بهروز غریب‌پور نویسنده، کارگردان تئاتر و سینما و استاد نمایش عروسکی در گفتگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری صبا و در پاسخ به این پرسش که این روزها در حوزه تئاتر مشغول به چه کاری‌ست، گفت: حوزه تئاتر این روزها تعطیل است و تنها کارهای پژوهشی و نوشتاری امکان‌پذیر است. اجراهایی هم که روی صحنه می‌روند پس از مدتی تعطیل می‌شوند. اگر در شرایطی که ما فعالان صحنه و سینما به دلیل ویروس کرونا گرفتار آن شده‌ایم، منتظر اجازه دیگران برای فعالیت باشیم، حالت منفعلی ایجاد می‌شود و من هرگز در زندگی‌ام چنین کاری را انجام نداده و همیشه یک برنامه داخلی برای خود داشته‌ام.

او ادامه داد: این روزها روی نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌های ناتمام کار می‌کنم، مقالاتی را برای بعضی از کنگره‌ها و محافلی که از من دعوت می‌کنند، می‌نویسم ولی روند اصلی من کار روی متونی‌ست که ترجمه آن‌ها را برعهده دارم. درمجموع کاری را انجام می‌دهم که روحیه مرا شاداب نگه‌ دارد. من باید در خلوت خود تابع برنامه‌ریزی‌ای باشم که همیشه بوده‌ام ولی این بدان معنا نیست که دل از صحنه تئاتر و پرده سینما بریده‌ام، این وضعیت مانند این می‌ماند که امکان بازی ورزشی در هیچ یک از میدان‌ها وجود ندارد اما شما باید امکان تمرین روی خود را داشته باشید.

غریب‌پور خاطرنشان کرد: ما در دنیای تئاتر معلم کبیری به نام استانیسلاوسکی داریم که سه کتاب او را مهین اسکویی ترجمه کرده است. او در این کتاب‌ها درباره «کار هنرپیشه روی نقش» یعنی وقتی که اجرا دارید، «کار هنرپیشه روی خود در جریان تجسم» یعنی وقتی که کاری را روی صحنه دارید و نقشی را برعهده گرفته‌اید یا کارگردانید و می‌خواهید بازیگران را هدایت کنید، «کار هنرپیشه روی خود در جریان تئاتر» که تابع رشته‌ای از برنامه‌ریزی‌هاست که چگونه باید ببینید، یادداشت‌برداری کنید و چگونه به پرسش‌های خود پاسخ دهید و جواب‌شان را پیدا کنید، نوشته است. آن‌ چیزی که ما این روزها نیاز داریم، همین کار روی خود است.

معرفی «شاهنامه» فردوسی را در صفحه اینستاگرام خود آغاز کرده‌ام

این کارگردان افزود: کار دیگری را در صفحه اینستاگرام خود آغار کرده‌ام که معرفی «شاهنامه» فردوسی است. این گفتار را در ابتدا به مناسبت تفسیرهای غلط درباره فرزندکشی خانواده خرمدین و نسبت دادن آن به شاهنامه، آغاز کردم تا این سوتفاهم از بین برود که رستم آگاهانه و با توطئه، سهراب فرزند خود را به قتل نرسانده است. سپس فالوورهایم از این کار استقبال کردند و باعث شد که معرفی شاهنامه را ادامه دهم بنابراین از بخش اساطیری شاهنامه آغاز کردم و به تازگی به داستان صعود و سقوط جمشیدشاه رسیده‌ام.

او درباره علت پرداختن به این مساله عنوان کرد: نه به عنوان یک شاهنامه‌پژوه بلکه به عنوان فردی که اعتقاد دارم شاهنامه گنجینه بی‌نظیری برای اقتباس سینما، اپرا، انیمیشن و غیر انیمیشن است، این بحث را ادامه دادم. جالب است بدانید که این گفتار برای بسیاری از فالوورهای من، حتی کسانی که شاهنامه را می‌شناسند هم تازگی دارد.

کارگردان نمایش «آرش کمانگیر» درباره تفاوت معرفی شاهنامه توسط خود اظهار کرد: من شاهنامه را از منظر دراماتیک می‌بینم مثلا داستان بر تخت نشستن جمشید را از نقطه‌ای که ضحاک آن را پس از صد سال جستجو در دریای چین پیدا و با اره از وسط نصف می‌کند، آغاز کرده‌ام، سپس به اینکه در دوران جمشید چه اتفاقی افتاده است، برمی‌گردم.

غریب‌پور تاکید کرد: سعی کرده‌ام در کنار خلوتی که با خود دارم، مخاطبانی را هم که به دیدن اپراها و کارهای من نشسته‌اند یا آثار نوشتاری‌ام را مطالعه کرده‌اند، از دست ندهم و رابطه‌ام را با آن‌ها حفظ کنم. همچنین سعی می‌کنم آثار ناتمام خود را هم به سرانجام برسانم.

به گفته وی، متاسفانه فرزندان خود را به گونه‌ای تربیت نکرده‌ایم که خلوت‌گزینی و کار در انزوا را فرا بگیرند، همه‌اش فکر می‌کنیم که اگر اتفاقات بیرونی در جریان نباشند به هلاکت می‌رسیم.

از معلومات سطحی رهایی پیدا کنیم

کارگردان اپرای عروسکی «خیام» بیان کرد: یکی از نکات برجسته استانیسلاوسکی در تقسیم‌بندی بحث «کار هنرپیشه روی خود در جریان تئاتر» این است که چگونه از معلومات سطحی رهایی پیدا کنیم. مگر می‌شود که رهایی از معلومات سطحی نیازمند کسب دانش یعنی خواندن، نوشتن و دیدن نباشد؟ هر شخصی در هر شرایطی باید کار روی خود را انجام دهد تا معلوماتش عمق پیدا کند و چاره‌ای جز این نیست. مگر می‌شود یک کارگردان یا نقاش بگوید که من به خلوت نیاز ندارم؟ ابوالقاسم فردوسی به مدت ۳۰ سال بدون اینکه حتی یک نفر از اشعار او آگاه باشد، مشغول کار روی «شاهنامه» بود. متوجه شرایط سخت موجود در جامعه هستم اما این اصلا دلیل نمی‌شود که اعلام بدبختی کنیم و دست از پا درازتر منتظر ملک‌الموت بمانیم.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره فعالیت‌هایش در حوزه تئاتر عروسکی گفت: آهنگسازی اپرای «همای و همایون» که سه سال پیش نگارش آن را انجام داده بودم، توسط بهزاد عبدی به پایان رسیده است و میکس نهایی آن درحال انجام است. سالار عقیلی در نقش خواجوی کرمانی می خواند و خوانندگانی همچون حسین علیشاپور، نوید نوروزی، مهدی جاهد و… در این اپرا با ما همکاری می‌کنند.

غریب‌پور افزود: شعر «پیش صاحب نظران ملک سلیمان باد است/ بلکه آنست سلیمان که زملک آزاد است/ آنکه گویند که برآب نهادست جهان/ مشنو ای خواجه که چون در نگری بر باد است» از خواجوی کرمانی پیامی‌ست که در اپرای «همای و همایون» درنظر داشته‌ام و مراحل کارگردانی رادیویی آن هم رو به اتمام است.

شاهزاده‌ای که عاشق تصویری می‌شود

این نویسنده درباره داستان «همای و همایون» تصریح کرد: شاهزاده‌ای عاشق تصویری می‌شود که در جریان داستان مشخص می‌شود متعلق به دختر خاقان چین است. او در مسیری که برای رسیدن به این دختر طی می‌کند باید با عوامل مختلفی بجنگد تا به کاخ همای برسد، در این میان اتفاقاتی رخ می‌دهد که دراماتیک است. ما با خواجوی کرمانی همراه می شویم که داستان را حین نقاشی، روایت هم می‌کند.

کارگردان نمایش «کلبه عمو تم» درباره کارهای اجرایی و نمایش این اپرا اظهار کرد: نمایش عروسکی «همای و همایون» را از سال ۱۳۹۸ آغاز کرده‌ام و امسال موسیقی آن به پایان رسیده است. کارهای اجرایی اپرا نیازمند شکل‌گیری کارگاه است که بعد از واکسینه شدن کامل عوامل انجام می‌شود چراکه باید کارگاهی باشد که فاصله منطقی برابر با پروتکل‌ها در آن اجرا شود اما کارگاه و نحوه کارمان این اجازه را نمی‌دهد و به اجبار تنگاتنگ یکدیگر مشغول به کار می‌شویم، بنابراین فعلا کار کارگاهی را نمی‌توانیم انجام دهیم.

او درباره اپراهای عروسکی خود توضیح داد: اپراهای عروسکی من به صورت پلی بک انجام می‌شود یعنی باید یک بار موسیقی، خواننده، افکت‌ها و تمام عناصر نمایشی ضبط رادیویی شود، بعد از آن همواره در طول اجراهای‌مان از موسیقی ضبط شده استفاده می‌کنیم بنابراین بخش ضبط رادیویی بسیار مهم است.

غریب‌پور در پایان درباره ادامه اجرای اپراهای خود عنوان کرد: به دلیل درخواست‌ زیاد مخاطبان، بعد از اجرای «همای و همایون»، اپرای «عشق» را که براساس داستان «شیخ صنعان و دختر ترسا» است آماده می‌کنیم که آهنگسازی آن توسط شورا کریمی انجام خواهد شد.

فروغ گشتیل

انتهای پیام/