به گزارش خبرنگار سینمایی صبا، در سه ماه گذشته از سال ۱۴۰۱، «برادران لیلا» از پرتکرارترین نام‌ها در اخبار سینمایی بوده است؛ از حضور پر از خبر و حاشیه در جشنواره فیلم کن، تا اعلام سازمان سینمایی که به این فیلم پروانه نمایش نمی دهد. در گزارش پیش‌رو هر آنچه که در ماه‌های اخیر بر تازه‌ترین ساخته سعید روستایی گذشته، مرور شده است.

۲۵ فروردین ماه و در حالی که مدت‌ها از نخستین زمزمه‌ها درباره حضور فیلم سینمایی «برادران لیلا» در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ می‌گذشت، با اعلام فهرست فیلم‌های حاضر در این رویداد سینمایی، مشخص شد سعید روستایی برای نخستین بار در بخش رقابتی یکی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم جهان، حضور خواهد داشت. او در کنار نام‌های بزرگی چون دیوید کراننبرگ، جیمز گری و پارک چان ووک به این رویداد رسید.

دو روز بعد روزنامه فرهیختگان در گزارشی تفصیلی با عنوان «هیچ‌کس از برادران لیلا خبر ندارد» از ارایه نشدن این فیلم به شورای پروانه نمایش و مسئولان سازمان سینمایی خبر داد؛ اتفاقی که از همان زمان نشان داد بروز حواشی درباره این فیلم، غیرمتحمل نیست.

۲۴ اردیبهشت ماه و چند روز پیش از آغاز هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم کن، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی از لزوم اخذ پروانه نمایش برای فیلم‌های حاضر در جشنواره‌های خارجی خبر داد و آن را بنابر نص صریح آیین‌نامه و دستورالعمل نمایش فیلم عنوان کرد. او همچنین گفت: قطعا تخلف تهیه‌کنندگان در این زمینه، موجب خدشه در صدور پروانه نمایش، اکران و تولیدات بعدی کارگردان و تهیه‌کننده خواهد شد.

اگرچه به صورت صریح اشاره‌ای به فیلم «برادران لیلا» نشد، اما با توجه به اخبار منتشرشده، می‌شد حدس زد که این فیلم، از جمله مهمترین آثاری باشد که در آن زمان، مصداق سخن محمد خزاعی خواهد بود.

با این حال تا ۲۷ اردیبهشت ماه و آغاز جشنواره، خبری از صدور پروانه نمایش فیلم جدید سعید روستایی نشد و این فیلم وارد بازه برگزاری این رویداد سینمایی شد.

جشنواره کن پرحاشیه

نخستین اخبار از «برادران لیلا» در جشنواره فیلم کن، مربوط به مراسم فرش قرمز و فتوکال این فیلم در روز ۵ خردادماه بود که در آن، با وجود حاشیه متفاوت بوسه نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی و شوخی‌های فراوان شبکه‌های اجتماعی، اتفاق خاصی نیفتاد و واکنشی از سوی مسئولان فرهنگی و رسانه‌های رسمی به وجود نیامد.

با این حال نشست خبری پس از نمایش این فیلم، محل اظهارنظرهای عوامل درباره شرایط سینما و جامعه شد و حاشیه‌هایی را به وجود آورد. نخستین مخالفت‌های جدی در داخل کشور با این فیلم، از همان نشست خبری کلید خورد؛ جایی که سعید روستایی به صراحت از اعمال نکردن ممیزی‌ها بر فیلمش گفت و پیمان معادی خراب شدن یخچال ایرانیان را مساوی با تغییر طبقه اجتماعی آنان دانست.

۶ خردادماه و در همان روزهای برگزاری جشنواره و در پی گمانه‌زنی‌ها از برخورد احتمالی سازمان سینمایی با این فیلم که بدون اخذ پروانه نمایش به فرانسه رفته بود، سیدجمال ساداتیان رییس هیات مدیره شرکت پخش «خانه فیلم» توزیع‌کننده «برادران لیلا» در داخل کشور، در گفتگو با برنامه رادیویی «سینمامعیار» پیش‌بینی کرد سازمان سینمایی با عوامل این فیلم تعامل کند. او اظهار کرد: با توجه به موقعیت جهانی فیلم و شانس خوبی که برای رقابت در اسکار دارد، بعید می‌دانم مشکلی برای دریافت پروانه نمایش فیلم به وجود بیاید و به نظرم مسئولان ارشاد با سعه صدر بیشتری با این فیلم برخورد خواهند کرد. مگر چند فیلم در سال در سینمای ایران ساخته می‌شود که این گونه نام ایران را در جهان مطرح کند؟

همزمان در ۷ خردادماه شبکه ماهواره‌ای بی‌بی‌سی فارسی گفتگویی از ترانه علیدوستی بازیگر اصلی «برادران لیلا» منتشر کرد که بخش‌هایی از آن حاشیه‌ساز شد و به فضای علیه فیلم در داخل کشور دامن زد.

پس از جشنواره

بلافاصله پس از برگزاری مراسم اختتامیه هفتاد و پنجمین دوره جشنواره فیلم کن و در ادامه حواشی به‌وجودآمده خصوصا در این رویداد، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره این اثر گفت: فیلم «برادران لیلا» در ایران مجوز اکران نداشت و به آن‌ها اعلام شده بود که اگر بدون اخذ مجوز اکران به جشنواره کن بروند، طبیعتا مشمول مواد قانونی می‌شوند و این قضیه به تهیه‌کننده و کارگردان فیلم هم اعلام شده بود و چون فیلم را بدون مجوز اکران به کن بردند، شامل محرومیت‌های قانونی می‌شود.

در حالی که از همان روزها گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر توقیف فیلم «برادران لیلا» به وجود آمد و به نظر می‌رسید سازندگان فیلم، دست‌به‌عصاتر از گذشته اقدام کنند، اما ۲۰ خردادماه خبر حضور این فیلم در جشنواره فیلم مونیخ منتشر شد و معادلات را بر هم زد.

همزمان با اوج گرفتن گمانه‌ها از توقیف این فیلم، جواد نوروزبیگی تهیه‌کننده «برادران لیلا» در برنامه رادیویی «سینمامعیار» بیان کرد: «برادران لیلا» در یک شورای اولیه که با نظر رییس سازمان سینمایی تشکیل شد، قبل از حضور در جشنواره کن، ۲-۳ مرتبه دیده شد و افراد حاضر در این شورا (محمد خزاعی، حبیب ایل‌بیگی، محمدحسین نیرومند، پژمان لشگری‌پور و هاشم میرزاخانی) ۸ اصلاحیه به فیلم دادند که ۳-۴ مورد آن همان موقع اعمال شد و من و سعید روستایی تعهد دادیم بعد از نمایش فیلم در کن راجع به بقیه موارد به تعامل برسیم.

با این حال یکشنبه ۲۹ خردادماه روح‌الله سهرابی مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی به اعتماد گفت: اکنون دیگر اکران فیلم «برادران لیلا» در اختیار سازمان سینمایی نیست و امیدوارم تلاش تهیه‌کننده و دست‌اندرکاران فیلم برای بازگرداندن آن به مسیر طبیعی اکران با موفقیت همراه باشد! طبیعتا سازمان سینمایی نیز بر اساس وظیفه ذاتی خود از همه ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد برای حل مشکل این فیلم استفاده خواهد کرد.

توقیف رسمی

با این حال، دوشنبه‌شب ۳۰ خرداد رسما خبر توقیف این فیلم اعلام شد. در اطلاعیه سازمان سینمایی در این باره آمد: فیلم «برادران لیلا» به تاسی از اصل قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت‌محوری و به دلیل تخلفات آگاهانه و رفتار مغایر با قوانین و مقرراتی چون شرکت در جشنواره‌های خارجی بدون عبور از مجرای قانونی و اخذ پروانه نمایش، سرپیچی از مقررات و اصرار بر ارایه نسخه اصلاح‌نشده به رغم تعهدات صورت‌گرفته و استمرار بر تخلف و مداومت بر آن حتی بعد از جشنواره کن و شرکت در جشنواره مونیخ و در نهایت اعلام رسمی کارگردان محترم مبنی بر عدم پذیرش اصلاح فیلم، تا اطلاع ثانوی و تا رفع موانع ایجادشده، صلاحیت اخذ پروانه نمایش را نخواهد داشت.

در عین حال که این اطلاعیه به توقیف رسمی فیلم «برادران لیلا» تعبیر شد، اما یزدان عشیری مدیر کل روابط عمومی سازمان سینمایی به فرهیختگان گفت: اصلا بحث توقیف در بیانیه سازمان سینمایی مطرح نیست بلکه گفته شده این فیلم، شرایط اخذ مجوز را تا اطلاع ثانوی کسب نکرده است.

چه نام این اتفاق، توقیف باشد و چه نباشد، مانعی بزرگ بر سر راه نمایش عمومی فیلمی است که سازندگان آن قصد داشتند در تابستان به اکران دربیاورند و به همین دلیل به این اتفاق واکنش نشان دادند. سعید روستایی در متن کوتاهی نوشت: «برادران لیلا» را با خون دل ساختم، با جگر سوخته. برای ساختنش تمام روحم زخمی شد! لطفا بیش از این نسوزانیدم!

هومن بهمنش مدیر فیلمبرداری این اثر نیز نوشت: خسته نباشید به همه دست‌اندرکاران توقیف، کارزار سایبری و برخی از هموطنان عزیز که از روز اکران فیلم در کن، آب در آسیاب این جریان خاص ریختند تا به این پشتوانه، خرد کنند استخوان‌های فیلمساز جوانی را که در این فیلم، از درد مردم و مملکت می‌گوید.

اشاره او به «برخی از هموطنان عزیز» با واکنش‌هایی نیز مواجه شد.

ماجرای بیش از دو ماه پرخبر و پرحاشیه فیلم سینمایی «برادران لیلا» به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی و کارگردانی سعید روستایی اگرچه به توقیف انجامیده، ولی بعید است که در این زمان پایان یابد. حال باید دید آیا با تعاملی میان سازندگان و سازمان سینمایی، فیلم از بن‌بست بیرون خواهد آمد یا مدت زمان دوری آن از پرده نقره‌ای به طول خواهد انجامید. در این میان سرنوشت دیگر حضورهای بین‌المللی فیلم نیز محل کنجکاوی است؛ آیا عوامل به حضور در جشنواره‌های خارجی ادامه خواهند داد یا نه. همچنین باید دید امسال سینمای ایران چه فیلمی را به اسکار معرفی می کند زیرا همین فیلم یکی از گزینه های اصلی نمایندگی ایران در اسکار بود و با توجه به سوژه آن که از تاثیر تحریم ها بر مردم، انتظار می رفت که این نمایندگی به آن سپرده شود.

مصطفی قاسمیان

انتهای پیام/