داریوش شهبازی نویسنده و کارگردان رادیوتئاتر «اتاق ۲۴» که در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر حضور دارد در گفتگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری صبا درباره این اثر گفت: داستان «اتاق ۲۴» برگرفته از یک رمان روسی به نام «خانه احمق‌ها» و درباره سه زن است که در اتاق ۲۴ یک تیمارستان بستری هستند و قصه به زمان جنگ روسیه و چچن برمی‌گردد.

وی افزود: هر کدام از این سه زن امیال و آرزوهایی دارند که در همان بحبوحه جنگ و فشاری که دولت‌ها روی هم می‌آورند می‌بینیم که چطور آرزوهای آدم‌ها باد بر هوا می‌شود.

شهبازی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره نقش رادیوتئاتر در جشنواره‌ها عنوان کرد: بخش رادیوتئاتر چند سالی می‌شود که در جشنواره تئاتر فجر حضور داشته و مخاطبان خاص خودش را هم دارد البته شاید این شکل از تئاتر برای مخاطبان عام کمی غزیبه باشد زیرا فرم جدیدی را در بر می‌گیرد.

این نویسنده درباره تمرین در دوران کرونا توضیح داد: مانند دیگر گروه‌ها به سختی پیش می‌رفت، مخصوصا برای بازیگران که حساس‌تر هستند ولی عشقی که به کار دارند باعث می‌شود برای اجرا حضور داشته باشند. به هر حال ریسک وجود دارد البته الان همه مردم باتوجه به شغل خودشان ریسکی را به جان می‌خرند.

کارگردان نمایش رادیویی «باد که می‌نویسد» درباره حضور این فرم در دیگر جشنواره‌ها خاطرنشان کرد: این فرم تئاتر در کشورهای دیگر وجود داشته ولی در ایران به عنوان یک مدیوم تازه شناخته می‌شود پس لازم است خیلی بیشتر از قبل به آن بها داده شده و در جشنواره‌های دیگر هم بررسی شود، البته باید گفت که بخش رادیوتئاتر درسال‌های اخیر در جشنواره‌های دیگر هم به عنوان یکی از بخش‌های اصلی حضور داشته و کم کم جا می‌افتد ولی هنوز به شکل مطلوب برای مخاطب عام شناخته شده نیست.

وی با اشاره به عجیب بودن اجرای رادیوتئاتر برای مخاطب عام اظهار کرد: برای مخاطب عام دیدن رادیوتئاتر از نزدیک کمی عجیب است مخصوصا در بخش افکتور. مثلا در اجرای یک رادیوتئاتر ممکن است بازیگر روی صندلی نشسته و مشغول گفتن دیالوگ‌های خود باشد و از طرف دیگر افکتور صدای قدم زدن و راه رفتن درمی‌آورد. این موضوع که بازیگر نشسته است و دیگری صدای قدم‌های او را در می‌آورد برای تماشاگر کمی عجیب است و از خود می‌پرسد چرا بازیگر خود قدم نمی‌زند و صداها را در نمی‌آورد.

رادیوتئاتر تخیل را قلقلک می‌دهد

این کارگردان ادامه داد: جواب این است که بازیگر چون مشغول گفتن دیالوگ است نمی‌تواند از میکروفون فاصله بگیرد به همین دلیل شخصی با عنوان افکتور صداهای نمایش را در می‌آورد. این موضوع ابتدای نمایش برای تماشاچی عام کمی عجیب است ولی کم کم منطق آن را به دست می‌آورد.

کارگردان فیلم کوتاه «شرعی» درباره دیگر خصوصیت رادیوتئاتر تاکید کرد: دیگر خصیصه نمایش‌های رادیویی که او را با دیگر انواع نمایش‌ها متمایز می‌کند بخش تخیل است. اگر چشمان خود را ببندید و بخواهید یک نمایش رادیویی را بشنوید فضاسازی برای شما اتفاق می‌افتد. در این نوع نمایش ما صدای محیطی را تولید می‌کنیم، این ویژگی در دیگر تئاترها وجود ندارد مثلا اگر نمایش در فضای بیمارستان اتفاق افتاده باشد صدای آن را تولید کرده و در طول نمایش به کار می‌بریم. پس در رادیوتئاتر باید فضاسازی شود تا مخاطب باور کند مثلا در بیمارستان حضور دارد زیرا عنصر اصلی ما صداست و عنصر دیداری کمی وجود دارد.

شهبازی تصریح کرد: صدای هر فضایی که در نمایش وجود داشته باشد باید ساخته شود، حتی اگر بعضی از صداها را مجبور باشیم باید بیرون رفته و ضبط کنیم مثلا اگر موقعیت ما در مترو باشد، تهیه‌کننده که وظیفه تولید صدا را بر عهده دارد، به مترو رفته، صدای مترو را ضبط می‌کند و در طول نمایش آن را پخش می‌کند تا مخاطب بپذیرد که این نمایش در مترو انجام می‌شود به همین دلیل تخیل را بیشتر قلقلک می‌دهد.

وی در پایان درباره استفاده از رادیوتئاتر در کارهای تخیلی بیان کرد: تفاوت نمایش رادیویی با سینما، مخصوصا در ایران که امکانات کم است، این است که برای ساخت فیلمی مانند «ارباب حلقه‌ها» که امکانات جلوه‌های ویژه و دکورهای سنگین را نداریم. خیلی راحت با نمایش رادیویی می‌توان چیزی شبیه به آن را ساخت چون با صدا و هزینه خیلی پایین انجام می‌شود. به همین دلیل می‌توان روی کارهای تخیلی مانور داد.

نوشین حسن‌زاده، شیما جهان قربان، فریبا طاهری، مریم محمد خانی، عباس توفیقی، احمد هاشمی و محمد مجدزاده بازیگران این رادیوتئاتر هستند.

دیگر عوامل «اتاق ۲۴» عبارتند از تهیه‌کننده: امیرهوشنگ کریم‌نیا، افکتور: نرگس موسی‌پور، دستیار کارگردان: گلشن بدیعی.

داریوش شهبازی در دوره سی و هشتم جشنواره تئاتر فجر برای رادیوتئاتر «کسوف» دیپلم افتخار و جایزه نقدی دریافت کرده است.

سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه تا ۲۰ بهمن‌ماه در حال برگزاری است.

فروغ گشتیل

انتهای پیام/