به گزارش صبا، به همت انتشارات علمی و فرهنگی و برگردان مهدی قنبری کتابی تازه در شرح و بررسی آرای فیلسوف بزرگ ابتدای قرن هفدهم رنه دکارت، از مجموعۀ راهنمای سرگشتگان منتشر شده که مجموعه‌‌ای علمی و در عین حال عمومی برای علاقه‌مندان آشنایی با متفکران بزرگ‌ است.

رنه دکارت در ۳۱ مارس ۱۵۹۶ در منطقه‌ای به نام لاهایه در نزدیکی شهر تور فرانسه از خانواده‌ای بورژوا متولد شد. او در سال ۱۶۱۶ از دانشگاه پوآتیه مدرکی در رشتۀ حقوق مدنی و شرعی دریافت کرد. در سال ۱۶۳۹ کار بر روی نخستین متن فلسفی مهمش، یعنی «تأملات در فلسفۀ اولی» را آغاز کرد و در سال ۱۶۴۱ اولین ویراست این کتاب مهم را به زبان لاتینی منتشر ساخت. دیگر کتاب مهم او یعنی «اصول فلسفه» نیز در سال ۱۶۴۴ به زبان لاتینی منتشر شد و هر دو کتاب با برگردان به زبان فرانسه در سال ۱۶۴۷ دکارت را به جامعۀ خوانندگان عام فرانسوی شناساند. آخرین اثر او نیز به نام «انفعالات نفس» در ضمنِ مباحثه با شاهزاده الیزابت بوهمی شکل گرفت. دکارت سرانجام در ۱۱ فوریۀ ۱۶۵۰ در زمانی که به دعوت شاهزاده کریستینا برای طرح و تعلیم فلسفه‌ به سوئد رفته بود، در اثر ذات‌الریه جان سپرد.

شرح و بسط زندگی و آثار دکارت که نقطۀ عطف تاریخ فلسفه در قرن هفدهم به حساب می‌آیند، در اثر جاستین اسکیری (۲۰۰۸) محل توجه قرار گرفته است. دکارت و برخی دیگر از فیلسوفان آغاز قرن هفدهم تصمیم گرفتند که از سنت مَدرسی-ارسطویی علم و فلسه که قرن‌ها پذیرفته شده جهان غرب بود بگسلند و طرحی نو دراندازند؛ طرحی نو به‌ویژه در دو حوزه ردکردن بنای معرفت ارسطویی به صرفِ ورودی‌های حسی و دیگری تمرکز بر تبیین تجربی و استقرایی و بر پایۀ علل مادی پدیدارهای فیزیکی به جای علل غایی؛ طرحی نو که با تخریب خانه‌های پیشینی فلسفه و علم باستان، در پی بنانهادن نظامی ریاضی‌گون و سلسله‌وار بود که بر پایۀ بدیهیات استوار و بی‌شک، به جای آنکه معرفت‌های پیشین را مثل ارسطو بازگو و واکاوی کند، شخص را به سوی معرفت علمی جدید و کشف حقایق تازه راهبر شود. این نظام معرفتیِ دکارتی که می‌کوشید تا حد ممکن قطعیت ریاضیات را به سایر علوم و معارف فلسفی هم تعمیم دهد، کارنامه‌ای بلند و زبانی بعضاً پیچیده دارد. از این روی بازخوانی آن آرا با زبانی ساده‌تر برای نوورودان ضروری به نظر می‌رسد. این کاری است که جاستین اسکیری در کتاب خود کرده است و او کوشیده است که این کارنامۀ بلند و نسبتا پیچیده را به زبانی علمی و تا حد ممکن ساده برای خواننده ناآشنا با دکارت بیان کند.

جاسین اسکیری مسیر پیش‌گفته را در کتابش برای سرگشتگان به اقتضای مجموعۀ کتاب‌های «راهنمای سرگشتگان» در هشت فصل سامان داده است. این هشت فصل با توضیحات و نقل‌قول‌های مستقیم از دکارت، تصویر نسبتا جامعی از کلیت اندیشه و کوشش‌های او را برای خواننده فراهم می‌کند. این هشت فصل به ترتیب عبارت‌اند از «روش»، «ذهن و تصور»، «متافیزیک»، «دین»، «معرفت»، «فیزیک»، «ماهیت انسان» و نهایتا «احساسات، انفعالات و اخلاق». در هر کدام از فصل‌های پیش‌گفته سَرعنوان مهم‌ترین اندیشه‌های دکارت در آن شاخۀ مدّنظر عرضه می‌شود.

کتاب «دکارت» از مجموعۀ «راهنمای سرگشتگان» نوشته جاستین اسکیری است که مهدی قنبری آن را به فارسی برگردانده است و انتشارات علمی و فرهنگی در پیِ دیگر عناوین این مجموعه همچون سقراط، افلاطون، ارسطو، برکلی، کواین، کیرکگور، لاک، لوتر و … این عنوان را هم به‌تازگی و نخست‌بار در اواخر سال ۱۴۰۰ در ۱۰۰۰ شماره و قیمت ۷۴ هزارتومان راهیِ کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها کرده است.

انتهی پیام/