به گزارش صبا به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نسخ کمیاب فرهنگ «لُب اللغه» از آثار نویافته متعلق به دوره صفوی است که به نام شاه سلیمان نوشته شده و در کتابخانه ملی ایران موجود است.

حمزه مرادی بهرام فهرست نویس نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تشریح جزییات این خبر گفت: ۲ نسخه از فرهنگ «لُب اللغه» که از نسخه‌های کمیاب است، به عنوان آثار نویافته در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود.

وی ادامه داد: این نسخ کمیاب از آثار دوره صفوی و نوشته محمود بن محمدامین لاهیجی (قرن ۱۱ و ۱۲قمری) است که از زندگی او اطلاع دقیقی در دست نیست. در فرهنگ «لب اللغه» علاوه بر کلمات فارسی و عربی،‌ از واژه‌های ترکی، هندی، رومی، پهلوی و گیلکی نیز استفاده شده است.

فهرست نویس نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران که نامزد سی و هشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده بود، در توضیح جزییات این نسخ کمیاب فرهنگ «لُب اللغه» بیان کرد: این نسخ شامل حدود ۵۲۰۰ واژه فارسی و عربی، در ۲۸ باب است که بر اساس حروف تهجی تنظیم شده است. نویسنده این کتاب را در سال ۱۰۹۸ هجری قمری به پایان رسانده و آن را به نام شاه سلیمان صفوی نگاشته است. این اثر در کتابخانه‌های ایران اندک است بر اساس اطلاعات موجود یک نسخه در کتابخانه دانشگاه تهران، یک نسخه در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود.

مرادی بهرام در تشریح جزییات نسخه‌شناسی این ۲ نسخه در کتابخانه ملی اظهار کرد: نخستین نسخه با شماره بازیابی ۳۴۹۰۲ در ۲۶۳ برگ با قطع بیاضی و به خط نستعلیق خوش است که به تاریخ کتابت تقریبی سده ۱۲ هجری است.

وی افزود: کتاب فاقد دیباچه و فقط به متن اصلی کتاب پرداخته شده است. اصل نسخه دارای دیباچه مفصلی است که نویسنده در آن ابتدا خود را معرفی و متذکر می‌شود که تالیف این اثر را در ابتدای سلطنت شاه سلیمان صفوی با مطالعه کتب لغت دیگر آغاز کرده و پس از نزدیک به ۲۱ سال آن را به انجام رسانده است.

فهرست نویس نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران خاطرنشان کرد: دومین نسخه نیز با شماره بازیابی ۳۴۹۱۸ در ۲۱۰ برگ است که به تاریخ کتابت تقریبی سده ۱۳ هجری است. البته متذکر می‌شوم که نسخه اقدم این اثر مربوط به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است زیرا در زمان حیات مولف کتابت شده و دارای حواشی به دست‌خط مؤلف است.

مرادی بهرام اظهار کرد: از ویژگی‌های نسخه کمیاب فرهنگ «لب اللغه» وجود شواهد شعری، نثری و ضرب‌المثل‌های فارسی و عربی است، به طوری که در آن ۸۸ بیت، ۱۵ مصرع از ۲۱ شاعر به عنوان شاهد مثال آورده است. بیشتر این شاعران مربوط به سده‌های ششم و هفتم هجری است.

وی افزود: همچنین در این نسخه، از ۱۰ نویسنده، مورخ، فیلسوف، پزشک و عارف نظیر ابن‌سینا، مولانا قطب‌الدین، صدرالدین شیرازی و محقق دوانی نام برده شده و از کتاب‌ها و آثار آن ها به عنوان شاهد مثال ذکر شده است.

فهرست نویس نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران عنوان کرد: ویژگی مهم دیگر این اثر علاوه بر کلمات فارسی و عربی وجود واژه‌های ترکی، هندی، رومی، پهلوی و گیلکی است که با بررسی اصل و ریشه لغات می‌توان ردپایی از دیگر زبان‌ها و لهجه‌های مختلف در این اثر به دست آورد.

مرادی بهرام در پایان خاطرنشان کرد: وجود چنین ویژگی‌های خاصی در این اثر، تصحیح انتقادی آن را ایجاب می‌کند که امیدوارم تصحیح و چاپ آن به زودی از سوی ناشری معتبر انجام شود.

انتهای پیام/