«کافه فیلم» یکی از برنامه‌‌های تخصصی
درباره سینماست که محمد صادقی و امید روحانی اجرای دو فصل قبل آن را به عهده
داشتند و سری جدید این برنامه با اجرای اکبر نبوی؛ منتقد، مجری و کارشناس سینما به
روی آنتن شبکه آی‌فیلم است.

اکبر نبوی که طی این سال‌ها مسئولیت‌‌های زیادی را به عهده
داشته و مدیرمسئول و سردبیر مجلات فرهنگی و سینمایی مختلفی بوده و در جشنواره‌‌های
مختلف به‌عنوان داور حضور داشته، درباره برنامه «کافه فیلم» و دلایل حضور کم‌رنگش
در شبکه‌‌های مختلف سیما با «صبا» گفت‌وگو کرد.

شما در برنامه «کافه فیلم» مجری و کارشناس
هستید. به نظرتان بهتر نبود که این برنامه در شبکه دیگری به روی آنتن می‌رفت تا
بیشتر و بهتر دیده شود؟

این‌که چرا برنامه «کافه فیلم» در شبکه آی‌فیلم به روی آنتن
می‌رود، سیاست تلویزیون است و مسئولان باید به این سوال پاسخ دهند. البته این را
هم بگویم که شبکه‌‌های دیگر نیز برنامه‌‌های سینمایی دارند.

تا آن‌جا که می‌دانم شبکه آی‌فیلم نسبت به دیگر
شبکه‌‌ها، مخاطبان کمتری دارد. موافقید؟

خیر.

بنا بر دلایل خاصی با نظر بنده مخالف هستید؟

باتوجه به تجربه حضورم در شبکه چهار و اجرای بخش سینمایی
برنامه «چشم شب روشن» که به مدت یک‌سال‌وپنج‌ماه به عهده من بود و به اعتبار این
چند ماهی که در برنامه «کافه فیلم» حضور دارم و براساس برخوردی که با مردم داشته‌ام،
باید بگویم که شبکه آی‌فیلم در مقایسه با شبکه چهار سیما بینندگان بیشتری دارد.

و نسبت به شبکه‌‌های دیگر چه؟

از شبکه‌‌های دیگر تلویزیون و تعداد مخاطبانشان اطلاعات
آماری دقیقی ندارم؛ بنابراین نمی‌توانم قضاوت کنم.

این استقبال نسبت به برنامه «کافه فیلم» از سوی
سینماگران و سینما دوستان است؟

خیر. منظورم مخاطبان عام و مردم کوچه و بازار است.

بازخورد مخاطبان نسبت به برنامه «چشم شب روشن»
چگونه بود و عوام چقدر آن استقبال می‌کردند؟

«چشم شب روشن» در میان سینماگران و سینمادوستان و اشخاصی که
به‌صورت جدی به مقوله فرهنگ و هنر می‌پردازند ببینده داشت و چهارشنبه‌شب‌ها که
اجرای آن را به عهده داشتم، هر شخصی را که دعوت می‌کردم با پاسخ منفی روبه‌رو نمی‌شدم.
دوستان سینماگر نیز لطف می‌کردند و در برنامه حضور پیدا می‌کردند و پس از آن به گپ‌وگفت
می‌پرداختیم. اما درباره شبکه آی‌فیلم، منظورم از تعداد بالای مخاطبان، توده مردم
است و من تاکنون از مردم کوچه و بازار بازخوردهای خوبی گرفته‌ام.

این یک موفقیت محسوب می‌شود.

بله طبیعی است. ما و شما که کار رسانه‌ای می‌کنیم دوست
داریم بیشترین مخاطب را داشته باشیم، البته در فرایندی مثبت! نه به‌صورت زرد و
سطحی و مبتذل. به هرحال، این استقبال باعث خوشحالی است؛ زیرا احساس می‌کنیم کارمان
دیده شده و زحمت‌هایمان به هدر نرفته است. فکر می‌کنم «کافه فیلم» برنامه‌ای موفق
است.

به نظرم یکی از دلایل موفقیت برنامه «کافه
فیلم» حضور شماست و سینماگران باتوجه به سابقه دیرینه شما در حوزه نقد به دیدن این
برنامه می‌نشینند.

نظر لطف شماست، اما فصل اول و دوم برنامه با اجرای آقای
محمد صادقی و امید روحانی نیز پرمخاطب بود و مورد توجه بینندگان قرار گرفته بود.

خودتان از فصل جدید برنامه «کافه فیلم» راضی
هستید؟

نکته‌ای وجود دارد که دوست داشتم اتفاق بیفتد، اما با سیاست‌‌های
شبکه سازگار نبود.

آن نکته چه بود؟

مایل بودم نقد فیلم در فصل جدید جدی‌تر باشد، تا این‌که بخواهیم
صرفاً به معرفی اثر بپردازیم و درباره دلایل ساخت و چگونگی تولید گفت‌وگو کنیم.

شما این موضوع را با عوامل تولید برنامه «کافه
فیلم» و مسئولان در میان گذاشتید؟

بله و پاسخ این بود که خیلی مایل نیستند وارد حوزه نقد شوند؛
اما به هرحال به صورت دست‌وپاشکسته تلاش می‌کنم تا حدودی به مقوله نقد نزدیک شوم.

فصل جدید نسبت به دو فصل قبل چالشی‌تر است و
مخاطبان نیز چنین انتظاری دارد، زیرا شما را همواره به‌عنوان منتقد بر صفحه
تلویزیون دیده‌اند. درکل چقدر در ساختار و محتوای برنامه «کافه فیلم» موثر بوده‌اید
و از نظرات شما استفاده شده است؟

اگر منظورتان فرم هنری کار به‌لحاظ تصویربرداری دکور و
موضوعاتی از این قبیل است؛ خیر، دخالتی ندارم یعنی نه از من نظری خواسته شده و نه
این‌که به‌شخصه دخالتی کرده‌ام.

درباره انتخاب فیلم‌هایی که در برنامه به آن‌ها
پرداخته می‌شود چه؟

به هرحال از آن‌جایی که فیلم باید از تلویزیون به روی آنتن
برود، شبکه باید حق پخش آن را داشته باشد درنتیجه دستمان تا حدودی بسته است. گاهی
اوقات فیلم‌هایی هستند که ما تمایل داریم به آن‌ها بپردازیم و درباره‌‌اش با
کارگردان صحبت کنیم، اما زمان رایت آن‌ها منقضی شده است و شبکه نیز در این زمینه
اختیاری ندارد و با محدودیت مواجه است. اما از زمانی که با کارگردان فیلم مورد
نظر، جلوی دوربین می‌نشینم، همه چیز در اختیار من است. یعنی نوع بحث، نوع گپ‌وگفت
و نوع محتوای برنامه با من است و از سوی شبکه و تهیه‌کننده دخالتی وجود ندارد و من
نیز با آزادی کامل به اجرای برنامه می‌پردازم.

باتوجه به کارنامه پربار شما در عرصه نقد، چرا
شبکه‌‌های دیگر تلویزیون از شما در برنامه‌‌های مختلف سینمایی استفاد نمی‌کنند.

از من به‌عنوان مهمان در برنامه‌‌های تلویزیونی دعوت می‌شود،
حال این‌که فرصت حضور داشته باشم یا خیر بحث دیگری است. اما این‌که طرحی داشته
باشم و بخواهم برنامه‌ای سینمایی را تهیه کنم و به روی آنتن ببرم، خیر، تقریبا چند
سالی است که مسئولان به دلایل مختلف به من روی خوش نشان نداده‌اند.

بنا به چه دلایلی از شما دعوت به ساخت نشده
است؟

این سوالی است که مسئولان باید به آن پاسخ دهند.

یعنی شما پیشنهاد تولید برنامه‌ای با موضوع
سینما را داشته اید، اما از آن استقبال نشده است؟

بله. مثلاً، پیش از آن‌که برنامه «هفت» تولید و پخش شود،
پیشنهاد ساخت برنامه‌ای با عنوان «عصر جدید» را داشتم؛ که سینمامحور و چالشی بود و
قرار بود در آن به این نکته بپردازم که سینما هنر دوران جدید است و اشاره‌ای بود
به فیلمی از چارلی چاپلین که «عصرجدید» نام داشت.

طرح این برنامه مورد قبول مسئولان وقت قرار
نگرفت؟

مدیر شبکه با طرح پیشنهادی‌ام موافقت کرد، اما آقای ضرغامی
که در آن زمان رئیس سازمان بودند با پیشنهادم موافقت نکردند. ظاهرا گفته بودند
قرار است برنامه سینمایی را به کس دیگری بدهند. در همین راستا برخی نیز به من
نقدهایی داشتند که وارد جزییاتش نمی‌شوم و ترجیح می‌دهم درباره صحت و سقم ماجرا
سخنی نگویم.

با همه این‌ها، به نظر می‌رسد شبکه‌‌های مختلف
سیما در سال‌های گذشته با شما میانه بهتری داشتند و حتی به‌عنوان مهمان نیز در
برنامه‌‌های بیشتری حضور داشتید. در حال حاضر نیز به‌جز برنامه «کافه فیلم» در
برنامه‌ای دیگر حضور ندارید! برنامه‌تان برای آینده نزدیک چیست؟

راستش از این اوضاع خسته شده‌ام. طرح سریال و برنامه‌‌های مختلفی
را به شبکه‌های تلویزیونی ارائه می‌کنم که از آن‌ها تعریف می‌کنند اما تصویبشان
نمی‌کنند. واقعاً از این نوع رفتارها خسته شده‌ام.

این روند باعث می‌شود که مخاطبان از حضور شما و
کارشناسانی چون شما محروم شوند.

مردم و مخاطبان به من لطف دارند.

در ابتدای گفت‌وگو
به‌طور ضمنی به استقبال مخاطبان از برنامه «کافه فیلم» اشاره کردید. کمی درباره بازخورد
مخاطبان نسبت به این برنامه توضیح دهید و این‌که چقدر از برنامه رضایت دارند؟

«کافه فیلم» با
این‌که به نقد آثار سینمایی نمی‌پردازد اما از توده مردم بازخوردهای خوبی دیده‌ام.
آن‌ها از برنامه تعریف می‌کنند، نقد می‌کنند و به کاستی‌‌ها می‌پردازند که به آن‌ها
توجه می‌کنم. البته اساتید و دوستان سینمایی و سینمادوستان نیز مخاطبان برنامه
هستند اما همان‌طور که گفتم از توده مردم بازخوردهای بیشتر و بهتری دیده‌ام.

وضعیت سینمای
امروز ایران را چگونه می‌بینید؟

به نظرم، همه ما
از مردم گرفته تا منتقدان، فیلمسازان و رسانه‌‌های مختلف مجازی و مکتوب و صوتی و تصویری
باید برای سینما ارزش زیادی قائل شویم و به سینما کمک کنیم؛ زیرا سینمای ایران ارزش‌های
زیادی دارد، اما از نواحی مختلف صدمه می‌بیند، هم از داخل خانواده سینما با تولید
آثار سطحی و نه چندان قابل و هم از سوی رسانه و دیگر تشکل‌ها.

و البته دسته‌بندی
سینما به دو مقوله خصوصی و دولتی نیز باعث تبعیض‌‌های فراوانی می‌شود و درکل به
نفع سینما نیست.

همان‌طور که
سینمای دولتی نباید به سمت تولید آثار ضعیف و مخدوش برود، سینمای خصوصی نیز نباید
به هر قیمتی مردم را به سالن‌‌ها بکشاند. یادمان نرود که سینما در حوزه فرهنگ
تعریف می‌شود و علاوه بر ارائه داستان‌‌های دراماتیک وجذاب، باید ارزش‌‌های اخلاق
و فرهنگی را به مخاطب منتقل کند که متاسفانه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین
با این‌که همیشه به آینده امیدوار هستم اما با روند موجود، نسبت به آینده سینما
احساس خطر می‌کنم.

شاید بتوان گفت
در دو دهه پیش کیفیت آثار بالاتر بود و سینما اوضاع بهتری داشت.

البته در حال
حاضر فیلم‌های باکیفیت تولید می‌شوند، اما سینما نیز متاثر از روندی است که جامعه
در پیش گرفته و در آن به اصول اخلاقی و فرهنگی توجه نمی‌شود. سینما رسانه است و
باید پیش‌گام و پیش‌قراول حفظ و حراست از مبانی فرهنگی و حوزه تمدنی کشور باشد.
قرار نیست سینما با توده عوام همراه شود و خودش را با این توضیح که جامعه چنین می‌خواهد،
رفتار و منشش را توجیه کند. درست است که توجه سینما به واقعیت‌‌های اجتماعی و
فرهنگی است اما باید به تعالی برسد و به سمت تنزل نرود.

و سخن آخر؟

سال‌هاست که می‌گویم
با همه اشکالاتی که آن‌ها را متوجه سینما می‌دانم و با همه ضعف‌‌ها و کاستی‌‌های موجود،
اما معتقدم سینما نسبت به دیگر حوزه‌‌ها پاکیزه‌تر، سالم‌تر و قابل دفاع‌تر است.
حتی می‌توانم بگویم که سینمای ما از برخی مسئولان ناپاک، پاک‌تر است و به همین
دلیل توقع امثال من از سینما بیشتر است.

وحید خانه‌ساز