هادی مظفری که تیر ماه سال ۹۷ با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به سمت مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی این سازمان منصوب شد در گفتگو با خبرنگار تجسمی خبرگزاری صبا درباره فعالیت‌ها و رویکردهای خود در این دوره توضیح داد: یکی از رویکردهای اداره کل هنرهای تجسمی در این دوره توجه به هنر استان‌ها بود درنتیجه ما پروژه‌ای را مبنی بر شناسایی هنرمندان و ظرفیت‌های هنری استان‌ها شروع کردیم. رویدادهای هنری ما با این شعار که «ایران فقط تهران نیست» به شهرهای مختلف رفت و حتی سعی شد به شهرهایی که در سال‌های گذشته کم‌تر به آن‌ها نوری تابانده شده و کم‌تر دیده شده‌اند مانند خراسان جنوبی، ایلام و سیستان و بلوچستان نیز توجه شود.‌ رویکرد توجه به هنر استان‌ها تقریبا تا قبل از شیوع ویروس کرونا پیگیری می‌شد، اما متاسفانه با آغاز پاندمی کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن متوقف شد. درواقع از سه سال زمانی که در اختیار داشتیم‌ یک سال و نیم‌ آن مصادف شد با همه‌گیری ویروس کرونا و فرصت قابل توجهی از دست ما رفت اما در همان برنامه‌ها هم رفتن هنر به شهر مانند رویداد «شهروند نقاش» در پل طبیعت تهران، مازندران، تبریز، ایلام و سیستان و بلوچستان رویکرد اصلی ما بوده است.

او درباره پروژه «شهرهای خلاق» که به همت معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رقم خورد، بیان کرد: کار بسیار مهمی که معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این‌ دوره رقم‌ زد پروژه «شهرهای خلاق» بود که این پروژه ظرفیت شهرها و استان‌های مختلف را براساس هنری که در آن‌ها سرچشمه داشت شناسایی و معرفی کرد‌. اتمام این پروسه بیش‌ از سه سال زمان برد و بسیار مطالعه روی آن صورت گرفت و همچنین کتاب‌های متعددی در این زمینه چاپ شد.‌ من فکر می‌کنم این منابع شناسایی‌شده، ماخذی خواهد بود برای مدیرانی که از این پس بخواهند کار فرهنگی کنند و آن‌ها می‌توانند با توجه به ظرفیت هنری هر استان و خلاقیت‌هایی که در شهرهای مختلف وجود دارد از این منابع برای سیاست‌گذاری استفاده و روی هنر استان‌های مختلف تمرکز کنند.‌

مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی به رویکرد پژوهشی در رویدادهای تجسمی اشاره کرد و گفت: رویکرد بعدی ما این بود که جملگی کارهایی که در حوزه هنرهای تجسمی رخ می‌دهد از یک رویداد صرف فراتر برود و تبدیل به یک رویکرد پژوهشی شود، به این معنا که ما فقط جشنواره هنرهای تجسمی فجر برگزار نکنیم و در کنار آن روی حوزه هنرهای تجسمی در دوره برگزاری جشنواره هم‌ مطالعه کنیم و در این امر از نویسندگان، اساتید دانشگاه‌ها و افرادی که می‌توانند وضعیت گذشته، حال‌حاضر و چشم‌انداز آینده را تبیین کنند نیز کمک گرفتیم و نتیجه این رویکرد و بخش عمده این آثار تجسمی را در نمایشگاهی که در هفته جاری برگزار می‌شود و تالیفات معاونت هنری در آن به نمایش درخواهد آمد، می‌بینیم.

او افزود: همین رویکرد در موزه هنرهای معاصر تهران هم‌ شکل گرفت، یعنی علاوه بر کار مرمت و بازسازی موزه، حوزه پژوهشی هم در موزه رقم خورد که نتیجه آن تالیف ۶ جلد کتاب که برخی از آن‌ها به چاپ رسیده و برخی در نوبت چاپ است و همچنین مطالعه و پژوهش جدی روی آثار گنجینه بود.

مظفری درباره احیای بینال‌های تجسمی در این دوره بیان کرد: سعی کردیم در این دوره بیشتر به انجمن‌های صنفی و برگزاری مجدد برخی دوسالانه‌ها مانند دوسالانه سرامیک، خوشنویسی، مجسمه‌سازی و نقاشی که بعضی از آن‌ها بیش‌از ۱۰ سال تعطیل شده بودند، توجه کنیم.

این مدیر فرهنگی با اشاره به اینکه ایران در پنجاه و هشتمین دوسالانه ونیز رتبه ششم را کسب کرد، درباره رویکرد بین‌المللی هنرهای تجسمی اظهار کرد: از رویکردهای بین‌المللی هنرهای تجسمی تا قبل از پاندمی کرونا باید به حضور چشم‌گیر ایران در بینال ونیز اشاره کرد که یکی از چشمه‌های موثری بود که در عرصه بین‌المللی رقم خورد و هنر ایران را به جهانیان نشان داد و ایران را جزو شش پاویون برتر پنجاه و هشتمین بینال ونیز که با حضور ۹۰ کشور دنیا برگزار می‌شد، قرار داد.‌

او درباره تدوین سه سند در حوزه هنرهای تجسمی خاطرنشان کرد: همه این‌ فعالیت‌ها در کنار نظامندی و تدوین قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط با هنرهای تجسمی که کار زمین‌مانده و طولانی بود، رخ داد؛ سه سند بسیار مهم در این دوره نوشته شد که عبارتند از آیین‌نامه صدور مجوز گالری‌ها و نظارت بر آن‌ها که پس از بیست سال به‌روز شد و نگارش آن بیش‌ از یک سال زمان برد. آیین‌نامه نظارت بر ساخت مجسمه‌های شهری که می‌توان گفت از سال ۷۸ مدتی بیش‌ از ۲۱ سال روی زمین‌مانده بود و در این دوره شورای آن شکل گرفت و به هفت استان کشور تفویض اختیار شد که درباره مجسمه‌های شهری تصمیم بگیرند و مجوز آن را صادر کنند. از طرف دیگر در زمینه سامان‌دهی بازار هنر ما برای برگزاری آرت‌فر، اکسپو و حراج هیچ‌گونه سندی در کشور نداشتیم درنتیجه آیین‌نامه برگزاری حراج و بازارهای هنر در این دوره نگارش یافت و به‌عنوان یک سند باقی خواهد ماند. این اسناد تاریخ و زمان ندارند و در طول سال‌های آینده نیز فضای فرهنگ و هنر کشور می‌توند از آن‌ها بهره‌مند شود.

این مدیر درباره فراهم کردن زمینه حضور پیشکسوتان در رویدادهای هنری تصریح کرد: سعی کردیم زمینه حضور بزرگان و پیشکسوتان هنری را در روایداها فراهم کنیم مانند جشنواره هنرهای تجسمی فجر که بزرگان عرصه تجسمی به صورت استاد، دبیر، داور، شورای سیاست‌گذاری و یا در بخش چارسو که بخش فروش آثار هنری و حضور نگارخانه‌ها بود، حضور داشتند.

مرمت موزه هنرهای معاصر تهران، ریسکی که باید انجام می‌شد

مظفری مرمت موزه هنرهای معاصر تهران را یکی از خطرپذیرترین فعالیت‌های دوره خود دانست و گفت: فکر می‌کنم یکی از ریسک‌ها و خطرپذیری‌های این دوره، مرمت موزه هنرهای معاصر تهران بود که درنتیجه آن ۳۲ ماه موزه به دلیل مرمت تعطیل شد و این بازسازی کاری بود که چهل سال انجام نشده بود‌. طبیعتا تمامی مدیران تمایل دارند که در زمان مدیریت آن‌ها درهای موزه‌ها باز باشد و در آن‌ها رویداد شکل بگیرد اما به هرحال یک ساختمان در حال فرسایش و آسیب بود و همچنین مخزنی که آثار بسیار ارزشمندی در آن قرار دارد، نیاز به مراقبت ویژه داشت. یک‌ گروه مدیریتی باید مسئولیت این کار را بر عهده می‌گرفت که خدا را شاکریم در پایان این عملیات باموفقیت به اتمام رسید و موزه هنرهای معاصر تهارن ۹ بهمن ماه سال ۹۹ مجدد بازگشایی شد.

مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی همچنین درباره گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران و نخریدن اثر جدید برای آن توضیح داد: گنجینه موزه برای بین ۷۰۰ تا ۱۰۰ اثر طراحی شده است و طی سال‌های گذشته نزدیک به ۴ هزار اثر در گنجینه موزه قرار گرفته است و طبیعتا گنجایش گنجینه برای خرید اثر جدید کافی نیست و نمی‌شود آثار متعددی به آن اضافه کرد. ضمن اینکه موضوع اعتبارات هم‌ همیشه برای ما حایز اهمیت بوده است. گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران بین پنج تا ۱۰ موزه برتر هنر مدرن دنیا قرار دارد و به‌لحاظ زمان‌بندی هم نمایش دادن همین آثار موجود در گنجینه زمان طولانی می‌خواهد و شاید هر اثر چندسال باید در نوبت باشد تا فرصت نمایش به آن برسد. رویکردی که در این دوره انتخاب شد این بود که به جای برگزاری چهار نمایشگاه در سال، حداقل هشت نمایشگاه در سال برگزار شود تا آثار بیشتری هم از گنجینه به نمایش دربیاید و هم فرصت معرفی هنرمندانی که در سال‌های گذشته امکان نمایش آثار آن‌ها مهیا نبوده است، فراهم‌ شود.

او همچنین درباره روند افزایشی تاسیس نگارخانه‌ها در این چهار سال تشریح کرد: تا پایان‌ سال ۹۶ تعداد نگارخانه‌های ما ۵۵۰ بود که با آماری که امروز از سطح استان‌های کشور و تهران داریم‌ این عدد به ۷۵۶ نگارخانه افزایش پیدا کرده است. برداشت من این است که شکل صدور مجوز برای تاسیس نگارخانه‌ها در این چهار سال اخیر انقباضی‌تر از قبل بوده و شرایط برای تاسیس نگارخانه‌ها سخت‌تر هم شده است زیرا نگارخانه‌ها تخصصی‌‌تر شده‌اند و همه آن‌ها باید داراری مدیر هنری و فضای کافی برای ارایه باشند و همچنین شخص موسس باید با حوزه هنرهای تجسمی آشنایی کافی داشته باشد درحالی که قبلا این شرایط برای راه‌اندازی نگارخانه الزامی نبود. با همه این‌ها اعتقاد دارم رشد چشم‌گیر نگارخانه‌ها در سال‌های اخیر ناشی از رشد و رونق بازار هنر در ایران بوده است. بازار هنر سال‌هاست که در دنیا رونق گرفته اما در سال‌های اخیر این‌ رونق در کشور ما مشهودتر بوده است و بخشی از افزایش نگارخانه‌ها به این عامل بستگی دارد.

او ادامه داد: متاسفانه کرونا لطمه جدی به نگارخانه‌ها زد و بخشی از آن‌ها را با تعطیلی موقت یا دایم‌ مواجه کرد. برخی هم به‌صورت آنلاین کارکرد خودشان را ادامه دادند و رویکردهای آنان تا حدود زیادی تغییر کرد و همچنان هم این روند ادامه داد و امیداریم بعد از اتمام پاندمی کووید ۱۹ شاهد رونق نگارخانه‌ها در ایران باشیم.

برای واکسیناسیون هنرمندان تابع اولویت‌های وزارت بهداشت هستیم

مظفری در بخش دیگری از گفتگو اعلام کرد که در مطالبه واکسیناسیون هنرمندان تجسمی تابع قوانین و اولویت‌های وزارت بهداشت است. وی همچنین گفت: طبیعتا ما هم از نظام واکسیناسیون مشاغل مختلف که توسط وزارت بهداشت طراحی شده است، تبعیت می‌کنیم. متولی واکسیناسیون کرونا در کشور ما وزارت بهداشت است و تمامی اقشار جامعه باید از همان نظم و اولویت اعلام‌شده، پیروی کنند. البته بعد از آن‌که مشاغل پرخطر در نوبت اول قرار گرفتند و واکسینه شدند، اطلاع دارم که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه هنرمندان پیشکسوت متولی واکسیناسیون هنرمندان شده است که ظرف همین روزهای اخیر هم هنرمندان تا سنین ۵۵ سال در موسسه پیشکسوتان هنرمند واکسن خود را دریافت کرده‌اند و این مسیر براساس همان جدول تعیین‌شده ادامه خواهد داشت. امیدواریم در ماه‌های آینده تمام هنرمندان و بخش‌ عمده افراد جامعه واکسینه شوند.

چرا «خانه تجسمی» نداریم؟

این مدیر هنری در پاسخ به پرسش خبرنگار صبا مبنی بر اینکه چرا در حوزه هنرهای تجسمی یک اتحادیه صنفی واحد مانند «خانه تجسمی» نداریم، گفت: اتحادیه‌های صنفی را دولت نباید به‌وجود بیاورد زیرا از اسم آن‌ها پیداست که صنفی‌اند و اگر دولت این‌ اتحادیه‌ها را تشکیل دهد یا حمایت مستقیمی از آن‌ها داشته باشد، دیگر استقلال خودشان را از دست می‌دهند. طبیعتا علت اینکه ما در حوزه تئاتر، سینما و موسیقی شاهد اتحادیه‌های صنفی مانند «خانه تئاتر»، «خانه سینما» و «خانه موسیقی» هستیم اما در تجسمی این‌ها وجود ندارد به دلیل وسعت خانواده هنرهای تجسمی و تنوع رشته‌های آن است. ۱۰ رشته در این خانواده از خوشنویسی و هنرهای جدید گرفته تا نگارگری و… جمع شده‌اند و اختلاف شکلی و ماهوی هم‌ با یکدیگر دارند و باید این نکته را نیز در نظر گرفت. ما هم امیدواریم یک روز اتحادیه و خانه‌ای با عنوان «خانه تجسمی ایران» به‌وجود بیاید و فعالیت‌های خود را دنبال کند. اما من فکر می‌کنم چه آن‌هایی که بیانیه دادند، چه آن‌هایی که بیانیه ندادند، چه آن‌ها که خانه داشتند و چه آن‌هایی که خانه نداشتند و همه صنف‌های هنری در کنار باقی صنوف از جدول واکسیناسیون وزارت بهداشت تبعیت می‌کنند و نمی‌بینیم موردی را که با صدور بیانیه آن‌ها زودتر واکسینه شوند و فکر می‌کنم اتحادیه صنفی خیلی ارتباط جدی به موضوع واکسن کرونا ندارد اما اینکه خانه‌ای وجود داشته باشد تا مطالبه صنفی هنرمندان تجسمی را دنبال کند، قطعا امر مقبول و مطلوبی است.

او درباره فعالیت محدود گالری‌ها در زمان وضعیت قرمر کرونا خاطرنشان کرد: اگر دستور تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری از طرف ستاد مقابله با ویروس کرونا صادر می‌شد و همه ما از آن تبعیت می‌کردیم همان‌طورکه هر زمان وضعیت کرونا در تهران قرمز شده موزه هنرهای معاصر تهران نیز در پی آن تعطیل شده است، همچنین جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی-هنری هم به تعویق افتادند زیرا این تعطیلی‌ها به نفع همه بوده و است، اما طبیعتا برخی گالری‌ها در این مدت تعطیلی فعالیت خود را به‌صورت مجازی پیگیری می‌کردند و برخی شاید با تعداد بسیار محدود و به‌صورت حضوری ادامه داند؛ برای اینکه مخاطبانی که وارد نگارخانه می‌شوند با مخاطبانی که وارد سالن تئاتر یا سینما و کنسرت موسیقی می‌شوند، تفاوت دارند زیرا در گالری همه افراد همزمان در آن مکان حضور ندارند و ممکن است در طول روز و در ساعت‌های مختلف از نمایشگاه بازدید کنند. برخی نگارخانه‌ها هم زمان تعیین می‌کردند که افراد فقط ۲-۳ نفره برای بازدید حضور داشته باشند و این امر به معنای باز بودن نگارخانه‌ها و برگزاری مراسم افتتاحیه، اختتامیه و برگزاری مراسم‌های پرتجمع نبوده است.

هادی مظفری در پایان گفتگو ابراز امیدواری کرد که با اتمام همه‌گیری ویروس کرونا روزهای بهتری در انتظار هنرهای تجسمی کشور باشد.

ندا زنگینه

انتهای پیام/