به گزارش «صبا» عدم نمایش برخی آثار سینمایی در
سینماهای حوزه هنری یکی از هزارداستان دنباله‌دار سینماست که این روز‌‌ها به‌واسطه
عدم نمایش فیلم «عرق سرد» در سینماهای حوزه هنری سرخط مهم‌ترین اخبار حوزه سینما
قرار گرفته است. به‌دنبال گله برخی سینماگران و صاحبان آثار از این اتفاق، چند روز
پیش کانون کارگردانان بیانیه‌ای صادر کرد و حوزه هنری که تا پیش از این در موضع
سکوت بود جوابیه‌ای داد. اما «صبا» به همین بهانه در گفت‌وگو مدیران و سینماگرانی
چون یزدان عشیری به بررسی جوانب
مختلف این مسئله پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

یزدان عشیری؛ مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی حوزه هنری، درخصوص
اقدام حوزه هنری مبنی بر عدم نمایش برخی فیلم‌ها و به‌کارگیری واژه تحریم از سوی
سینماگران گفت: واژه تحریم به‌نوعی مخلوق ژورنالیسم است و بیشتر در ادبیات سیاسی
دنیا از این واژه استفاده می‌کنند به‌خصوص که این روز‌‌ها از سوی آمریکا از این
کلمه به‌عنوان یک ابزار استفاده می‌شود، برخی سینماگران و صنوف از این واژه سوءاستفاده
و بهره‌برداری غلط می‌کنند. عدم نمایش یا نمایش یک فیلم حق هر سینماداری است و هر
سینماداری طبق قانون اختیار دارد براساس شرایط اجتماعی، مخاطب‌شناسی و شاخصه و
معیار‌‌های موردنظر دست به انتخاب آثار برای عرضه و اکران بزند. در حوزه موسیقی
آثار بیشماری مجوز می‌گیرند اما همه سالن‌‌ها برای همه آثار، کنسرت برگزار نمی‌کنند،
این‌که بگوییم سالنی کنسرت آن خواننده را برگزار نکرد پس آن را تحریم کرده است،
اصلا تعبیر درستی نیست. در سینما هم سالانه حدود صد فیلم ساخته می‌شود، از این
تعداد ممکن است برخی فیلم‌ها امکان نمایش پیدا نکنند اما این به معنای تحریم آن‌ها
نیست. قدرت، توانایی، مولفه‌‌های محتوایی و ساختار یک اثر است که این ظرفیت را
ایجاد می‌کند که آن فیلم منطبق با هنجار‌‌های اجتماعی توان و ظرفیت جذب مخاطب
انبوه را دارا است یا نه؟ ممکن است یک اثری فیلم خوبی هم باشد اما مناسب قشر
روشنفکر و مخاطبان خاص باشد نه مردم. متاسفانه در سینمای ما موضوع نظام درجه‌بندی
سنی یک امر فرمایشی است و هیچ‌گونه الزام، قوانین تنبیه و تشویق برای رعایت درجه‌بندی
سنی در سینما نداریم و متاسفانه در این چند سال استفاده از این نظام و اصطلاحاتی
چون مثبت۱۸ یا مثبت۱۵ و… به‌عنوان عنصر مشوق و تحریص برای بخشی از مخاطبان
استفاده شده است. از این‌رو واژه تحریم کاملا بی‌معناست و هیچ تحریمی وجود ندارد.
نمایش یک اثر منوط به مولفه‌‌های محتوایی، ساختار‌‌های درونی، انطباق آن با
هنجارهای اجتماعی و شاخصه و ملاک‌‌های یک سازمان است.

عشیری درخصوص کارکرد واژه تحریم و برآیند استفاده از آن در
جهت تبلیغات یک اثر اظهار داشت: متاسفانه عده‌ای در فقدان نظارت‌‌ها از سوی سازمان
سینمایی و یا ارشاد از این واژه استفاده می‌کنند و از آن به‌عنوان بهانه‌ای برای
تشویق و جلب بخش کوچکی از مخاطبان بهره‌برداری می‌کنند. مگر سینمای ما چقدر مخاطب
دارد؟ گستره محدودی از جمعیت حدود ۸۴میلیونی ما مخاطب سینما هستند و متاسفانه در
همین سال‌ها با ندانم‌کاری، دور زدن قوانین، اعمال نظرات سلیقه‌ای در بحث صدور
پروانه ساخت و نمایش و… عملا بسیاری از مخاطبان سینما را از دست دادیم. سینمای
ایران در دهه۶۰ با تکیه بر مضامین دفاع مقدس و انقلاب، مخاطب هشت‌میلیونی داشت
درحالی‌که پرفروش‌ترین فیلم‌های حال حاضر سینما ممکن است مخاطب سه‌میلیونی داشته
باشند. باید آسیب‌شناسی کرد چرا مخاطب خود را از دست داده‌ایم. یک عده با بهره‌برداری
از برند تحریم در فضای مجازی ممکن است در مقطع کوتاهی درآمدی جزیی ایجاد کرده و
تنور فروش فیلم خود را گرم کنند اما این اتفاق به معنای واقعی کلمه آسیبی به بدنه
و ساحت سینما می‌زند که متاسفانه خانواده سینما متوجه آن نیستند.

یزدان عشیری با اشاره به اهمیت عملکرد وزارت ارشاد در بحث
صدور پروانه ساخت و نمایش برای برخی فیلم‌ها در جهت جلوگیری از بروز چنین مشکلات
در مرحله اکران گفت: متاسفانه مدیرانی که در حوزه نظارتی وزارت ارشاد هستند چون با
آمدن و رفتن دولت‌‌ها مدام تغییر می‌کنند بعضا در مقاطعی از تاریخ معاصر براساس
بحث‌‌های سلیقه‌ای، جناحی و یا در جهت باج دادن به برخی اشخاص به‌دلیل لابی‌‌ها و
فشار‌‌های گسترده تصمیم‌گیری می‌کنند. خود مسئولان ارشاد نیز اذعان می‌کنند که
بعضا بحث سلیقه در صدور پروانه ساخت و نمایش برخی آثار دخیل بوده است. ما چند فیلم
داشتیم که توسط خود ارشاد پروانه نمایش گرفته و بعد جلوی نمایش آن از سوی خود
ارشاد گرفته شده است؟ تعدادی از آثار درگیر چنین ماجرایی بودند و هستند، این نشان
می‌دهد در بحث صدور پروانه نمایش ابهاماتی وجود دارد. تجربه ثابت کرده ما اگر براساس
مقررات و قوانین عمل کنیم، هر چیزی از مجاری قانونی و دستگاه‌‌های نظارتی عبور کند
و قابلیت نمایش در سطح عمومی را داشته باشد ما هیچ وقت با این‌گونه تناقض‌‌ها روبه‌رو
نمی‌شویم و نخواهیم شد. چطور می‌شود فیلمی پروانه نمایش را اخذ می‌کند اما وزیر
جلوی نمایش آن را بگیرد؟ کمیسیون فرهنگی مجلس با نمایش آن ممانعت کند و یا فیلمی
پروانه نمایش دارد اما توسط خود سازمان سینمایی محبوس می‌شود. بروز چنین اتفاقاتی
یعنی یک اشتباه و خبطی صورت گرفته است. وقتی مرجعی که صادرکننده پروانه نمایش است
دچار تناقض و تضاد است و با مصوبه خودش سلبی برخورد می‌کند تکلیف دستگاه‌‌هایی مثل
سازمان صداوسیما که به‌عنوان سبدی حمایتی در بحث تبلیغات فعالیت می‌کند و یا
مدیرانی که مسئولیت پخش آثار را بر عهده دارند، چیست؟

عشیری ادامه داد: ممکن است پروانه نمایش برای خیلی از آثار
صادر شود اما طبق نص صریح قانون هر سینمادار و مدیر سالن سینمایی وظیفه دارد اثری
را که می‌خواهد نمایش دهد، انتخاب و به‌عبارتی با سنجیدن جوانب مختلف، آن را گزینش
کند. این سنجیدن بعد‌‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و… را شامل می‌شود. یک فیلم
مثلا ممکن است در پردیس آزادی و کورش با استقبال روبه‌رو شود اما در کردستان حتی
امکان و اجازه نمایش آن وجود نداشته باشد؛ که همین مسئله نیاز به مدیریت و مخاطب‌شناسی
دارد.

این مسئول سینمایی درخصوص عملکرد حوزه هنری بیان کرد: دوستان
چرا آن‌قدر بحث را بزرگ می‌کنند. از مجموع آثاری که در سال۹۶ اکران شد، حوزه هنری
یک فیلم را نمایش نداد و در هفت ماه اخیر سال۹۷ نیز تنها یک فیلم نمایش داده نشده
است. مراکز و کانون‌‌هایی که اقدام به نگارش بیانیه می‌کنند به این توجه می‌کنند
که چقدر از آثار فیلمسازان ما رنگ پرده را ندیده است؟ و یا به فیلم‌هایی که از
معابر پول‌شویی به نتیجه رسیدند، توجهی دارند؟ ما باید در حوزه صنفی براساس شاخصه‌‌های
برابر نگاه کنیم. وقتی حوزه هنری به‌تنهایی بار سنگین نمایش و پخش فیلم‌هایی چون
«یتیم‌خانه ایران»، فیلم شریف و نجیب «ویلایی‌ها» و… را به دوش کشید و برخی
سینماها در جهت حمایت از این آثار اهتمام نورزیدند. آن زمان چرا صنوف دردشان نیامد
و همراهی نکردند؟ حوزه هنری نهاد انقلابی است و براساس آیین‌نامه بر روی تولید،
عرضه و پخش آثار خود حساسیت دارد. رویکرد ما توجه به خانواده بوده و دغدغه ما این
است سینماهای حوزه هنری به‌عنوان سینمای خانواده و اخلاق‌محور فعالیت کنند و در
جهت حمایت از آثار مذهبی، انقلابی، دفاع مقدس و فیلم‌های اجتماعی نجیب و شریف قدم
بردارند.

اما یزدان عشیری در واکنش به اظهارت برخی سینماگران مبنی بر
این‌که سینماهای حوزه هنری برای مردم است و متعلق به شخص و یا سازمان حوزه هنری
نیست، گفت: براساس همین تعریف دوستان، این سینما امانتی است دست مسئولان حوزه هنری
و مدیران حوزه آن را ملک شخصی خود نمی‌دانند. همین دغدغه مردم محوری که دوستان به
آن اشاره می‌کنند برای ما ارجحیت دارد و به همین دلیل می‌دانیم اگر فیلم‌های ضدخانواده
نشان دهیم خیلی از مردم و دلسوزان واقعی نظام به حوزه هنری که امانتدار مردم است
خرده می‌گیرند. دوستان چرا نیمه خالی لیوان را می‌بینند؟ هر سینمایی حق انتخاب
دارد و حوزه هنری بنا بر هدف‌گذاری خود توجه ویژه‌ای به خانواده دارد. وقتی می‌گوییم
خانواده یعنی از کودک گرفته تا بزرگ‌سال. حوزه هنری سعی می‌کند از میان سبد
تولیدات سینمای ایران فیلم‌هایی را انتخاب کند که به این اهداف نزدیک باشد. چرا
خلط مبحث می‌کنند؟ حوزه هنری به‌دلیل همان امانتداری و تولیت امانت مردم موظف است
که از سینماهایی که تحت نظر آن است در راستای تقویت نظام خانواده، ارزش‌‌های اجتماعی،
منویات نظام، مضامین مرتبط با مقاومت، دفاع مقدس و… بهره بگیرد. ممکن است ده
فیلم هم‌زمان پروانه نمایش بگیرند، اولویت حوزه هنری با فیلم‌هایی است که به این
مضامین نزدیک باشد، این اعمال سلیقه نیست.

ملیکا مومنی راد