آنهایی که در تلویزیون به دنبال
برنامه ای آرامبخش می گشتند، برنامه «رادیو هفت» را به یاد دارند. اثری با محتوا و
ساختاری متفاوت که از شبکه آموزش پخش می شد و منصور ضابطیان تهیه کننده اش بود و
به جز خودش هنرمندانی چون احسان کرمی، رشید
کاکاوند، محمد سلوکی، آزاده صمدی، مصطفی کیهان و علی ضیا اجرای آن را به عهده
داشتند. حال منصور ضابطیان به اتفاق همراه همیشگی اش محمد صوفی برنامه ای به نام
«رادیو شب» را با هدف ایجاد آرامش در مخاطبان به روی آنتن شبکه شما برده اند. فصل
اول «رادیو شب» از اواخر آبان ماه سال ۱۳۹۶ به روی آنتن رفت و حال پس از وقفه ای چهار
ماهه فصل جدید آن از ۲۳ تیر ماه امسال با تغییراتی در جهت بهتر شدن برنامه به روی
آنتن شبکه شما رفته است. البته زمان پخش برنامه
شاد و مفرح «رادیو شب» که به فرهنگ اقوام مختلف، لهجه‌های مختلف، موسیقی‌های
مختلف نواحی ایران و همه آنچه که مربوط به سراسر ایران است می پردازد، به دلیل تغییر
ساعت کار ادارات از ساعت ۲۳:۰۰ به ۲۲:۰۰ تغییر یافته و ۱۲ مرکز استان نیز در ساعت
۱۲:۳۰ شب آن را بازپخش خواهند کرد.

منصور ضابطیان و محمد
صوفی تهیه کنندگان و کارگردانان برنامه رادیو شب به اتفاق مسعود فروتن هنرمند سه
عرصه رادیو، تلویزیون و سینما که در این اثر تلویزیونی به عنوان بازیگر حضور دارد
و با احترام برومند همبازی است، درباره چند و چون تولید و جزییات ساخت برنامه
«رادیو شب» با «صبا» گفت و گو کردند.

منصور ضابطیان

برنامه «رادیو شب» را
اثری ژورنالیستی می دانم

شما در مقطعی از دوران
کاریتان روزنامه نگار بوده اید و آن بخش از رسانه را می شناسید؛ روزنامه نگار بودن
شما چقدر بر نوع فعالیتتان در تهیه کنندگی
تلویزیون تاثیر گذاشته است؟

بسیار زیاد. همین برنامه
«رادیو شب» را نیز اثری ژورنالیستی می دانم. قبلا روزنامه در می آوریم و حالا شب
نامه ای را در قالب اثری تلویزیونی به روی آنتن می بریم؛ یعنی تنها تفاوت در نوع
مدیوم اثر است. قبلا روزنامه کاغذی بود و حالا در رسانه دیگری به آن می پردازیم و
به رسالتمان عمل می کنیم.

یعنی به نوعی روند و هدف همان
است که قبلأ بوده؟

بله. ما در برنامه «رادیو
شب» سالادی را پیش روی مخاطب می گذاریم که محتویات آن احساس، موسیقی، رنگ و نور
است و هدف خاصی را دنبال می کند.

آن اهداف چیست؟

هدف ما دادن آرامش به
مردم، تقویت روحیه وحدت ملی و تاکید بر حس احترام متقابل به یکدیگر است.

به این ترتیب می توان گفت
به نوعی تغییر رویه که دلیل آن پیشرفت تکنولوژی است تن داده اید؟

نه الزاما؛ این راهی بوده
که من انتخاب کرده ام. قطعا خیلی از روزنامه نگاران همچنان در مطبوعات کاغذی به
فعالیت ادامه می دهند.

برنامه «رادیو شب» بار
فرهنگی بسیاری برای مخاطب دارد، البته نه مخاطب خاص بلکه عوام مردم. به عنوان تهیه
کننده دلیل این موفقیت چیست و چگونه مخاطب عام را پای برنامه نشاندید.

هر برنامه ای یا بهتر است
بگویم هر محصول رسانه ای که بر اساس نیازسنجی تولید شود و بر اساس نیازهای جامعه
پیش برود موفق خواهد شد؛ البته اگر آن نیازها درست تشخیص داده شوند.

و تلاش شما در تشخیص این
نیاز یا نیازها به کجا رسید و در برنامه «رادیو شب» به چه موارد یا موضوعاتی
پرداخته اید؟

تشخیص ما این بود
که جامعه به آرامش نیاز دارد و لازم است به ریشه هایش بازگردد، یعنی ادبیات و
موسیقی اش را بشناسد و در نهایت حال بهتری داشته باشد. به نظرم در کنار همه مشکلات
این نیازها در جامعه وجود دارد.

این نیازها را
چگونه تشخیص دادید؟

زمانی که «رادیو
هفت» را ساختیم، احساسمان این بود که جامعه و مخاطبان به آرامش نیاز دارند؛ زیرا
مردم با نوعی عصبانیت مواجهند که نمونه آن را در نوع برخوردها و حتی نحوه خرید
کردن و رانندگی آنها می بینیم. در چنین شرایطی تلاش ما این است که آخر شبها در
مدیوم تلویزیون کمی این فضا را آرام کنیم.

یعنی تلاشتان این
است که مشکلات موجود را بوسیله برنامه «رادیو شب» حل کنید؟

نمی گویم می
توانیم مشکلات موجود را مرتفع کنیم؛ زیرا حل آنها کار ما نیست و باید هزار اتفاق
دیگر توسط مسئولان، مردم و ارگانها در جامعه رخ دهد تا به آن آرامش نهایی برسیم،
اما حداقل می توانیم مانند مسکنی یک ساعته به مردم آرامشی بدهیم که لااقل آرام
بخوابند. البته این را هم بگویم که برنامه «رادیو شب» می تواند در طولانی مدت
تاثیر خودش را بگذارد. بی شک وقتی جامعه ای بیشتر با ادبیات، موسیقی درست، حرف خوب
و خوب حرف زدن در ارتباط باشد دچار تغییرات مثبتی می شود حتی اگر این تاثیر بسیار
کم باشد، اما به هرحال این اتفاق خواهد افتاد.

مردم این روزها
با مشکلات متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مواجهند؛ به نظرتان با اهدافی که شما در
نظر گرفته اید می توانید در جذب آنها موثر باشید و در نهایت آرامشان کنید؟

با وجود تمام مشکلاتی
که همه ما با آنها درگیرهستیم، اما با مخاطب قراری داریم.

قرارتان با مخاطب
چیست؟

این است که با
آغاز برنامه به مسائل و مشکلات فکر نکنیم و حرفای بهتری بزنیم و پس از آن بخوابیم
و فردا به مشکلات موجود فکر کنیم. بله بی شک با مشکلات زیادی مواجهیم که باید حل
شوند و جامعه ای می تواند مشکلاتش را حل کند که به آنها فکر کند و جامعه ای می
تواند به مشکلاتش بیاندیشد که آرامش داشته باشد. بنابراین بخش ایجاد آرامش را ما
به عهده گرفته ایم و به این وسیله جای تفکر و اندیشیدن را خالی کرده ایم تا
مخاطبان به حل مشکلات بپردازند.

چقدر به نظر
مخاطبان اهمیت می دهید و پیشنهادها و انتقادهای آنها را می پذیرید؟

بسیار زیاد. در
فضای مجازی صفحه اینستگرامی داریم که مخاطبان می آیند و درباره پست های مختلف آن
نظرهای مختلفی می دهند که برای ما بسیار موثر و با اهمیت است. بی شک موضوعات و
مسائلی هست که به واسطه کار زیاد گاه از آنها غافل می شویم و زمانی که شخصی نکته
ای را به ما یادآوری می کند به یاد آنها می افتیم. مثلأ مخاطبی از شهرستانی
دورافتاده می گوید به فلان قشر هم بپردازید، در مقابل با خودمان می گویم چرا از
این موضوع غافل بوده ایم و به آن می پردازیم. نظر مخاطبان در این حد برایمان مهم
است.

محمد صوفی

اتاق فکر ما
همکاران و مخاطبان هستند

احترام به شعور
مخاطب از هرچیزی برایمان مهم تر است

شما و آقای
ضابطیان سالهاست در کنار هم کار می کنید؛ و همانطور که می دانید این اتفاق و این
همکاریهای دو سویه در میان تهیه کنندگان سینما و تلویزیون زیاد مرسوم نیست. چگونه
به این یگانگی رسیدید؟

موافقم خیلی کم
پیش می آید که دو تهیه کننده در طولانی مدت باهم کار کنند و معمولا این همکاری ها بیش
از سه، چهار سال طول نمی کشد. درباره نوع همکاری ام با آقای ضابطیان باید بگویم
رابطه ما به آن شکل نبوده که از ابتدا تصمیم بگیریم با هم کار کنیم. دوستی و
همکاری ما به ۲۵ سال پیش بر می گردد؛ یعنی آن زمان که باهم کلاس کنکور می رفتیم.
من و آقای ضابطیان در حوزه فیلم سازی و عرصه تصویر به صورت مستقل فعالیت های
خودمان را داشته ایم. من در حوزه فیلمسازی و مستند سازی کار کرده ام و منصور
ضابطیان نیز در حوزه روزنامه نگاری فعال بوده و در کنار این فعالیت ها، کارهای
مشترک نیز انجام داده ایم. این همکاری ها از تولید و ساخت فیلم کوتاه شروع شد و
تقریبا از زمان حضورمان در تلویزیون هرکاری که انجام داده ایم به صورت مشترک بوده
است.

یعنی تاکنون بر
سر مسئله خاصی اختلاف نظر نداشته اید؟

آنچه که در
بسیاری ازمشارکت ها مشکل ایجاد می کند مسائل مالی است، اینکه سهم من در این پروژه
چقدر است و چه کسی در فلان پروژه فعالیت بیشتری داشته و چه کسی کمتر کار کرده،
مسائلی هستند که باعث بروز مشکل می شوند. شاید دلیل ماندگاری رفاقت و همکاری ما
این است که چنین تقسیم بندی هایی نداشته ایم.

تقسیمات کاریتان
به چه صورت بوده و چطور در این زمینه حد و حدودها را تعیین می کنید؟

در پروژه های
مختلف، گاه من بیشتر درگیر کار بوده ام و گاه آقای ضابطیان فعالیت بیشتری داشته
است؛ یا اینکه مثلا من در حوزه نویسندگی فعال بوده ام و منصور ضابطیان کارگردانی
اثر را به عهده داشته و بر عکس این نیز وجود داشته است. به هرحال همیشه کیفیت کار
برایمان مهم بوده و همکاری مان بر همین اساس تا کنون ادامه پیدا کرده است.

چطور به نگاه و
نظر مشترک رسیده اید؟

همانطور که گفتم
این سلیقه و نگاه مشترک از پس ۲۵ سال دوستی می آید.

و در نوع
فعالیتتان در برنامه سازی چه روالی را پیش گرفته اید؟

اگر پرونده کاری
ما را در تلویزیون دنبال کنید، خواهید دید که برنامه های ما جزیره هایی مختلف و
غیر مرتبط نیستند؛ یعنی روند مشخصی را پیش گرفته ایم که از برنامه «رادیو هفت» یا
حتی قبل تر از آن با برنامه «نقره» در سال ۱۳۸۵ شروع شده است. حتی می توانم به عقب
تر بروم و به برنامه «فرش واژه»، «صد برگ» یا حتی برنامه های فضای مجازی اشاره
کنم.

طی این سالها،
آنچه که برایتان از اهمیت بالایی برخوردار بوده چیست؟ منظورم در نوع برنامه سازی
است. چه مولفه ای را سر لوحه کارهایتان کرده اید؟

آنچه در تمام این
سالها برای ما مهم بوده این است که شعور مخاطب را جدی بگیریم. به دنبال تقسیم بندی
ها نیستیم و نمی خواهیم بگویم نگاه فرهیخته ای داریم و به دنبال تولید چنین آثاری
هستیم. من نیز نگاهم اینگونه نیست و چنین روندی را قبول ندارم. ما مخاطب را جدی گرفته ایم و برای سلیقه و شعور او
احترام قائل شده ایم. یعنی با خودمان می گویم اگر ما با خانواده جلوی گیرنده مان
در منزل می نشینیم دوست داریم چه برنامه ای را ببینیم؟ و تلاش کرده ایم همان اثر
را به مخاطب ارائه دهیم.

به نظرم شما در
برنامه «رادیو شب» به مقوله فرهنگ عامه پرداخته اید.موافقید؟

بله. شبکه «شما» و
بخش معاونت استان ها، نگاه ویژه ای به استان ها دارند و ما نیز در برنامه «رادیو
شب» چنین نگاهی داشتیم و در کنار آرامش بخشی شبانه که هدف اصلی برنامه است و از
سالها پیش وجود دارد، اینبار به دنبال ایجاد وحدت ملی بودیم که به این وسیله هر
نوع نگاه، سلیقه و فرهنگ هر قومی را تحت عنوان ایران کنار هم قرار دهیم و در نهایت
نگاهی فراگیر داشته باشیم.

در نوع انتخاب
موضوعات چقدر با اتاق فکر و مراوده های درون گروهی پیش می روید؟

در برنامه «رادیو
شب» این تصویر که اتاق فکری وجود دارد و عده ای اندیشمند در آن نشسته اند و مدام
فکرهای مهم می کنند وجود ندارد، یا شاید هم ما این روش را بلد نیستیم. آنچه در
برنامه اتفاق می افتد از دل افرادی می جوشد که با ما کار می کنند. در برنامه
«رادیو شب» همه تیپ آدمی داریم از دانشجو گرفته تا سرباز و استاد دانشگاه و دیگر
اقشار؛ و شاید در میان عوامل و مجری ها از اغلب قومیت ها حضور داشته باشند. به این
ترتیب اتاق فکر ما همه همکاران و همه مخاطبانی هستند که ما را دنبال می کنند.

اینکه برنامه از
شبکه شما به روی آنتن می رود ریسک به حساب نمی آید؟

آنچه که برایمان
از شبکه مهمتر بود کیفیت کار تیم مدیریتی بود. تیمی مدیریتی که در معاونت استان ها
و شبکه «شما» مشغول به کار است همان تیمی است که در زمان تولید «رادیو هفت» در
ساختار سیما فعالیت می کرد. به نظرم موفقیت یک اثر فقط به عوامل و سازندگان بستگی
ندارد و قسمت عمده و مهم آن بخش نرم
افرازی ِ درون سازمان است؛ و گر نه مشکلات سخت افزاری و مالی همه جا هست و اتفاقی
عادی قلمداد می شود. ما می دانستیم که اعضای تیم مدیریتی فعلی رسانه را می شناسند
و درک درستی از مخاطب دارند و همین موضوع باعث همکاری ویژه ما و مدیران شبکه شما و
بالاتر از آن معاونت استان های سازمان شد.

مسعود فروتن

برنامه «رادیو شب» متعلق
به همه است

اصولا و به صورت کلی نحوه
انتخاب شما چگونه است و در چه پروژه هایی حضور پیدا می کنید؟

واقعیت این است که مطلب
باید به دل من بنشیند. من نمی توانم سیاسی باشم و از ریاضی بگویم و درباره فلسفه
حرف بزنم. باید بفهمم تا بگویم؛ یعنی آن مطلب یا موضوع مورد نظر باید از صافی ذهنی
من بگذرد؛ و اینکه، یکی از ویژگی هایی که بعد از این همه سال برای خودم قائلم این
است که اهل خواندنم. ادبیات، شعر می خوانم و همه اینها باعث می شوند که بفهمم و
درک کنم. اصولا تلاشم این است با همین حس و حالی که با شما حرف می زنم در رادیو و
تلویزیون سخن بگویم و با مخاطبان ارتباط برقرار کنم.

کمی درباره حضورتان در
برنامه «رادیو شب» توضیح دهید.

در برنامه «رادیو شب» من
و خانم احترام برومند نقش یک زوج را بازی می کنیم که خیلی هم مورد تایید مخاطبان
قرار گرفته است.

بله همینطور است؛ شما و
خانم برومند زوجی باورپذیر شده اید که مخاطب شما را پذیرفته است. نوع دیالوگی شما
و خانم برومند و عکس العمل های شما به گونه ای است که انگار بر اساس بداهه پیش می
روید آیا همینطور است؟

خیر. خانم شرمین نادری
برای ما می نویسند. یعنی من و شرمین نادری به نوعی یکدیگر را معرفی را کرده ایم.
زمانی که منصور ضابطیان به من پیشنهاد داد که برایش قصه «خانجون» را بخوانم، شرمین
نادری قصه او را بر اساس خاطرات من و پدرش که هم نسل من است می نوشت و گویی خاطرات پدر او نیز خاطرات من بود؛ زیرا ما
نسلی هستیم که اسباب بازی ما چوب الک دولک بود و بازی هایی مثل هفت سنگ جزو سرگرمی
های ما به حساب می آمد.

برنامه «رادیو
شب» را متعلق به چه مخاطبانی می دانید؟ مخاطبان خاص یا عام؟

من از واژه عوام
استفاده نمی کنم و به نظرم برنامه «رادیو شب» متعلق به همه است، ما به نوعی برنامه
را پیش می بریم که آدمهای خاص آن را بپسندند و مخاطبان عام نیز آنرا بپذیرند.
مانند موسیقی دهه سی که هم هنرمندان آنها را می پسندیند و هم عوام به آنها گوش می
دادند و همچنان قابل شنیدن هستند و حال بیش از سه نسل را درگیر کرده اند.

برنامه «رادیو
شب» چه ویژگی هایی داشت که شما با این همه وسواس حضور در آن را پذیرفتید؟

گاهی پیش می آید
که آدم خودش را می سپرد. منصور ضابطیان بود که کشف کرد می توانم برنامه اجرا کنم و
حال نیز هرگاه پیشنهاد می دهد می پذیرم. البته یادم نیست او اول مرا پیدا کرد یا
من او را؟ اما نه! من اول با او دوست شدم. در برنامه «رادیو شب» نیز او من و خانم
برومند را بازآفرینی کرد. در کل زمانی که منصور ضابطیان توانمندی های مرا می شناسد
من نیز همکاری با او را می پذیرم.

طی مدت پخش بازخورد
مخاطبان را دنبال کرده اید؟

خیر. برای اینکه
معتقدم مردم حق دارند کاری را دوست داشته باشد یا از آن بد بگویند. من حساسم و
ممکن است بدگویی ها مرا اذیت کند؛ اما خب می دانم مردم مرا دوست دارند. مثلأ زمانی
که سریال «پدر» ساخته بهرنگ توفیقی پخش می شد، برخی می گفتند چرا نقش منفی بازی
کرده ای و حیف نیست که مسعود فروتن نقش منفی بازی کند؟ این یعنی مخاطبان مرا دوست
دارند.

وحید خانه ساز