند در فرهنگسرای نیاوران ماندند. قرار شد آقای کلانتری رییس لابراتوار فیلم‌ساز یک کپی از نگاتیو کار به من بدهند که دوباره فرصت پیگیری پیدا نکردم تا اینکه لابراتوار بسته شد و آرشیو نگاتیوها به فیلم‌خانه ملی منتقل شد اما فیلم من در فهرست آثار نبود و خبری از سرنوشت این فیلم ندارم.

مجسمه «درخت مقدس» در پارک ملت، «رستم و دیو سفید» در استادیوم آزادی و «بز» در پارک جمشیدیه و دانشکده هنرهای زیبای تهران از آثار اسماعیلی است.

علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند تا ۵ مرداد از ساعت ۱۰ تا ۲۰ به نشانی ولی‌عصر نرسیده به زعفرانیه پلاک ۲۸۸۰، گالری «طراحی هنر» مراجعه کنند. همچنین این گالری روزهای چهارشنبه تعطیل است.

انتهای پیام/