محسن حسن‌زاده مدیر روابط عمومی اداره‌کل هنرهای نمایشی در گفتگو با خبرنگار حوزه تئاتر خبرگزاری صبا به ارائه گزارشی از فعالیت‌های این مرکز در سال ۱۳۹۹ و مساله تاثیر شیوع بیماری کرونا پرداخت.

وی در این گفتگو به برخی از مسایل و انتقادهای مطرح شده از سوی هنرمندان نیز پاسخ داد. همچنین درباره برنامه اداره کل هنرهای نمایشی درباره وضعیت تئاتر در کرونا و آینده مبهم پیش رو نیز نکاتی را ارایه داد. سرنوشت رویدادهای تئاتری در سال کرونا نیز بخش دیگری از توضیحات وی را به خود اختصاص داده است.

متن گفتگو بدین شرح است:

*وضعیت تئاتر را در سال ۱۳۹۹ تا به الان چطور دیدید و برای آن چه برنامه‌ای دارید؟

-همزمان با شروع سال و پیش‌تر در ماه پایانی سال گذشته ما متوجه شدیم که شرایط سال ۱۳۹۹ شرایط خاصی است و به صورت ویژه می‌بایست برای آن برنامه ریزی کرد که این با شروع فعالیت‌های آقای قادر آشنا در جایگاه مدیرکلی هنرهای نمایشی همزمان بود. به دلیل شیوع ویروس کرونا و شرایط به وجود آمده در کشور سالن‌های تئاتر در آغاز سال جاری فعالیتی نداشتند و به همین دلیل بسیاری از برنامه‌ها، فعالیت‌ها و پیش‌بینی‌های اداره‌کل هنرهای نمایشی که از سال گذشته مشخص شده بود، دست‌خوش تغییر قرار گرفت و شرایط به گونه‌ای پیش رفت که برای سال جاری نیاز به یک برنامه‌ریزی مدون و خاص بود.

در ابتدا تمام تلاش و نگاه بدین صورت بود که بتوانیم از تمام ظرفیت‌ها با توجه به این شرایط خاص نهایت بهره‌برداری را کنیم. اولین کاری که باید توسط اداره‌کل هنرهای نمایشی رقم می‌خورد، استخراج نام و وضعیت خسارت گروه‌های نمایشی در اسفندماه سال گذشته و گروه‌هایی که برای اجرا در فروردین و اردیبهشت ماه سال جاری آماده می‌شدند، بود که در سریع ترین زمان ممکن با تعیین مسئول این امر اتفاق افتاد.

پس از آن باتوجه به تعطیلی سالن‌ها نگاه به برگزاری برنامه‌ها، رویدادها و جشنواره‌ها در فضای مجازی بود که در این راستا فعالیت‌هایی نیز اتفاق افتاد.

علاوه براین، می‌بایست برای شروع فعالیت‌ گروه های نمایشی برنامه‌ریزی می‌شد که مسائل مربوط به این موضوع نیز با مشاوره‌ها و جلسات متعدد اداره‌کل هنرهای نمایشی انجام شد.

از ابتدای سال برای تعیین خسارت‌های مادی هنرمندان در قالب گروه‌های نمایشی و مدیران تماشاخانه‌ها پیش‌بینی‌ها و پیشنهادهایی از جمله استفاده از تسهیلات و استفاده از کمک‌های بلاعوض ارائه شد که مسلماً زمان طولانی اجرایی شدن آن به دلیل تامین هزینه و تامین بودجه این پیش‌بینی‌ها بود.

*بله! گله و انتقاد بیشتر تماشاخانه داران و گروه های نمایشی این است که رقم های اندک با معطلی های بسیار هم محقق نشده است.

-شرایط به گونه‌ای بود که ما تمام تلاش خود را کردیم که با بازگشایی سالن‌های تئاتر برنامه لازم برای ادامه فعالیت‌ها ارائه شود و با نظارت و دقت هنرمندان و مسئولان تماشاخانه ها در بستری مناسب بتوانند ادامه فعالیت کنند به همین دلیل الزامات و پیشنهادهای اجرایی برای شروع فعالیت‌های تئاتری با در نظر گرفتن پروتکل‌های وزارت بهداشت را آماده کردیم که این امر نیز فعالیتی کارشناسی و حاصل جلسات متعددی بود. در این برنامه همه‌ پیش‌بینی‌های لازم برای رعایت مسائل بهداشتی شرایط خاص کرونا دیده شده بود و از نگاه من این امر در نوع خود یک موفقیت محسوب می‌شد؛ کاری که صنوف دیگر به این شکل کمتر داشتند.

بعد از آن، تمام مسائل و مشکلاتی را که برای ادامه حیات و فعالیت گروه‌های نمایشی در تماشاخانه‌ها وجود داشت پیش‌بینی کردیم؛ از جمله آن‌که براساس پروتکل‌ها و پیشنهادهای ارائه شده از سوی ادار‌‌ه‌کل، گروه ها موظف به استفاده از ۵۰ درصد فضای موجود برای مخاطبان بودند. مبتنی بر این راهکاری را برای ارائه کمک‌های حمایتی تدوین کردیم که بر مبنای آن بلیت ۵۰ درصد خالی مانده صندلی ها توسط انجمن هنرهای نمایشی با فرمول و قاعده ای خریداری می‌شد. در کنار این برای اولین بار حمایت از گروه‌های نمایشی را به صورتی برنامه ریزی کردیم که بتوانیم ۵۰ درصد از حمایت مصوب شورای حمایت را در ابتدای مسیر و ۵۰ درصد باقی‌مانده را بلافاصله پس از شروع نمایش‌ها پرداخت کنیم.

در این شرایط سعی کردیم تا بتوانیم وضعیت فعلی و وضعیت پیچیده تئاتر را مدیریت کنیم.

اتفاقات خوبی درحال رخ دادن بود و بسیاری از منتقدانی که در ابتدا به ما خرده می‌گرفتند که چرا سالن‌های تئاتر در این شرایط باید فعالیت کنند، خود به شروع فعالیت ترغیب شده بودند که متاسفانه با گسترش بیشتر این ویروس مجددا سالن‌های تئاتر تعطیل شدند.

*ولی سرنوشت جشنواره ها پیچیده تر است.

-برنامه ریزی‌های مختلف و متعددی برای برگزاری جشنواره‌ها در سال جاری شده بود که طی فراخوان‌ها و اطلاعیه‌های مستقل خدمت هنرمندان و اهالی رسانه ارائه شد.

در سال جاری بستری تحت عنوان فعالیت تئاتر در فضای مجازی و پخش تئاتر آنلاین مهیا شد که به طور ویژه درحال پیگیری است و تا به امروز دو نمایش به صورت آنلاین در تالار هنر داشته‌ایم و درتلاش هستیم تا این موضوع را به همه تئاترهایی که در سطح شهر تهران در حال اجرا هستند، تسری دهیم.

این برنامه برای دو جشنواره تئاتر فجر و جشنواره تئاتر عروسکی نیز وجود خواهد داشت و برای استفاده حداکثری از فضای مجازی برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای شده است.

باتوجه به شرایطی که در سال جاری رخ داد، تلاش کردیم تا سامانه صدور پروانه نمایشی را در سال جاری افتتاح کنیم که این سامانه با تلاش‌های فراوان همکاران در مورد شهر تهران همزمان با بازگشایی مجدد سالن‌های تئاتر آغاز به فعالیت خواهد کرد.

بدون شک با این سامانه دیگر مراجعه حضوری به اداره کل هنرهای نمایشی را نخواهیم داشت و همه‌ی مراحل از طریق سامانه طی خواهد شد و در روزهای آینده نیز جلسات توجیهی برای استان‌ها برگزاری خواهد شد تا این اتفاق برای آن‌ها نیز رخ دهد.

در مورد طرح‌های عمرانی حوزه تئاتر، پیشنهادهای گسترده‌ای به وزارتخانه ارائه شده است که امیدواریم از فرصت به وجود آمده در سال جاری بتوانیم استفاده درست و در امور زیربنایی نیز اقدام درست و سازنده‌ای داشته باشیم.

امیدوارم از امروز تا پایان سال بتوانیم برنامه ها را به سمتی ببریم که جنبه حمایتی از هنرمندان را داشته باشد و با مشورت آنها بتوانیم اتفاق درستی را تا انتهای سال رقم بزنیم که نتیجه آن به نوعی حمایت از هنرمندان در این شرایط خاص و پیچیده شود.

*اداره کل هنرهای نمایشی به عنوان اصلی ترین نهاد نمایشی کشور چه مقدار به دنبال حفظ جایگاه تئاتر در یک شرایط بحران زده بود و حتی گسترش این هنر در شرایط شیوع بیماری کرونا تلاش کرده است؟

-زمانی که شرایط خاص می شود، نگاه به عملکرد نیز باید به صورت خاص باشد. اگر در سال جاری ما صحبت از مدیریت شرایط می‌کنیم باید در نظر بگیریم که به تبع آن فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که برای گسترش هنر تئاتر در شرایط عادی می‌‌توان داشت، دیگر نمی توان به همان صورت و همان میزان پیگیری کرد.

اولین اتفاق که فکر می‌کنم اتفاق درستی برای شروع فعالیت‌های نمایشی بود برگزاری یک گردهمایی نمایش خیابانی بود که در محوطه تئاتر شهر برگزار شد و تمام موارد و الزامات بهداشتی در آن رعایت شد. این گردهمایی بیشتر با نیت ایجاد فضای شاد و امیدوارکننده برای روحیه مخاطبانی بود که درگیر بیماری و تحریم و مشکلات و مصائب فراوان بودند. تلاش شد تا با ایجاد فضایی نشاط آور، وضعیتی شکل گیرد که شرایط را کمی قابل تحمل تر کند.

از این دست اتفاقات در کنار نشان دادن کارکرد تئاتر در اینگونه شرایط، بدون شک می‌تواند به گسترش هنر تئاتر در بین مردم نیز کمک کند و برنامه‌هایی مشابه آن به طور ویژه در ارتباط با جشنواره تئاتر کودک و جشنواره تئاتر خیابانی مریوان برنامه ریزی شده بود و ما در تلاش بودیم تا بتوانیم این برنامه‌ها را در سطح کشور و با اجراهای عمومی در نظر بگیریم که باز هم متاسفانه با پیچیده تر شدن شرایط شیوع کرونا کمی از برنامه ها عقب افتادیم.

ما امروز در حالی مجبوریم تعطیلی تئاتر را بپذیریم که واقعیت به همه می گوید در سالن‌های تئاتر به مراتب بیشتر از هر صنف دیگری پروتکل‌های بهداشتی و قواعدی که مربوط به گسترش نیافتن ویروس کرونا در محیط بسته است رعایت می‌شد. در چهار ماهی که از فعالیت تئاتر گذشت موردی که هنرمند و یا مخاطبی به واسطه حضور در سالن تئاتر درگیر ویروس کرونا شده باشد نداشتیم.

با این وجود باز هم امیدواریم شرایط به گونه‌ای پیش برود که برنامه‌ ریزی‌های انجام شده برای سال جاری به طور خاص پیگیری شود، چراکه ما معتقدیم که با این برنامه‌ها می‌توان شرایط را مدیریت کرد، به هنرمندان کمک کرد و در عین حال قدمی را در جهت گسترش هنر تئاتر برداشت.

*شفاف سازی حمایت ها و فروش آثار در سالن های دولتی سال های اخیر بسیار مورد بحث بوده است، آیا همچنان این روند را پیگیری خواهید کرد؟

-ما طبق قانون اتفاقاتی را که در سال ۱۳۹۸ رخ داده است اطلاع‌رسانی کردیم. فرآیند قانونی آن بدین شکل است که پس از پردازش و صحت‌سنجی کمیته‌ای در معاونت هنری به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال شده و کمیته‌ دیگری نیز آن را بررسی کرده و در نهایت در سایت رسمی وزارتخانه منتشر خواهد شد.

این اتفاق در مورد فعالیت‌های سال گذشته به طور کامل رخ داد و برای سال جاری نیز مسلماً گزارش های مربوطه در موعد مقرر ارائه خواهد شد.

فروش سالن‌های دولتی نیز در ۶ ماه اول سال جاری توسط روابط عمومی این اداره کل اطلاع‌رسانی شد و در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، متاسفانه پس از آن نیز سالن‌های تئاتر طبق اطلاعیه استانداری و ستاد ملی مبارزه با کرونا تعطیل شد اما حتم بدانید هرآنچه که مربوط به شفاف‌سازی در سال ۱۳۹۹ است در درست‌ترین شکل ممکن خود اتفاق خواهد افتاد و در این زمینه آقای دکتر آشنا اهتمام ویژه‌ای دارند.

*تصمیم ندارید این روند را در سالن های خصوصی نیز اجرا کنید؟

-از نگاه من شرایط کمی پیچیده است. ما از سالن‌های خصوصی طی چند مرحله در سال گذشته و سال جاری درخواست کردیم تا آمار فروش را در اختیار اداره‌کل هنرهای نمایشی قرار دهند و برای این تقاضا نیز دلایل محکمی داشتیم که بدون شک می‌‌توانست در درازمدت کمک بسیاری کند و این آمار سرمنشا بسیاری از اتفاقات مثبت و ارزیابی دقیق در تحلیل داده‌ها باشد.

در سال جاری متاسفانه شرایط به گونه‌ای پیش رفت که برخی از سالن‌های خصوصی نتوانستند فعالیت خود را شروع کنند و در تماشاخانه هایی هم که شروع فعالیت کردند این اطلاعات هنوز در اختیار اداره کل هنرهای نمایشی قرار نگرفته است و شاید اولویت سالن‌ها مسائل دیگری است که باید این حق را به آن‌ها داد.

اما مسلماً این نگاه باید در بین تمامی هنرمندان تئاتر اصلاح شود و این آمار و اطلاعات پایه‌ای می‌تواند راهگشای ما برای تصمیم های درست و کارگشا در شرایط امروز تئاتر ایران باشد.

*در مبحث تئاتر خصوصی، اداره کل هنرهای نمایشی چه تلاش هایی برای حمایت و کاهش آسیب به این مراکز هنری داشته است؟

-به تبع شرایط ویژه سال جاری پیشنهادهای متفاوتی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از این سالن‌ها ارائه شد و آنچه که دغدغه مدیریت تئاتر در شرایط فعلی است مسلماً ادامه دادن فعالیت این سالن‌ها است.

چند مورد رایزنی صورت گرفته و ارائه تسهیلات به این سالن‌ها درحال اقدام و اجرایی شدن است که این امر از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کار و رفاه اجتماعی و صندوق کارآفرینی امید درحال پیگیری است. علاوه براین، پیش‌بینی‌ حمایت‌های دیگری نیز صورت گرفته است که امیدواریم با تامین بودجه و با درایت مسئولان رده بالاتر سریعاً اجرایی شود و قدمی در این مسیر برداشته شود.

*در زمینه تئاتر استان‌ها چه تلاش هایی شده است و این تلاش‌ها تا امروز چه نتایجی داشته است؟

-براین باورم که مهمترین اتفاقی که در سال ۱۳۹۹ در حوزه تئاتر استان‌ها رخ داد بازگشت به انعقاد تفاهم‌نامه حمایت از تئاتر استان‌ها بوده است که پس از ۳ سال محقق شد و به طور مشخص سهم تئاتر استان‌ها از حمایت‌های اداره کل هنرهای نمایشی با رقم و عدد مشخص شد. تفاهم‌نامه ها منعقد شده و در روزهای نزدیک مبلغی از این تعهدات پرداخت خواهد شد.

همچنین موارد دیگری نیز وجود داشته از جمله اصلاح برخی آیین نامه ها که پس از تحقق براساس قاعده اداره کل هنرهای نمایشی اطلاع رسانی خواهد شد.

صادق سیادت

انتهای پیام/