امیرارسلان خالویی نویسنده و کارگردان نمایش «تخلیه» که از ۵ تا ۲۸ بهمن ماه ۱۴۰۰ در پردیس تئاتر سپند روی صحنه است در گفتگو با خبرنگار تئاتر صبا درباره انتخاب موضوع این اثر عنوان کرد: این یک واقعیت است که انسان در نهایت توان رسیدن به آرمانشهر و ایده آل مورد نظر خود را نخواهد داشت. این مساله در نمایشنامه «چگونه تاریخچه کمونیسم را برای بیماران روانی توضیح دهیم» که پیش از این در سال ۹۸ اجرا کردیم بیان شده است.

او اظهار کرد: ویسنی یک در این نمایشنامه به خوبی انحراف جنبش کمونیسم و کشتار و شکنجه میلیون ها انسان را به بهانه رسیدن به آرمانشهری که هیچوقت محقق نشد، شرح می دهد. این ناکامی را در سراسر تاریخ اجتماعی و سیاسی جهان می توان مشاهده کرد که جنبش کمونیسم یکی از نمونه های برجسته آن محسوب می شود.

این نویسنده و کارگردان ادامه داد: آلدوس هاکسلی در رمان «دنیای قشنگ نو» به همین مفهوم در قالب جهان آینده می پردازد. رمان «دنیای قشنگ نو» که در دسته بندی های ادبیات جزو رمان های ضد آرمانشهری محسوب می شود به نقد استبداد و تحمیل حاصل از تکنولوژی می پردازد که پس پرده جنبه های ظاهری مثبت و جود دارد.

منظور دولتمردان همسان‌سازی افکار انسان هاست

او توضیح داد: در جهانی که هاکسلی برای ما تصویر می کند انسان ها از طریق لوله های آزمایشگاه متولد می شوند، ذهنیت کاملا برنامه ریزی شده ای دارند و می توان گفت تمامی اعمالی که انجام می دهند از پیش تعیین شده است. برای مثال در این رمان عنوان می شود که شعار دولت جهانی اشتراک، یگانگی و ثبات است اما مقصود دولتمردان از به وجود آوردن این یگانگی در واقع همسان سازی افکار انسان هاست. چنانچه که در عبارتی در همین رمان عنوان می شود «استاندارد کردن تولید انسان و در نتیجه تسهیل وظیفه مدیران است».

خالویی درباره نگارش متن «تخلیه» مطرح کرد: متن نمایش «تخلیه» حاصل نویسندگی مشترک من و یکی از دوستانم علی حاجیلو است. در واقع این متن ترکیب همان جهان فانتزی مدنظر هاکسلی و جهان واقعی و ملموس ماست. این تفاوت بعدها در طراحی میزانسن ها و بازی ها، صحنه، لباس، گریم و سایر عوامل اجرا تاثیرگذار بود. می شود گفت یکی از چالش های ما برقراری ارتباط میان این دو جهان در عین متفاوت و جدا بودنشان و ایجاد اتصالی ملموس میان این دو بود.

بازیگر نمایش «تن ها» با اشاره به بزرگترین مفهومی که «تخلیه» به آن می پردازد، عنوان کرد: بعد از خواندن رمان «دنیای قشنگ نو» متوجه شدم که جهان بینی هاکسلی کاملاً در زندگی امروز هر یک از ما گنجانده می شود مثلاً همین مساله ذهنیت منحصر به فرد هر انسان. امروزه من به شخصه به عنوان یک هنرمند توان بازتاب تفکرات خودم و آنچه که در ذهن دارم، ندارم.

بازیگر نمایش «سقراط» افزود: همینکه برای ارایه یک اثر باید از فیلتر چارچوب های تعیین شده و مشخص عبور کنم به عنوان نمونه می توان همین نمایش «تخلیه» را مثال زد. ما از ابتدا تمامی چارچوب ها را مبنی بر عرف امروزه جامعه در نظر گرفتیم اما مجددا مواردی مبنی بر حذف و تغییر بخش هایی از نمایش به ما ابلاغ شد البته که ما تمامی این حذفیات و تغییرات را لحاظ کردیم اما این در حالیست که مفاهیم  نمایش ما هم صرفا مفاهیمی هستند که همه  ما امروزه به وضوح در جامعه می بینیم و به نوعی با آن درگیر هستیم و تمامی حدود و چارچوب ها هم در انتقال این مفاهیم رعایت شده بود.

او اظهار کرد: درباره اینکه چقدر موفق بوده ایم باید بگویم همانقدر که توان دفاع از اثر را داریم قطعا نقاط ضعفی هم داریم و شنونده تمامی نقدهایی که به کار وارد باشد، هستیم. از زمان شروع اجراها تا به امروز بازخوردهای بسیار خوبی از مخاطبان دریافت کرده ایم و نظر اکثریت مخاطبان مثبت بوده است.

بازیگر نمایش «کرم های خاکی» درباره طراحی این نمایش اظهار کرد: با اینکه در برخورد با این اثر و طراحی آن از تجربیات پیشین خود بهره گرفتم اما در طول تمرین ها سعی می کردیم در مواجهه با آن مثل کسانی باشیم که تا به حال تئاتر کار نکرده اند. منظور این است که سعی کردیم خودمان را از یوغ عادت رها و از یکسری ساختارهای محدودکننده عبور کنیم.

بازیگر نمایش «ریچارد» مطرح کرد: برای انتقال مفاهیم مدنظرمان از روش روایت کردن و گفتار خطاب به مخاطب استفاده کردیم.

کارگردان نمایش «تخلیه» خاطرنشان کرد: بخش وسیعی از ادبیات و هنر اجرا مربوط به قصه گویی و روایت است و ما حتی در بخشی از کار که داستانی را بازنمایی می کنیم در واقع درحال تعریف روایت رو به مخاطب هستیم. با توجه به پیش زمینه داستانی نمایش هم سعی کردیم تماشاگر آگاه به نمایشی بودن و بازنمایی باشد.

مختصات نمایش را در طراحی صحنه و نور رعایت کردیم

بازیگر نمایش «بهار پانتومیم» درباره استفاده از طراحی صحنه و نور برای القای سبک نمایش اعلام کرد: در طراحی نور سعی کردیم مختصات نمایش را کاملاً رعایت کنیم چه برای نشان دادن دو جهان جدا و موازی و چه برای صحنه هایی که دیالوگ هایی رو به مخاطب داریم. برای مثال در بعضی  قسمت های نمایش، نور مخاطب را حفظ کرده ایم. طراحی صحنه ما کاملا ساده و مینیمال است که قابلیت جابجایی و ساخت و القای هر فضا با توجه به موقعیت مکانی هر صحنه را داشته باشد.

بازیگر نمایش «جایی در میان خوک ها» با اشاره به روند تمرین های این اثر مطرح کرد: تمرین های این کار از بهمن ماه ۹۹ شروع شد ولی به دلیل همه گیری کرونا و مسائل دیگر ادامه دار نشد. البته زمانی هم که تمرین نداشتیم پیگیری های دیگر مربویط به سالن و مسائل مالی و… را انجام دادیم که البته برای گرفتن اجرا با شرایط بسیار سخت و عجیب سالن های خصوصی مواجه شدیم.

او ادامه داد: مجددا تمرین ها از مهرماه امسال از سر گرفته و در نهایت اجرای ما از پنجم بهمن ماه شروع شد. ساعت تمرین طولانی بود و زمان ها هم گاهی شرایط خاصی داشت مثلا این اواخر تمرین تا ۶ صبح هم طول می کشید. درواقع «تخلیه» نتیجه زندگی یکساله یک خانواده کنار یکدیگر هست که بی هیچ چشمداشتی و صرفا به دلیل علاقه به حرفه شان با وجود این شرایط سخت کار می کنند.

این نویسنده و کارگردان تئاتر درباره مشکلات اجرا عنوان کرد: «تخلیه» برای رسیدن به اجرا با موانع زیادی روبرو شد. یکی از این موانع شرایط سخت سالن های خصوصی بود. من به شخصه اگر مجددا به دوران قبل از تمرین برگردم بی اعتنا به هرگونه طرح حمایتی و هرگونه اطمینانی که مدیران و مسئولان سالن ها برای تاریخ و شرایط اجرا به گروه های تئاتری می دهند شروع به کار خواهم کرد.

او افزود: دلیلش هم می تواند این باشد که هر چقدر هم که با شرایط عده ای همکاری کردیم در نهایت هیچ گونه تضمینی نبود و هیچ اطمینانی از چیزی نداشتیم و دستمان هم به جایی بند نبود.

یک اثر نمایشی به شدت وابسته به تبلیغات است

دستیار کارگردان نمایش «کرم های خاکی» مساله بعدی اجرایش را مسائل مالی دانست و اظهار کرد: از دوره تمرین که بگذریم زمان اجرا هزینه های سنگین دکور، لباس، گریم هم اضافه شدند. متاسفانه این روزها دیده شدن یک اثر نمایشی صرف نظر از سطح کیفی آن به شدت وابسته به تبلیغات است.

این هنرمند بیان کرد: هزینه تبلیغات در فضای مجازی بسیار بالاست و پرداخت مبالغ بالایی را طلب می کند. انتظار و مطالبه ای که ما از نهادهایی نظیر مرکز و انجمن هنرهای نمایشی داریم این است که حداقل از لحاظ مالی  گروهه ای تئاتری را مورد حمایت قرار دهند.

او ادامه داد: تا به حال تمامی این هزینه های سنگین را خودم به شخصه به عنوان کارگردان متحمل شده ام. البته در راستای گفتگویی که با قادر آشنا مدیر کل هنرهای نمایشی داشتیم تاحدی احتمال می دهیم که پروژه  از نظر مالی مورد حمایت قرار بگیرد.

خالویی اظهار کرد: مساله فقط حمایت مالی و  تعداد اندکی گروه اجرایی نیست. این حمایت ها و رسیدگی ها باید  به شکل گسترده تر و در همه مسائل صورت بگیرد. گروه های تئاتری و تمام کسانی که دراین زمینه فعالیت می کنند و کار فرهنگی و هنری انجام می دهند باید از حمایت همه جانبه بهره مند باشند. این گروه ها متشکل از من و امثال من است که سال ها در این حوزه با وجود تمام شرایط سخت تحصیل و کار کرده اند اما بعد از مدت ها هنوز هم برای اجرایی کردن یک کار برای طی کردن ساده ترین مراحل باید سخت ترین ها را متحمل شوند.

نویسنده نمایشنامه «تخلیه» درباره شرایط هنرمندان تا پیش از انتشار ویروس کرونا گفت: تا پیش از کرونا نیز اوضاع هنرمندان آنچنان که باید تعریفی نداشت. بعد از آن اما شرایط بدتر هم شد. تعطیلی های پیاپی سالن ها، خانه نشین شدن هنرمندان و بی انگیزگی که همه گیر شده تنها بخش کوچکی از مشکلاتیست که کرونا برای ما ایجاد کرد.

او توضیح داد: یکی از دلایل مهم منقطع بودن تمرین های ما و طولانی شدن پروسه کاریمان هم همین بود. این طولانی بودن های بی دلیل به شدت به انرژی گروه و انگیزه مان لطمه می زد. درکنار تمامی اینها، مشکلات مالی و در کل تمامی مسائلی را که یک هنرمند جوان امروزه می تواند با آنها روبرو باشد در نظر بگیرید.

بازیگر نمایش «سقراط» خاطرنشان کرد: درحال حاضر با وجود پشت سر گذاشتن چنین شرایطی احساس می کنیم که اجرای ما آنطور که باید دیده نشد. متاسفانه به دلیل شرایط سخت سالن ها کار در زمان تقریباً نامناسب و مصادف با جشنواره بین المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت و همچنین گسترش مجدد ویروس کرونا ما را با صندلی های خالی از تماشاگر سالن و در تضاد با آنچه که پیش بینی می کردیم، قرار داد و همچنان از نهادهای تئاتری انتظار حمایت و توجه بیشتری داریم.

امیرارسلان خالویی در پایان گفت: در روزهای پایانی اجرای نمایش «تخلیه» به سر می بریم و  میزبان تمام تماشاگران برای دیدن زحمات یکسال تیم اجرایی نمایش هستیم.

نگار امیری

انتهای پیام/