«هادی مرزبان» به شدت به استفاده از هنرمندانی که سابقه تاتری دارد معتقد است. و چندان میانه ای با استفاده از چهرهای سینمایی در تاترهایش علیرغم گیشه پر بازده ندارد.
هادی مرزبان کارگردان تئاتر و بازیگر ایرانی است. او در سال ۱۳۲۳ در شهر سبزوار به دنیا آمد. مرزبان فارغالتحصیل رشته بازیگری و کارگردانی از دانشکده هنرهای زیبای تهران در سال ۱۳۵۲ است و فعالیت خود در تئاتر را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد. وی همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد «طراحی و کارگردانی تئاتر» از «دانشگاه برونل انگلستان» در سال ۱۳۵۷(۱۹۷۹) است. بازی در سینما را نیز از سال ۱۳۶۵ با فیلم جنگلبان اثر «منوچهر حقانیپرست» شروع کرد. همسر او فرزانه کابلی بازیگر و طراح حرکات است. هادی مرزبان در طی چهل سال ده اثر معروف اکبر رادی را روی صحنه برد. وی دارای نشان درجه یک هنری (معادل دکتری) می باشد.
هادی مرزبان تا چندی پیش دلمشغول اجرای نمایش آمیز قلمدون نوشته اکبر رادی بود که خود کارگردانیاش کرده است.
به بهانه فعالیتهای آتی این اسطوره تئاتر ایران و دلمشغولیهای اینروزهای این هنرمند با سابقه با وی به گفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
مرزبان که از اعمال نفوذها در زمان نمایش «بنگاه تاترال» گلهمند بود در این خصوص به «صبا» گفت: ما آمدهایم برای تئاتر. مشت خورمان خوب است و تحملمان هم بالا رفته است. من همین الان تا سه ماه آینده خود را برنامهریزی کردهام اما دیگر یاد گرفتم هرگاه از برنامه های آیندهام بخواهم صحبت کنم بگویم اگر عمر فرصت داد. قصد دارم در بهار آینده نمایش «دکتر نون» را به عنوان آخرین نمایش عمر هنری خودم به روی صحنه ببرم. البته تا قبل از آن دو کار دیگر هم آماده اجرا دارم. که فعلا نام آنها را نخواهم گفت.
این کارگردان از شرایطی که در زمان اجرای نمایش «بنگاه تاترال» پش آمد ابراز گله مندی داشت و در این باره گفت: به غیر از یک یا دو اثر فرنگی که تاکنون کارگردانی کردهام، مابقی اجراهایی را که به صحنه آوردهام، آثاری ایرانی بودهاند. برخلاف برخی که ادعا میکنند درامنویس ایرانی نداریم، معتقدم نمایشنامهنویسان بسیار خوبی در ایران بوده و هستند که با شرایط جامعه کاملاً آشنایی دارند و از پرچمداران تئاتر نوین محسوب میشوند.
وی در ادامه اضافه کرد: اکبر رادی، غلامحسین ساعدی و بهرام بیضایی سه پرچمدار تئاتر در دهه ۴۰ هستند. تئاتر نوین نیز درامنویسانی چون محمد رحمانیان، محمد چرمشیر، علیرضا نادری، حمید امجد و … دارد که باید به آنها بها دهیم و دولت نیز کمک کند تابتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.
کارگردان نمایش “تانگوی تخممرغ داغ” با اشاره به اینکه پس از ۳۰، ۴۰ سال فعالیت در تئاتر در نظر داشت نمایشی کاملاً ایرانی را تجربه کند، یادآور شد: سعی کردهام نمایش “بنگاه تئاترال” را که اثری کمدی- تخت حوضی است را از کاتالیزور مغز خود عبور دهم، اما من و گروه اجراییام معتقدیم که یک نمایش تخت حوضی را روایت میکنیم، اما این اثر تخت حوضی نیست.
مرزبان با بیان اینکه “بنگاه تئاترال” یک نمایش فولکلور قدیمی و ایرانی بود، عنوان کرد: در این اثر که از قصههای کهن ایرانی بود، پهلوان جوان به وسیله شخصیتی به نام وروره جادو طلسم شده و در خواب فرو میرود و دخترک عاشق داستان تصمیم میگیرد طلسم را نابود کرده و جوان را از خواب بیدار کند و …
وی درباره تعویق چند باره اجرای دکتر نون به «صبا» گفت: من حدود دوازده سال است که درگیر این اثر هستم و در سفری که به خارج از کشور داشتم مجوز اجرای نمایش «دکتر نون» را از شهرام رحیمیان نویسنده آن گرفتم و مبلغ مورد نظر نویسنده را هم برای داشتن این مجوز برای اجرای این نمایش تا پایان سال ۹۶ پرداخت کردم. بعد از آن به همراه ۲ نویسنده دیگر ۴ ماه روی متن «دکتر نون» وقت گذاشتیم تا برای اجرا آن را آماده کنیم.
این هنرمند عرصه تئاتر یادآور شد: متأسفانه حرمت تئاتر در تالار وحدت از بین رفته است و ساعتی که به اجرای آثار تئاتری اختصاص داده شده بود اصلا مناسب نبود. از این رو من قصد داشتم در مقطعی «دکتر نون» را به صحنه ببرم که ساعت اجرای نمایش مناسب باشد. بر همین اساس بنیاد رودکی به من پیشنهاد داد که اگر در آن سال و در ماه رمضان نمایش را به صحنه ببرم می توانم ساعت اجرای نمایش را انتخاب کنم. قرار بر این شد که تعداد ۲۰ اجرا را در ماه رمضان داشته باشیم و تعداد اجراهای باقیمانده را در تیرماه به صحنه ببریم.
مرزبان با بیان اینکه بر اساس این تفاهم گروه بازیگران و تولید نمایش را تشکیل دادم، اظهار کرد: متأسفانه بعد از مدتی مدیر بنیاد رودکی طی جلسهای به من اعلام کرد که تفاهم صورت گرفته برای اجرا در خردادماه بوده است. این در حالی است که تعداد ۲۰ اجرا برای نمایش در ماه رمضان اصلا معقولانه نیست. مدیر وقت بنیاد رودکی مرد نازنینی بود ولی مدیر هنری نبود. البته از آقای مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی در آن مقطع بسیار سپاسگزارم که به من دلگرمی داد و گفت هر کاری از دست اش بربیاید برای اجرای «دکتر نون» انجام می دهد.
وی تأکید کرد: این اتفاق لطمه روحی و جسمی به من زده است و مجبور شدم گروهی را که با برنامهریزی گرد هم جمع کرده بودم، رها کنم.
این کارگردان در ادامه این گفتوگو به ذکر خاطره ای از اکبر رادی پرداخت و گفت: خدابیامرز اکبر رادی همیشه میگفت: «مرزبان از شیطنتهای تو در کارگردانی خوشم میآید.» یکبار رادی سر دورخوانی نمایش «آهسته با گل سرخ» آمد. در بخش ابتدایی نمایش که به معرفی شخصیتها تعلق داشت، زن به مرد میگفت: «چرا دوغ نخوردی؟» و مرد جواب میداد: «امشب دوغ نخوردم.» در آن زمان مریم معترف نقش زن را بازی میکرد و به او گفتم با شیطنت این جمله را بگوید و مرد هم روی امشب آکسان بگذارد! وقتی رادی این را دید، از من پرسید داستان چیست؟ من گفتم چون شب جمعه است، این تغییر را دادهام و رادی بسیار خندید! در این نمایش هم من این شلنگتختههای دو نفره را قرار دادم.
مرزبان خاطرنشان ساخت که قصد دارد نمایش دکتر نون را پس از دو
نمایش دیگر که در برنامه ریزی اجراهای خود قرار داده به عنوان آخرین اثر
خود بروی صحنه ببرد و بعد از آن از عرصه نمایش خداحافظی کند. که یکی از این
آثار « آهسته با گل سرخ» نام دارد که از آثار نوشته شده توسط اکبر رادی
است و به سفارش ادارهکل هنرهای نمایشی به مرزبان پیشنهاد شده است. داستان
این تله تئاتر به فضای تهران در پاییز ۵۷ میپردازد و در طی آن برادرزاده
یک تاجر چای به عنوان دانشجو تا زمانی که خوابگاه پیدا کند، در منزل وی
مستقر میشود.
وی در خاتمه سخنان خود به نقش رسانه ها در پیشبرد و ارتقا فرهنگ تاتری کشور اشاره کرد و گفت: معتقدم بچههای رسانه ویترین کار من هستند. شماها هستید که مردم را برای دیدن کارهای ما دعوت می کنید.
علیرضا ایرانی نژاد