جشن‌‌ها و جشنواره‌‌های سینمایی در تمام دنیا
برای اهالی سینما و مخاطب آن اهمیت ویژه‌ای دارند و حتی یک معیار به حساب می‌آیند.
موفقیت یک فیلم سینمایی در طول اکران و قرارگیری یک فیلم در سبد مخاطب تا حد زیادی
به همین جشنواره‌‌ها و دیده شدن آثار در آن بستگی دارد، تبلیغات یک فیلم به
جشنواره‌‌ها تکیه می‌کند، حتی فیلمسازان برای درخشش بیشتر خود و تثبیت جایگاهشان
برای گرفتن تندیس‌‌های جشنواره تلاش می‌کنند. بعضا جشنواره آنقدر اهمیت پیدا می‌کند
که برخی از فیلمسازان جشنواره‌ای‌ساز می‌شوند. از اهمیت فستیوال‌‌های داخلی و
خارجی نمی‌توان گذشت اما این جشنواره‌‌ها رویکرد و عملکردشان چگونه است؟ آن تاثیری
را که باید، می‌گذارند؟ در این گزارش به مهم‌ترین و قدیمی‌ترین جشن و جشنواره‌‌های
سینمایی ایران و عملکرد آن‌ها نگاهی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

جشنواره سینما حقیقت

مرکز
گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، جشنواره بین‌المللی فیلم مستند
ایران «سینماحقیقت» را آذرماه هر سال و با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از
فرمایشات حضرت علی(ع) است، در شهر تهران برگزار می‌کند. آن‌طور که هرساله گفته می‌شود
بازنمایی تاریخ و فرهنگ جامعه‌ی ایرانی-اسلامی، صیانت از هویت ملی مبتنی بر انگاره‌های
دینی و ایرانی، تقویت سینمای مستند خلاق ایران، بیان نسبت سینمای مستند و توسعه‎
پایدار، آشنایی فیلمسازان کشور با تحولات نوین سینمای مستند جهان، توجه به اهمیت
اقتصاد سینمای مستند با تأکید بر رفع موانع تولید، توزیع و نمایش این آثار در عرصه‌های
داخلی و خارجی، از اصول و اهداف این جشنواره است. اما این جشنواره بیش از آن‌که به‌واسطه
اهدافش مهم باشد از این حیث دارای اهمیت است که مهم‌ترین و منسجم‌ترین پایگاه
مستند در ایران به حساب می‌آید. اولین دوره از جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در
سال۱۳۸۶ برگزار شد و طی همه‌ این سال‌ها، این جشنواره توانست به مهم‌ترین رویداد
سینمای مستند ایران و حتی منطقه خاورمیانه بدل شود. شاید این جشنواره هنوز
نتوانسته باشد وجه بین‌المللی به خود بگیرد و در جهان سروصدایی به‌ پا کند اما
وجود آن برای اعتلای سینمای مستند حائز اهمیت و غنیمت است و به سبب شرکت و نمایش
آثار در خور در سال‌های اخیر می‌توان به آینده آن و تاثیرگذاری‌‌اش بر روی سینمای
مستند امیدوار بود.

جشنواره فیلم
فجر

جشنواره فیلم فجر چه آن
زمان که بخش داخلی و خارجی را به‌صورت هم‌زمان برگزار می‌کرد و چه حالا که آن‌ها را
از هم جدا کرده است و تحت عنوان ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود هرساله پر بود از
نقاط قوت و ضعف؛ قطعا یکی از دلایل آن‌که همگی این‌قدر موشکافانه آن را رصد می‌کنند
این است که جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین و اصلی‌ترین فستیوال سینمای ایران در سال‌های
بعد از انقلاب است. هر دوره از این جشنواره کم و کاستی‌‌هایی داشته که سال آینده
یا مرتفع شده یا در نسخه‌ای جدید ظاهر شده است اما با این همه یکی نقاط ضعف بزرگ
آن که همواره گریبان‌گیر این جشنواره و تمام جشنواره‌‌های ایرانی بوده است و
اتفاقا خیلی از ضعف‌‌ها از آن نشأت می‌گیرد تغییر دبیر این جشنواره و بالطبع
رویکرد‌‌های جشنواره است. قطعا اگر دبیر جشنواره چند سال به صورت متمرکز عهده‌دار این
مسئولیت باشد اتفاقات بهتری را شاهد خواهیم بود و دست‌کم نقاط ضعف بیشتری مرتفع
خواهد شد. کمااین‌که حضور ثابت رضا میرکریمی به‌عنوان دبیر جشنواره بین‌المللی
فیلم فجر در چند سال گذشته توانست سمت‌وسوی بهتری به این جشنواره بدهد.

جشن خانه
سینما

جشن بزرگ
سینمای ایرانمعروف بهجشن خانه سینما، همان مراسمی است که هر
ساله درایران توسطخانه سینما در روز۲۱شهریور مصادف با روز ملی سینما در ایرانبرگزار می‌شود. جشن خانه سینما جشنواره نیست، بلکه مراسمی است شبیه اسکار که برگزیدگان
هنرمندان سینما را از میان تولیدات سینمایی سال معرفی می‌کند و به آنان جایزه می‌دهد
و از این دیدگاه اعتبار خاص خود را دارد. بنیان داوری در این جشن این است که اعضای
هر صنف، بهترین‌های رشته خود را انتخاب کنند. شیوه داوری این گونه است که هر صنف
حداقل یازده نفر را به‌عنوان هیات‌داوران رشته خود معرفی می‌کند. داوران همه فیلم‌های
سال را که در سالن نمایش خانه سینما برای آنان به نمایش گذاشته می‌شود، تماشا می‌کنند
و داوران هر صنف پنج فیلم را به‌عنوان نامزدهای رشته تخصصی خود معرفی می‌کنند. در
مرحله بعد آنان از میان این پنج نامزد برنده نهایی را تعین می‌کنند. در برخی از
سال‌ها شیوه‌های اندک متفاوتی برای داوری به کار گرفته شده‌اند. مثلاً در سال‌های اول
و دوم هیات داوری ویژه‌ای، از میان نامزدهای تعیین‌شده توسط هیات‌‌های داوری انجمن‌ها
فیلم نهایی را برمی‌گزید. در ششمین دوره جشن، برترین‌های هر رشته را هیات داوری
گسترده‌ای مرکب از دو نماینده از هر صنف به اضافه یازده داور که دبیر جشن منصوب
کرده بود، انتخاب می‌کرد. به هر رو فلسفه اصلی کار این است که برندگان نهایی،
برگزیدگان دست‌اندرکاران رشته‌های تخصصی سینمایی باشند و همه فیلم‌های تولید شده
سال، مورد داوری قرار بگیرند. جوایز جشن خانه سینما برای اهالی و دوستداران آن
حائز اهمیت است و امسال اولین سالی بود که برگزارکنندگان آن به سبب وضعیت معیشتی و
اقتصادی کشور تصمیم به لغو آن گرفتند البته این تصمیم خیلی دوام نیاورد و قرار شد
این جشن باشکوه که هرساله حواشی را نیز با خود به همراه دارد، امسال نیز البته درنهایت
صرفه‌جویی برگزار شود.

جشنواره فیلم
کودک و نوجوان

جشنواره فیلم کودکان و
نوجوانانکه به آنجشنواره فیلم کودکنیز می‌گویند، جشنواره‌ای استسینماییکه از سال۱۳۶۱ تا به امروز هر ساله برگزار
شده ‌است و جزو یکی از باقدمت‌ترین جشنواره‌‌های ایرانی به حساب می‌آید. هر ساله
داوران این جشنواره، در سه گروه بزرگ‌سالان، نوجوانان و کودکان انتخاب می‌شوند.
ویژگی خاص این جشنواره، توجه فراوان به داوران کودک و نوجوان است. البته یکی از
نقاط ضعف این جشنواره آن است که هدفش تنها کودکان و نوجوانان نیستند و به‌نوعی
جشنواره کودک برای کودک نیست بلکه برای بزرگ‌سال است و بعضا آثاری در آن به نمایش
درمی‌آید که سوژه‌‌اش با دغدغه‌‌های کودکانه تناسبی ندارد و فقط بازیگران آن کودک
هستند. این جشنواره به سبب عنوان و قدمتش جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌خاطر همین
مسئله از آن توقع می‌رود که علاوه بر ساختار نظام‌مند در بخش انتخاب آثار و حمایت
برای ساخت فیلم‌های متناسب با رویکردش بیش از پیش تلاش و توجه کند.

جشنواره فیلم‌کوتاه
تهران

پیش از آن‌که بخواهیم از
عملکرد جشنواره فیلم‌کوتاه بگوییم باید برای وضعیت فیلم‌کوتاه در ایران تاسف
بخوریم. به‌رغم پتانسیل موجود در کشور اما هنور این قالب از فیلمسازی در کشور جا
نیفتاده است و متولیان و مسئولان سینمایی گوشه چشمی هم به آن ندارند و فعالان این
حوزه باید تنها دلشان را به جشنواره
بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران و یا جشنواره‌‌های خارجی خوش کنند. با وجود عدم حمایت و
توجه به فیلم‌کوتاه اما جشنواره
بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران توانستهبه‌عنوان یکی از معتبرترین جشنواره‌هایفیلم‌کوتاهدر جهان و خاورمیانه از سویانجمن سینمای جوانبرگزار
می‌شود، این نکته را هم باید گفت که این جشنواره در سال‌های اخیر پیشرفت مویرگی
داشته است و همین روزنه امیدی است.

جشنواره فیلم
عمار

جشنواره
مردمی فیلم عمار، یک جشنواره
سینمایی ایرانی است که دی‌ماه هر سال درایرانبرگزار می‌شود.

اولین دوره این جشنواره در
سال۸۹ و در سالگردتظاهرات ۹دی۱۳۸۸برگزار شد و حدود بیست اثر، هم‌زمان در۳۰نقطه از ایران اکران شدند. جشنواره عمار، علاوه بر اقبال مردمی، بارها مورد توجه رهبر
معظم انقلاب نیز قرار گرفته و تنها جشنواره‌ای است که عوامل آن با رهبر معظم انقلاب
دیدار خصوصی داشته است. جشنواره مردمی عمار پس از تثبیت حضورش در عرصه فیلم، در
حوزه بازی(دیجیتال و غیردیجیتال) و گرافیک هم ورود کرده و گام‌هایی را هم در این
حوزه‌ها برداشته است. فانوس که نماد روشنی و
روشنگری است، تندیس جشنواره عمار برای اهدا به بهترین آثار است.

جشنواره فیلم
رشد

جشنواره بین‌المللی فیلم رشد هر
سال توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزیوزارت آموزش و پرورش ایرانو دفتر تأمین رسانه‌های آموزشیاین وزارتخانه برگزار می‌شود. این جشنواره
با ۴۴سال سابقه و ۳۷دوره برگزاری، قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در ایران است. این
جشنواره برای نخستین بار در سال۱۳۴۲
با نام جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزنده برگزار شد اما با وقوعانقلاب۱۳۵۷برای
چند سال متوقف شد و اولین دوره این جشنواره پس از انقلاب که دوره پانزدهم آن بود
که به مناسبتهفته معلماز
۱۲اردیبهشت۶۴برگزار شد. برگزاری هر ساله این جشنواره
شاید سروصدایی به پا نکند و خیلی‌‌ها حتی متوجه آن نشوند اما در جهت آشنایی کودکان
و نوجوانان با فیلم، فیلمسازی و آینده سینمای ایران تاثیر بسیاری دارد.

جشنواره فیلم
شهر

در بسیاری از کشورهای جهان
نام جشنواره‌‌ها به اسم شهرها گذاشته می‌شود مانند کن، ونیز و مسکو که جشنواره‌‌هایی
جهانی و بین‌المللی هستند، درواقع شهر برای آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در
ایران نیز جشنواره بین‌المللی
فیلم شهر هر سال توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهرانبرگزار
می‌شود، موضوع این جشنواره
شهر است و سعی شده تمرکز آن روی مسائل شهری و رابطه آن با سینما باشد. جشنواره
فیلم شهر جشنواره‌ای موضوعی است که در صورت توجه ویژه به آن می‌توان شاهد ساخت
آثار سینمایی جذابی با محوریت شهر در ایران بود همان‌طور که فیلم‌های آمریکایی
مانند «پاریس را دوست دارم»، «سه‌گانه نیویورکی» و «من نیویورک را دوست دارم» ازجمله
بهترین فیلم‌های شهری هستند.

جشن حافظ

جشن
سینمایی، تلویزیونی دنیای تصویریاجشن حافظنام جشنواره‌ای است که هر سال توسطعلی معلم؛مدیرمسئول و سردبیر مجله سینمایی دنیای
تصویر، در ایرانبرگزار می‌شد. اولین دوره این جشن سال۱۳۷۶ برگزار شد و تا
امروز با وجود حواشی بسیار و سنگ‌اندازی‌‌ها مختلف همچنان ادامه داشته است. هیات‌داوران
جشن دنیای تصویر ترکیب نه‌نفره نویسندگان و منتقدان سینمایی دنیای تصویر هستند و
علاوه بر جوایز معمول از یک چهره تلویزیونی هم تقدیر خواهد شد. گرچه جشن حافظ یک
جشنواره نیست اما جایزه آن برای اهالی سینما و تلویزیون بسیار مهم و یک معیار به
حساب می‌آید. این جشنواره در شکل و شمایل برگزاری خود همواره حواشی داشته اما از
نقاط قوت آن می‌توان به داوری منصفانه این جشن اشاره کرد که هر ساله همه را راضی
نگه داشته است.

جشنواره فیلم
مقاومت

جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت که قبلا
به نام جشنواره فیلم دفاع مقدس برگزار می‌شد، قدیمی‌ترین جشنواره‌ سینمایی انقلاب
اسلامی است که تاکنون ۱۳دوره را پشت سر گذاشته است. اولین دوره جشنواره سال۶۲در بحبوحه جنگ تحمیلی و هم‌زمان با گرامیداشت هفته دفاع
مقدس، در قالب هفته فیلم در محوطه پارک دانشجو و تئاتر شهر تهران برگزار شد. این
جشنواره در تقویم جشنواره‌‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌صورت دوسالانه به
ثبت رسیده و سابقه‌ای برابر با ۳۲سال
دارد. در کشور جشنواره‌‌های متعدد سینمایی در طول سال برگزار می‌شود که بعضا به
رشد فرهنگ عمومی و برخی به رشد تکنولوژی سینما کمک می‌کنند. در این میان اما
جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت به‌دلیل نگاه استراتژیک به عمق استراتژیک فرهنگی
نظام، گسترش گفتمان انقلاب اسلامی با زبان هنر و تبدیل شدن به نقطه ثقل و توجه
جنبش‌‌های سینمایی انقلابی و ضداستکباری در حال حاضر متمایز است.