بهمن کامیار که پیش‌تر
تهیه‌کنندگی آثار سینما را بر عهده داشت حالا در قامت کارگردان نیز در سینما
فعالیت می‌کند و در حال حاضر دو فیلم «مردا‌د» و «در وجه حامل» را روی پرده دارد.
با او به بهانه اکران این دو فیلم به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

شما را بیشتر به‌عنوان تهیه‌کننده سینما
می‌شناختیم چطور شد که این حضور در عرصه کارگردانی هم پررنگ شد؟

از ابتدای ورود به این عرصه دغدغه
کارگردانی داشتم و حتی فیلم «مرداد» و یا «نیم» را که هنوز پروانه نمایش ندارد،
پیش از ورود و فعالیت در حوزه تهیه‌کنندگی ساخته بودم. به نظرم یک فیلمساز و کسی
که می‌خواهد دغدغه و اندیشه خود را به مخاطب انتقال دهد بهتر است تهیه‌کنندگی
آثارش را خودش انجام دهد تا با فراغ خاطر بیشتری همه چیز جلو رود به همین سبب در
کنار دغدغه کارگردانی، تهیه‌کنندگی را نیز دنبال کردم. اما در دو فیلم «مرداد» و «در
وجه حامل» بنا بر آیین‌نامه شورای پروانه ساخت این امکان نبود که هر دو مسئولیت را
خودم انجام دهم به همین دلیل دوستان دیگر تهیه‌کنندگی این دو پروژه را برعهده
گرفتند اما در کل قصد تهیه‌کنندگی آثار خودم را نیز دارم.

با وجود چنین شرایطی در اکران فیلم‌ها
تهیه‌کنندگان معمولا متضرر هستند، تمایل دارید باز هم تهیه‌کنندگی را ادامه دهید؟

هدف اصلی خدمت به سینما و تلاش برای آن
است تا به‌وسیله زبان سینما به جامعه و اصلاح آن کمک کنیم بنابراین هر جایی احساس
کنم و بتوانم به‌عنوان تهیه‌کننده ورود کنم و تاثیری بگذارم حتما این کار را خواهم
کرد. برایم مهم این است که فیلم چه چیزی می‌خواهد بگوید و تاثیر آن روی سینما و
مخاطب چیست؟

دو فیلم شما هم‌زمان باهم اکران شدند در
حالی که برخی، از همین صف طولانی اکران گلایه دارند، فکر نمی‌کنید همین مسئله،
گاردی را نسبت به شما ایجاد کند؟

باتوجه به این‌که دو فیلم من در شرایط
بدی اکران شده است بعید می‌دانم کسی بخواهد جای من باشد و حتی به نظرم خیلی‌‌ها اگر
جای من بودند و چنین شرایطی برای اکران فیلم‌شان وجود داشت اصلا فیلم را اکران نمی‌کردند.
در حال حاضر فیلم «مرداد» با تعداد بسیار محدودی سالن در حال اکران است درحالی که
فیلمی دیگر که هم‌زمان با ما اکران شد بیش از صد سالن در اختیار دارد. مخاطب آمار
فروش فیلم ما را با چنین فیلمی مقایسه می‌کند در حالی که شرایط اکران ما و تعداد
سانس و سالن‌‌ها باهم برابر نیست.

مدتی است به سبب ازدیاد فیلم‌های در صف
اکران، فیلم‌های بسیاری اما در زمان محدودتری روی پرده می‌روند و همین مسئله به
فیلم‌ها آسیب بسیاری می‌زند. دو فیلم شما نیز در چنین روندی آسیب دیدند!

بین اکران نشدن و اکران بد ما ترجیح می‌دهیم
اکران بد را انتخاب کنیم چرا که هدف ما از ساخت یک فیلم اکران و دیده شدن آن توسط
مخاطب و بعد فروش خوب است. در حال حاضر تعداد فیلم‌های ساخته‌شده قابل توجه و
تعداد سالن‌‌ها بسیار محدود است. ما بین اکران نشدن و اکران بد مجبوریم یکی را
انتخاب کنیم!

«در وجه حامل» قصه مهری است و «مرداد» نیز از
یک دغدغه زنانه صحبت می‌کند، ظاهرا به ترسیم دنیای زنانه گرایش بیشتری دارید!؟

دغدغه اصلی من به‌عنوان فیلمساز، زنان و
مشکلات آن‌هاست و حتی فارغ از این دو فیلم، کار بعدی و یا فیلم‌کوتاهی که پیش از
این‌ها ساختم بر مبنای همین نگاه و توجه به دغدغه‌‌های زنان شکل گرفته است.
کارگردانان مردی که به دنیای زنان و مشکلات آن‌ها بپردازند بسیار کم هستند و ما تا
به حال صرفا چند فیلمساز زن داشتیم که به مشکلات زنان می‌پرداختند در حالی که وقتی
بیش از نیمی از جامعه زنان هستند باید بخش اعظمی از تولیدات سینما نیز مشکلات آنان
را بازگو کند. ناخودآگاه من به این مسئله توجه ویژه دارد و من در سینما به‌صورت خودآگاه
و هدفمند آن را دنبال می‌کنم.

دغدغه‌‌های اقتصادی هم در دو فیلم شما بسیار
پررنگ است و این طبیعتا نشأت گرفته از فضای ملتهب اقتصادی در جامعه ماست!

من پیش از آن‌که وارد سینما شوم و به‌عنوان
فیلمساز فعالیت کنم وکیل دادگستری بودم و در حال حاضر چند سالی است به این حوزه
اشراف دارم به همین سبب در مواجهه با بسیاری از پرونده‌‌های قضایی دیدم که ریشه
بسیاری از مشکلات در ظاهر غیراقتصادی، اقتصادی است. در جامعه ما اقتصاد به‌صورت
مستقیم روی تمام زوایای زندگی مردم تاثیر گذاشته است و طبیعی است وقتی فرد امنیت
شغلی و اقتصادی ندارد معیشت او تحت تاثیر قرار می‌گیرد و وقتی معیشت تحت تاثیر
قرار گیرد روال زندگی هم دستخوش تغییرات می‌شود. سیاست و اقتصاد نقش پررنگی در
زندگی مردم جامعه ما پیدا کرده است و به خاطر مشکلات و حواشی آن، مردم ما هم سیاست‌زده
و هم اقتصادزده‌اند. قاعدتاً وقتی قرار است یک فیلم اجتماعی ساخته شود نقش اقتصاد
در آن پررنگ است و اساسا باید چنین مسئله‌ای مورد توجه قرار بگیرد چرا که سال‌هاست
ما با التهاب‌‌های اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنیم و همیشه دغدغه پول، نان و معیشت
بوده است و بالطبع این مسئله به سینما و فیلمنامه‌‌ها نیز سرایت می‌کند. در فیلم «مرداد»
روزی این زوج جوان به خاطر مشکلات اقتصادی و عدم امنیت شغلی فرزند خود را سقط
کردند و امروز برای درمان همان اشتباه با مسائل و مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند در
فیلم «در وجه حامل» نیز دغدغه اقتصادی به گونه‌ای دیگر وجود دارد.

فیلم «مرداد» به ناباروری یک زوج ‌جوان
و سقط بچه و مسائلی از این دست می‌پردازد در حالی که در فیلم‌های بی‌شماری این
مسائل و قصه‌‌هایی اینچنینی طرح شده است، چه لزومی داشت که مجدد فیلمنامه‌ای با
این محوریت بنویسید؟

در فیلم «مرداد» تقبیح این موضوع برایم
بسیار مهم بود و همان‌طور که در فیلم می‌بینید عذاب وجدان و مسئله کار ما بسیار
پررنگ است چنانچه در شخصیت‌پردازی رویا این مسئله لحاظ شده است و او باور دارد به خاطر
عملی که در گذشته مرتکب شده‌اند به چنین سرنوشتی دچارند و حتی امیدی ندارند با راه‌حل‌‌های
پزشکی جوابی بگیرند. در سایر فیلم‌هایی با این موضوع معمولا به لایه‌‌های بیرونی
این اتفاق پرداخته شده است در حالی که ما در «مرداد» سعی کردیم به لایه‌‌های درونی
شخصیتی که این عمل را انجام است و نتیجه آن در زندگی‌‌اش بپردازیم و در فیلم می‌بینیم
رویا مسیری را می‌رود که انگار می‌خواهد به استحاله برسد.

در فیلم «مرداد» تا اواسط فیلم ماجرا
کاملا زناشویی است اما به‌یکباره پرونده جنایی وارد قصه می‌شود و فاز فیلم تغییر
پیدا می‌کند، به نظرم این بعد از فیلمنامه تحت تاثیر شغل دیگر شما یعنی وکالت شکل
گرفته است!

قطعا تاثیرگذار بوده است، تا جایی از
داستان، فکر می‌کنیم شخصیت مرد داستان درگیر یک رابطه مخفی و یا خیانت است اما
رفته‌رفته با این مواجه می‌شویم که او درگیر یک ماجرای دیگر است و این همان نقطه‌ای
است که کسوت قبلی من در آن تاثیرگذار بوده است.

ژاله صامتی ایفاگر نقش اصلی فیلم «در
وجه حامل» است و به‌نوعی بیشترین بار روی دوش اوست، چطور برای ایفای نقش مهری به
این گزینه رسیدید!؟

از زمانی که فیلمنامه «در وجه حامل» را
می‌نوشتم به این فکر می‌کردم که شخصیت مهری را باید یک بازیگر توانمند بازی کند تا
هم کار من راحت‌تر شود و هم بار اصلی فیلم به مقصد برسد. من باید بازیگر توانمندی
را انتخاب می‌کردم که هم سینما و هم مردم او را قبول داشته باشند کسی که شاید
همیشه نقش‌‌های اصلی بازی نکرده اما در هر فیلمی ولو یک سکانس اگر بوده حضورش
ماندگار شده است. ژاله صامتی چنین ویژگی‌‌هایی را داشت و به‌عنوان مثال در فیلم «عصر
یخبندان» با این‌که در یک سکانس حضور داشت اما آن بازی بسیار در نزد مخاطب ماندگار
شد. از زمان نگارش به ژاله صامتی فکر می‌کردم و بعد از اتمام آن، این قضیه را با
او در میان گذاشتم. خانم صامتی بعد از خواندن فیلمنامه نظر مثبت‌شان را اعلام
کردند و در مراحل بازنویسی کاملا باهم در ارتباط بودیم. زمانی که خواستیم کار را
شروع کنیم با قرارداد‌ ژاله صامتی با سریال «نفس» مواجه شدیم و کارها باهم تداخل
داشت اما از آن‌جایی که تصمیم گرفته بودم فقط ژاله صامتی نقش مهری را بازی کند پیش‌تولید
را تعطیل کردیم و حدود ده ماه منتظر ماندیم تا کار او در سریال «نفس» تمام شود.
جالب است بدانید حتی ژاله صامتی برای ایفای نقش مهری حدود ۲۰ کیلو وزن کم کرد. به
نظرم سینما به سبب عدم استفاده درست از توانایی‌‌های ژاله صامتی خیلی ضرر کرده است.
صامتی می‌توانست فاطمه معتمدآریای دیگری باشد اما این فرصت خیلی برای او‌ مهیا
نشده، هر چند که او خودش در انتخاب نقش‌‌ها بسیار سختگیر است اما به نظرم هستند
نقش‌‌هایی در سینما که اگر ژاله صامتی آن‌ها را بازی می‌کرد قطعا رنگ و بویی
متفاوت می‌گرفت.

در فیلم «در وجه حامل» بازیگران نقش‌‌هایی
را ایفا می‌کنند که تا پیش از آن در کارنامه‌شان وجود نداشت و به‌نوعی حضور متفاوت
به حساب می‌آید اما در فیلم «مرداد» بازیگران همان قالبی را تکرار می‌کنند که
بارها در سینما با آن دیده شده‌اند!

فیلم «مرداد» پیش از «در وجه حامل»
ساخته شده و طبیعتا چون اولین تجربه من بود باتوجه به این‌که می‌دانستم مخاطب پیش‌زمینه‌ای
از من به‌عنوان کارگردان ندارد تصمیم گرفتم برای دیده شدن فیلم و خروجی بهتر آن،
از بازیگران چهره استفاده کنم البته آن زمان نمی‌دانستم قرار است در چنین وضعیتی
اکران شود اما در فیلم «در وجه حامل» تلاش کردم از بازیگران برای ایفای نقش‌‌هایی متفاوت
از آنچه تا به حال بازی کرده بودند استفاده کنم. رویا جاویدنیا وقتی با پیشنهاد
بازی در این نقش مواجه شد تعجب کرد و حتی به محمدرضا غفاری گفتم قرار نیست پسری با
چشم رنگی و شبیه به آنچه مخاطب از تو سراغ دارد دوباره ظاهر شوی و او هم بسیار
استقبال کرد یا حتی به نظرم رعنا آزادی‌ور یکی از متفاوت‌ترین نقش‌‌های خود را در
فیلم «در وجه حامل» ایفا کرد. با این همه فکر می‌کنم یکی از امتیازات فیلم «در وجه
حامل» استفاده از بازیگران برای ایفای نقش‌‌های متفاوت بوده است.

نکته‌ای هست که در گفت‌وگو به آن اشاره
نشده باشد و بخواهید بگویید؟

ای‌کاش کسانی که در سازمان سینمایی،
شورای صنفی و یا هر سازمان و نهادی که به‌نوعی در اکران‌‌ها تاثیرگذارند، فعالیت
می‌کنند خودشان را جای فیلمسازان بخش خصوصی و مستقل بگذارند. اتفاقی که امروز برای
«مرداد» و «در وجه حامل» افتاده است چند ماه پیش در اکران «سد معبر» هم آن را
تجربه کرده بودم. ما از دغدغه‌‌های اجتماعی برای جامعه فیلم می‌سازیم و ای‌کاش
مسئولان فقط و فقط به بعد تجاری سینما فکر نکنند بلکه از فیلم‌های اجتماعی هم
حمایت کنند تا این روند ادامه داشته باشد. ما نیامدیم از سینما به برج‌سازی و یا
اقامت در کشور‌‌های خارجی برسیم ما آمدیم به‌وسیله سینما سهم کوچکی در اصلاح جامعه
داشته باشیم

ملیکا مومنی‌راد