محسن غلامزاده تهیه‌کننده مجموعه مستند «هستند کسانی که…» که سری دوم آن در حال حاضر روزهای جمعه از شبکه مستند روی آنتن می‌رود در گفتگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون صبا، درباره ایده شکل‌گیری این مجموعه مستند عنوان کرد: حدود سه سال پیش هنوز آن قدر پرداختن به موضوعات علمی در سطح کشور مطرح و عمومی نشده بود اما در چند سال گذشته به دلیل مباحث نامگذاری که روی سال‌های مختلف اتفاق افتاد تا به تولید داخل و پژوهش توجه شود ما را بر آن داشت که این مجموعه مستند را تولید کنیم.

وی ادامه داد: آن زمانی که من پیشنهاد ساخت این مجموعه را ارایه دادم دوستانی که در حوزه‌های علمی فعال بودند کمی در حاشیه قرار گرفته بودند و شاید به آن‌ها در سطح کشور کمتر توجه می‌شد اما کسانی هم بودند که سعی می‌کردند باوجود این شرایط فعالیت‌های پژوهشی و صنعتی خود را ادامه بدهند. پیشنهاد ساخت این برنامه را با معرفی افرادی که فعالیت‌های علمی و پژوهشی دارند و اختراعشان ثبت شده است به تلویزیون ارایه دادم و سری اول آن را ساختم. پس از پخش سری اول، این برنامه بین مخاطب علمی و پژوهشی کشور مورد استقبال قرار گرفت.

چالش‌های ورود به حوزه علمی

غلامزاده با اشاره به اینکه ساخت سری اول این مجموعه دشواری‌هایی را به همراه داشت، مطرح کرد: من به عنوان کسی که بیشتر در حوزه اجتماعی فعالیت داشتم، ورود به حوزه علمی چه در روایت محتوا و چه در مواجهه با سوژه‌ها برایم چالش‌هایی را به همراه داشت چراکه اساسا فعالان حوزه‌های علمی و پژوهشی، شخصیت‌های ویژه‌ای هستند که به دلایل مختلف و در سطوح متفاوت تمایل کمتری برای برقراری ارتباط با رسانه دارند و شاید فرصت کافی را هم نداشته باشند. از سوی دیگر برخی‌ کارهای علمی دارای محدودیت‌هایی است که نمی‌توان درباره آن با جزییات زیاد صحبت کرد.

وی با اعلام اینکه ساخت سری دوم «هستند کسانی که…» پس از استقبال مخاطبان پیشنهاد شد، عنوان کرد: در حقیقت این برنامه بین پژوهشگران کشور شناخته شد و همه درباره آن صحبت می‌کردند و برایشان روشن شده بود که من از ابتدا تا انتهای یک پروژه پژوهشی را با دقت و وسواس در یک فیلم مستند به تصویر می‌کشم. همین امر موجب جلب اعتماد آن‌ها شد و افراد بیشتری با من همکاری کردند و تمایل داشتند پروژه‌های خود را با مخاطبان در میان بگذارند.

«هستند کسانی که…» کاملا علمی است

به گفته تهیه‌کننده «هستند کسانی که…»، فصل اول و دوم این مجموعه هر کدام در ۱۳ قسمت ۲۶ دقیقه‌ای تولید شد و در حال حاضر این مجموعه در آستانه پیش تولید فصل سوم قرار دارد.

غلامزاده با اشاره به اینکه «هستند کسانی که…» یک مجموعه مستند علمی است، گفت: تلاش کرده‌ام این مجموعه مستند حتما یک سناریو داشته باشد و با طرح یک موضوع در سطح جامعه و کشور در حوزه‌های متنوع علمی آغاز و در ادامه به معرفی پروژه‌هایی بپردازم که توانسته به رفع آن کمک کند، در حقیقت ما نیاز را مطرح می‌کنیم و بعد وارد این موضوع می‌شویم که چه کسانی درباره این نیاز کار کردند و سپس به سراغ آن‌ها می‌رویم.

کارگردان «هستند کسانی که…» ادامه داد: این مجموعه مستند از گفتارمتن فاصله گرفته است تا اصالت و جزییات علمی خدشه دار نشود و پژوهشگر خود روایت کننده پروسه علمی و ادعا باشد. البته این تصمیم چالش‌های خود را دارد. پژوهشگران اگرچه افراد باهوشی هستند اما شاید مقابل دوربین نتوانند این موضوع علمی را به خوبی طرح کنند. از طرفی خود من باید حدود یک ماه با این دوستان گفتگو کنم تا با مساله علمی آن‌ها آشنا و متوجه شوم که چگونه این پژوهش شکل گرفته است.

غلام زاده تاکید کرد: پس از اینکه من شناخت کافی نسبت به موضوع پژوهش پیدا می‌کنم مسیری را با کمک خود پژوهشگر طراحی می‌کنم که نشان‌دهنده آغاز و پایان ماجرا باشد. در نهایت سکانس‌های مرتبط با محتوا را طراحی می‌کنم تا بتوانم به شکلی ساده و محیا، محتوای یک پروژه علمی پیچیده را برای مخاطب فراهم کنم.
طبیعی است در مسیر ساخت مستند رخدادهای در لحظه هرگز از چشممان دور نیست. «هستند کسانی که…» ضمن بیان ضرورت انجام پروژه تحقیقاتی و پژوهشی و یا ثبت اختراع آن، درباره مسیر شکل‌گیری، آزمایش‌ها و انجام آن پروژه صحبت می‌کند و در نهایت از موفقیت‌ها، دستاوردها و نتایج آن نیز می‌گوید.

۵ فیلم از سری اول به دلیل مهاجرت مخترعان ناتمام ماند

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه پژوهشگران حوزه‌های مختلف را انتخاب می‌کند، توضیح داد: در سری اول این مجموعه به دلیل نداشتن شناخت کافی مسیر دشواری را برای یافتن پژوهشگران پیش رو داشتم، پس از پژوهش فراوان معیار را ثبت اختراع داخلی یا جهانی قرار دادم و با رجوع به فهرست مخترعان، جستجو و یافتن آن‌ها و کفتگو از بین افراد زیادی که در لیست وجود داشتند، ۱۳ نفر را انتخاب کردم. در حقیقت در پی افرادی بودم که اختراعشان به برطرف کردن نیازهای کشور کمک کرده باشد.

تهیه‌کننده «هستند کسانی که…» افزود: الزاما افرادی که انتخاب کردم در مراکز پژوهشی کشور، دانشگاها و پژوهشکده ها فعالیت نداشتند و جالب است بدانید که برخی از آن‌ها نیز هیچ حمایتی از سوی متولیان دریافت نکرده بودند.

غلام زاده در پاسخ به این پرسش که آیا فیلمی به دلیل مهاجرت پژوهشگران نیمه کاره باقی ماند یا نه، تصریح کرد: ۵ فیلم از سری اول این مجموعه را تا سطح ۶۰ درصد با نخبگان و یا مخترعان پیش بردیم اما نتوانستیم ادامه دهیم چراکه مخترع مهاجرت کرد. متاسفانه باید بگوییم که از حدود سه سال پیش که من تولید این کار را آغاز کردم موج استقبال مهاجرت پژوهشگران کشور از امروز کمتر بود اما شوربختانه باید بگویم که اکنون با همه کسانی که روبه می‌شوم، یا تصمیم به مهاجرت دارند و یا حتما به آن فکر می‌کنند.

انگیزه‌ها فردی برای حضور در این مستند بسیار پایین آمده است

غلام زاده با اشاره به اینکه سال‌های زیادی را در خارج از کشور زندگی کرده است، گفت: بسیار شاهد بوده‌ام دوستانی که در اندیشه مهاجرت هستند گمان می‌کند تنها با رفتن تمام درها روی آن‌ها باز می‌شود و دیگر کوچکترین مشکلی نخواهد بود. فرصت‌هایی که در دنیا برای نخبگان ایرانی وجود دارد قابل انکار نیست اما دورنمای ایده‌آل و آرمانی که برای همه تعریف شده است مطلق نیست.

تهیه‌کننده «هستند کسانی که…» ادامه داد: سختی مجموعه‌ای که در حال حاضر روی آن کار می‌کنم این است که انگیزه‌ها فردی برای حضور در این مستند بسیار پایین آمده است. اینجا بود که سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور به کمک آمد. این سازمان به عنوان یک سازمان حامی و متولی، فعالیت‌های پژوهشی مختلفی را در سطح کشور انجام می‌دهد و من توانستم طرح‌های ملی این سازمان را برای مجموعه مستندم انتخاب کنم.

کارگردان این مجموعه با اشاره به اینکه «هستند کسانی که…..» روزهای جمعه ساعت ۲۱:۳۰ روی آنتن می‌رود، خاطرنشان کرد: سری دوم این مجموعه در ابتدا پنجشنبه شب‌ها پخش می‌شد اما بعد زمان پخش آن به روزهای جمعه تغییر پیدا کرد. البته من معتقدم پژوهشگران حوزه علم آخر هفته‌های خود را نیز به دیدن آثار علمی و پژوهش اختصاص می‌دهند و از آنجا که مخاطب این برنامه مخاطب ویژه‌ای است پس زمان پخش آن بسیار زمان خوبی است و بازخوردهای خوبی نیز گرفته‌ایم.

پژوهشگر می‌تواند یک سلبریتی ارزشمند باشد

غلام زاده افزود: من تمام تلاش فردی‌ام را به کار گرفته‌ام تا بتوانم یک مجموعه مستند علمی تاثیرگذار را بسازم اما شاید این اتفاق در حد ایده آلم رخ ندهد چراکه امکانات لازم را در اختیار ندارم. همه ما مستندسازان مشغول فعالیت‌هایی هستیم که بیشتر استوار بر دلمشغولی‌های خودمان است که اگر نباشد کار پیش نمی‌رود. فیلم مستند چیزی نیست که کسی با آن عکس یادگاری بگیرد چراکه در آن سلبریتی وجود ندارد. همچنین موضوع علمی هم موضوعی نیست که کسی با آن عکس یادگاری بگیرد چراکه ما یاد نگرفتیم که دانشمند و پژوهشگر حتما می‌تواند یک سلبریتی ارزشمند باشد.

تهیه کننده این مجموعه مستند علمی افزود: بودجه‌ای که برای تولید مستند من لحاظ می‌شود به قاعده پیش تولید یک کار کوتاه سینمایی یا سریال تلویزیونی هم نیست و به همین دلیل امکان تولید یک مستند علمی در سطح استانداردهای جهانی میسر نیست. امیدوارم فرصت‌هایی فراهم شود تا همه بخش‌های مختلف کشور از بودجه و نیروهای متخصص کافی بهره‌مند شوند و در این صورت آثار من و همکاران مستندسازم نیز بی‌تردید درخشان‌تر خواهد بود.

این مستندساز در پایان گفت: امیدوارم فرهنگ دیرین ایران زمین به اصل خود بازگردد و مردمان سرزمینم به ویژه جوانان آرمان و الگوهای واقعی‌تر و ارزنده را برگزینند.

سپیده شریعت رضوی

انتهای پیام/