به گزارش خبرنگار تجسمی صبا، روز گذشته ۲۵ بهمن ماه مریم زندی عکاس کشور نسبت به استفاده بدون اجازه از عکس او در نمایشگاه نقاشی انفرادی فرشید داوودی به نام «مرا بخاطر بیاور» که در گالری ایرانشهر برپاست، اعتراض کرده و این کار را غیراخلاقی دانسته بود.

اکنون گالری ایرانشهر در واکنش به این اعتراض در صفحه مجازی خود نوشته است: «هنرِ ازآنِ‌خودسازی در نیمه دوم قرن بیستم و با اوج گرفتن بحث‌هایی در خصوص مسأله مؤلف و رابطه تألیفی به صورت جدی وارد عرصه هنر معاصر شد. این هنرمندان که بعضا آثار دیگر هنرمندان را دستمایه خلق اثر خود قرار می‌دادند و گاه از فرهنگ عامه و تصاویر سمبلیک استفاده می‌کردند، پیشگامان جریانی‌نو و دیدگاهی پست مدرن به موقعیت تألیفی هنرمند تجسمی بودند. آثار این هنرمندان گاه با تغییر شکل و گاه بدون تغییر شکل محسوس از منابع دیگر اخذ می‌شود تا تفسیرهای نو و معناهای جدید بیافریند و فرهنگ معاصر را نقد کند. هدف اصلی هنرِاز آن‌ِخودسازی، از آنِ‌خودساختنِ‌تصاویر و اشیا از پیش موجود در جهان است و اغلب به نحوی است که مخاطب می‌تواند دریابد که اثر درباره اثر دیگری سخن می‌گوید. از آن زمان تاکنون شکایات بسیاری در دادگاه‌ها علیه این هنرمندان مطرح شده‌ است و غالبا در صورتیکه موازین حقوقی مراعات شده باشد به نفع آزادی بیان و به کام «از آنِ‌خودسازی» رای صادر شده‌است.

در اینجا پرسش اصلی درباره مسأله فریبکاری‌است که آیا هنرمند اثر دیگری را به نام خود جعل‌کرده یا ذکر‌کرده که آن را از منابع دیگر اخذکرده‌است. در وهله دوم اینکه آیا کار هنرمندِاز آنِ‌خودساز روی فروشِ اثر هنرمند اصلی تاثیر و در بازار آن مداخله ای داشته است یا خیر.

در مجموعه فرشید داوودی، هنرمند عکس‌هایی را از رسانه‌ها که دهه‌ها قبل منتشر شده‌ بود، برگرفته و با تصمیم‌های هنرمندانه و در بستری دیگر معانی جدید برای آن در ذهن مخاطب ایجاد کرده‌ است. در مورد بازار هنرمند عکاس نیز به نظر نمی‌رسد که تداخلی ایجاد شده باشد. از آنِ‌خودکردنِ‌تصاویری که وجه سمبلیک‌ یافته‌اند در آثار هنرمندان بسیاری از جمله ریچارد‌پرینس و جان‌بالدساری و اندی‌ وارهول وجود‌ داشته و با این حال این هنرمندان در عرصه بین‌المللی مقبولیت بسیار یافته‌‌اند. نسل دوم این هنرمندان آثار نقاشی و حجمی دیگر هنرمندان را عینا بازسازی‌ کرده‌اند، ازجمله شری‌لوین و مایک‌بدلو.

چالش مطرح در هنرِاز آنِ‌خودسازی این است که هدف اصلی در پروژه هنرمند «از آنِ‌خود ساختن» باشد و بتواند نقدی جدید یا معنایی نو بیافریند که لزوما قضاوت در این باره در توان همه بینندگان نیست و لازمه آن تحلیل و بررسی توسط منتقدان و متخصصان این حوزه است.

در پی حواشی پیرامون نمایشگاه اخیر، گالری ایرانشهر صریحا اعلام می‌کند در جایگاه و نقش یک گالری و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری متقابل آن در مدیریت فرهنگی هنری موجود در کشور، از حقوق هنرمندان و قوانین مالکیت معنوی آگاهی کامل داشته و همواره خود را مقید بدان دانسته و می‌دانیم.

مجموعه آثار فرشید داوودی با هدف تکثیر خوانش خلق شده است و ما به تاثیری که حدف این اثر بر کلیت و تمامیت این مجموعه دارد آگاهیم، اما به احترام سرکار خانم زندی و نشر نظر، این نقاشی را از عرصه نمایش عمومی و بازار هنر معاصر خارج می‌کنیم.
مطمئنا در این مقطع نگاه به این اثر درگیر حاشیه شده ولیکن در حافظه مخاطبان و مجموعه هنرمند آن باقی خواهد ماند تا روزی که نگاه منتقدان هنر تعبیر صحیحی از فرایند خلق این اثر را به مخاطبان این اقر ارائه کند.

همچنان تلاش خواهیم کرد فضایی سالم و مستقل جهت نقد و اظهارنظر درمورد وجوه گوناگون مالکیت مادی و معنوی هنرمندان و مجموعه داران شکل بگیرد و در فضایی انتقادی شاهد بالاتر رفتن سواد و رشد و آگاهی جامعه هنری ایران در این زمینه باشیم.

تصویر اول عنوان: پس از واکر‌اوانس: بازعکاسی از روی عکس ‌چاپ شده، ۱۹۸۱
تصویر دوم: اثر فرشید داوودی ۲۰۲۲
تصویر سوم: تصویر عکس خانم مریم زندی ۱۹۷۹»

انتهای پیام/