حامد شیخی نویسنده و کارگردان نمایش «قصه شهرزاد به روایت سنمار» که این روزها در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه است و اجرای آن تا ۱۱ مهرماه تمدید شده است در گفتگو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری صبا، درباره این نمایش توضیح داد: این نمایش نگاهی جدید به مجموعه قصه‌های «هزار و یک شب» همینطور شخصیت شهرزاد قصه‌گو است. اگر به قصه‌هایی که شهرزاد برای شهریار تعریف می‌کند دقت کنیم متوجه می‌شویم که دخل و تصرف‌هایی در این قصه اتفاق افتاده است و این سوال برای من به وجود آمد که چه طور شهرزاد برای فرزند پادشاهی از سلسله ساسانی قصه‌هایی از هارون الرشید و یا خلفای عباسی روایت می‌کند زیرا از لحاظ تاریخی این خلفا در روزگار شهرزاد هنوز وجود نداشتند.

او ابا اشاره به اینکه با این نمایش و روایت‌ها و حکایت‌های طنز قصد نقد این اتفاق را داشته است، بیان کرد: در پایان نیز به قصه سنمار معمار می‌رسیم که دلیل پرداختنم به این قصه این بود که در نمایشنامه‌ای از استاد بهرام بیضایی خوانده بودم که سنمار معمار با روایت قصه‌ای از شهرزاد، این قصه‌گو را به پادشاهی به نام لقمان معرفی می‌کند در صورتی که پیش‌تر با توجه به قصه‌های «هزار و یک شب»، می‌خوانیم که شهرزاد قصه سنمار را روایت کرده است. مواجهه با این تضادها باعث شد کمی در قصه‌های شهرزاد دقیق‌تر شوم و با تحقیق و مطالعه متون دیگر متوجه شدم روایت داستان شهرزاد از زبان سنمار معمار از نظر تاریخی درست‌تر و قابل قبول تر است.

این کارگردان اضافه کرد: روایت این نمایش را به گونه‌ای شروع کردم که نمایش با روایت سنمار معمار شروع می‌شود و در پایان به سنمار قصه‌های شهرزاد می‌رسیم و درنهایت شاهد یک پایان تراژیک برای این نمایش هستیم.

تماشاگران تعامل خوبی با تئاتر دارند

شیخی درباره مواجهه مخاطبان با «قصه شهرزاد به روایت سنمار» عنوان کرد: خوشبختانه مخاطبان این نمایش ارتباط خوبی با آن برقرار کرده‌اند و فضای ایرانی کار را دوست داشتند. به صورت کلی احساس می‌کنم مردم قصه‌های ایرانی و روایت‌های مادربزرگ‌ها را بیشتر می‌پسندند و برای آن‌ها این فضا ملموس‌تر است.

این کارگردان درباره چالش‌هایی که تئاتر درحال حاضر با آن‌ها رو به رو است، گفت: خوشبختانه الان سالن ‌های تئاتر کار خود را شروع کرده‌اند و تماشاچی‌ها نیز تعامل خوبی با اجراهای روی صحنه دارند. زمان اجرای نمایش‌های پیشین کمی با سختی رو به رو بودیم که درحال حاضر این مشکل وجود ندارد اما مساله‌ای که چالشی برای هنر تئاتر شده است، عقب‌نشینی اهالی تئاتر است.

او افزود: این عقب‌نشینی در این روزهای کرونایی صدمه‌های زیادی به تئاتر زده است و اگر ما و گروه‌هایی که در این دوران به کار خود ادامه دادند، نیز عقب‌نشینی می‌کردیم شاید تئاتر برای همیشه تعطیل می‌شد.

تئاتر آنلاین؛ خطر بزرگی که محقق نشد

این نویسنده با اشاره به اینکه به رسمیت نشناختن تئاتر آنلاین باعث شد که تئاتر مانند سینما فراموش نشود، بیان کرد: الان سینماها کار بسیار سختی برای بازگرداندن مردم به سالن‌های سینما دارند چراکه مدت‌ طولانی و زیادی سینماها تعطیل بودند و سریال‌های شبکه نمایش خانگی به نوعی جایگزین حضور در سالن‌های سینما شد. اگر تئاتر آنلاین هم به کار خود ادامه می‌داد و جایگاه خود را میان مردم به ویژه مخاطبان تئاتر پیدا می‌کرد دیگر توانایی بازگرداندن مخاطبان به سالن‌های تئاتر وجود نداشت و من خوشحالم که این اتفاق رخ نداده است و ما توانستیم حضور مردم را در سالن‌های تئاتر حفظ کنیم.

او ادامه داد: این روزها زمانی که با چهره‌های شاخص تئاتر برای حضور در یک نمایش صحبت می‌کنیم جمله‌ای که با آن مواجه می‌شویم این است که «به دلیل کرونا تمایلی به حضور ندارم» اما باید بدانیم که این جمله بسیار خطرناک است چراکه این شکل تمایل نداشتن برای حضور در یک اثر نمایشی به دلیل ترس از نبود تماشاگر است. در صورتی که نمایش «قصه شهرزاد به روایت سنمار» هر شب با حداکثر تماشاگران اجرای خود را به پایان می‌رساند.

شیخی در پاسخ به این پرسش که آیا تداوم تئاترهای آنلاین نمی‌توانست کمکی به وضعیت وخیم این هنر در روزهای کرونایی کشور باشد، توضیح داد: خطر بزرگ در این موضوع آن‌جایی است که هدف جایگزینی تئاترهای آنلاین به جای تماشای تئاتر در سالن‌های نمایش می‌شود. اگر در ابتدای پاندمی این جایگزینی رخ می‌داد حضور تماشاگر در سالن‌های تئاتر به فراموشی سپرده می‌شد و سالن‌های تئاتر نیز درنهایت تغییر کاربری می‌دادند. در دهه ۳۰ زمانی که تلویزیون ملی ایران به دست حبیب‌الله ثابت تاسیس شد، استادانی مانند جمشید مشایخی، علی نصیریان، علی کشاورز و… نمایشنامه آثاری را که روی صحنه بازی می‌کردند، به صورت زنده در تلویزیون نیز اجرا می‌کردند و افرادی که امکان رفتن به سالن‌های تئاتر را نداشتند این نمایش‌ها را می‌دیدند.

نمایش تئاتر به صورت تله تئاتر تبلیغی برای این هنر است

او افزود: این کار درنهایت تبلیغی نیز برای تئاتر محسوب می‌شد و مخاطب را ترغیب به تماشای یک نمایش در سالن‌های تئاتر می‌کرد. این تئاترها را با نام تله تئاتر می‌شناختیم که نام درستی برای آن ها بود اما تئاتر آنلاین که خود یک شاخه‌ای از تله تئاتر است به تئاتر ضربه می‌زند چراکه هدف جاگزینی این شیوه ارایه نمایش‌ها بود و درنهایت باعث حذف حضور فیزیکی تماشاگران از سالن‌های تئاتر می‌شد.

این کارگردان درباره تازه‌ترین فعالیت‌های خود گفت: نمایش جدیدی را به نام «عمو قاتل» آماده کرده‌ایم که قرار است پس از نمایش «قصه شهرزاد به روایت سنمار» و از ۱۸ مهر روی صحنه پردیس تئاتر شهرزاد رود. خواسته من این بود که این نمایش را با حضور جمعی از چهره‌های تئاتر روی صحنه ببرم که اگر این اتفاق رخ دهد تاریخ اجرای آن تغییر خواهد کرد. در نمایش دیگری به نام «انجمن شاعران مرده» به عنوان بازیگر حضور دارم که اجرای خود را یازدهم مهرماه در پردیس تئاتر شهرزاد آغاز می‌کند و کارگردانی آن را مجتبی جعفری‌پور برعهده دارد.

شیخی درباره نمایش «عمو قاتل» بیان کرد: این نمایش یک کار گروتسک است و فضایی را نشان می‌دهد که باوجود جدی بودن بازی بازیگران اما تماشاگر شاهد لحظات طنز و خنده‌داری است. خودم نیز به عنوان بازیگر در این کار حضور دارم و شاید گاهی نقدهایی به حضور من در نمایش‌هایی که خودم کارگردانی می‌کنم وجود داشته باشد اما فکر می‌کنم به این شکل راحت‌تر می‌توانم بازیگرانم را هدایت و نمایش را کنترل کنم.

او در پایان تاکید کرد: از شاهکار هدایت تهیه‌کننده نمایش، فاطمه عبدالرحیمی مجری طرح، مجموعه پردیس تئاتر شهرزاد به ویژه مریم رودبارانی و فاطمه مجد مدیر روابط عمومی پردیس برای همراهی‌شان سپاسگزارم.

فاطمه شوقی

انتهای پیام/