سریال «ایراندخت» یکی از آثار تاریخی است که
این روزها به روی آنتن شبکه یک سیماست و کارگردانی آن را محمدرضا ورزی به عهده
دارد؛ این سریال مانند دیگر آثار این کارگردان، رنگ و بوی تاریخی دارد و به بخشی
از حوادث و اتفاقات تاریخ معاصر ایران می‌پردازد.

سریال «ایراندخت» درامی عاشقانه است که محمدرضا ورزی و زهرا
عاملی فیلمنامه آن را نوشته‌اند و مصطفی شریفی تهیه‌کنندگی آن را به عهده دارد. در
این سریال که لوکیشن‌‌های متعددی دارد بازیگرانی چون سعید نیک‌پور، سام قریبیان، اندیشه
فولادوند، ایرج راد، بیتا فرهی، حسین پاکدل، ژرژ پطروسی، شکرخدا گودرزی، شایسته ایرانی،
آرزو نبوت، زهیر یاری، فرزانه سهیلی، پندار اکبری، فرخ نعمتی، رضا فیاضی، داریوش کاردان،
بهزاد خداویسی، فخرالدین صدیق‌شریف و عزت‌اله مهرآوران، ایفای نقش می‌کنند و تدوین
این سریال به عهده مستانه مهاجر بوده است.

مستانه مهاجر تدوین آثاری چون «کارگران مشغول کارند» و
«کنعان» ساخته مانی حقیقی، «تسویه‌حساب» و «سوپراستار» ساخته تهمینه میلانی، «مرگ
کسب‌وکار من است» ساخته امیر ثقفی، «زندگی خصوصی» و «آبنبات چوبی» ساخته محمدحسین
فرحبخش را به عهده داشته و تهیه‌کنندگی فیلم «اسرافیل» ساخته آیدا پناهنده را در
کارنامه دارد. مستانه مهاجر، علاوه بر تدوین سریال «ستارخان» ساخته محمدرضا ورزی،
این بار نیز در همکاری مجدد با این کارگردان، تدوین سریال «ایراندخت» را به عهده
دارد.

مستانه مهاجر در گفت‌وگو با روزنامه «صبا» از ویژگی‌‌ها و
چند و چون تدوین سریال «ایراندخت» گفت.

تا آن‌جایی که اطلاع دارم عمده فعالیت شما در
سینماست و با تلویزیون همکاری نداشته‌اید. درباره همکاریتان با تلویزیون و تدوین
سریال «ایراندخت» کمی توضیح دهید.

بله، درست است برای نخستین بار است که تدوین چنین کاری را
به عهده گرفته‌ام و اولین تجربه همکاری من با تلویزیون محسوب می‌شود و تدوین اثری
در این حد و اندازه برایم نو و جذاب است.

چه شد که تدوین سریال «ایراندخت» را پذیرفتید؟

یکی دو تا از سریال‌های قبلی آقای محمدرضا ورزی را دیده
بودم و سریال «تبریز در مه» ایشان را دوست داشتم و پس از پیشنهاد همکاری و پس از
آن وقتی فیلمنامه «ایراندخت» را خواندم، متوجه شدم که اثری عاشقانه است؛ که این
ویژگی و شناختی که از آقای ورزی و آثارشان داشتم باعث شد تدوین این سریال را
بپذیرم.

«ایراندخت» سریالی تاریخی است که به روایت دوره‌ای
از تاریخ معاصر ایران می‌پردازد و قطعاً با فیلم‌هایی که تاکنون تدوین آن‌ها را به
عهده داشته‌اید تفاوت‌‌هایی دارد. این تفاوت‌‌ها چقدر برای شما مهم بود و تا چه حد
بر انتخاب شما تأثیر گذاشت؟

نمی‌توانم بگویم که برای من به‌عنوان تدوینگر، اثر تاریخی
چه فرقی با اثر سینمایی دارد. چه در آثار سینمایی چه در سریال‌های تاریخی یا
غیرتاریخی، حفظ راکورد حسی و واقع‌گرایانه بودن اثر برای من مهم است و اهمیت دارد.

یعنی برای شما هر کدام از این آثار سختی‌‌های خاص
خودشان را دارند؟

اسمش را سختی نمی‌گذارم و بهتر است بگویم هرکدام راه و روش
خاص خود را دارند.

با این حساب یعنی ژانر، گونه و فرمت اثر برای
شما مهم نیست؟

چرا. اتفاقاً ژانر برای من بسیار مهم است و به آن اهمیت می‌دهم.

کلاً اثر باید چه ویژگی‌‌هایی داشته باشد که
تدوین آن را بپذیرید؟

برایم مهم است که فیلمنامه درباره چه موضوعی است و چه
کیفیتی دارد.

و به‌جز فیلمنامه چه عناصر دیگری در نوع انتخاب‌هایتان
موثرند؟

در نوع انتخاب‌‌هایم
به این‌که کارگردان چه کسی است و عوامل تولید چه کسانی هستند اهمیت می‌دهم و همه
این موارد بر نوع انتخاب‌‌هایم تأثیر می‌گذارد.

به‌عنوان تدوینگر بفرمایید که کارگردان چقدر
باید تدوین بداند. به‌طور مثال برخی از کارگردان‌‌ها خیلی سر صحنه، به مقوله تدوین
فکر نمی‌کنند و تنها تمرکزشان بر دکوپاژ است و این اتفاق ممکن است تدوینگر را اذیت
کند.

به هرحال کارگردانی یعنی دکوپاژ و میزانسن و من به این نکته
توجه می‌کنم و این نکات را می‌بینم و ارزیابی می‌کنم و پس از آن انتخاب می‌کنم و
تدوین اثر را می‌پذیرم.

آقای محمدرضا ورزی در شیوه کارگردانی‌شان چقدر
به نکات فنی که تدوین هم شاملش می‌شود، اشراف دارند؟

آقای ورزی خیلی خوب دکوپاژ را می‌شناسند و تدوین می‌دانند و
در این بخش با من هم‌فکری کردند و در تدوین نیز به من کمک‌‌های زیادی کردند. در کل
نگاه ایشان را دوست داشتم.

منظورتان از این‌که می‌گویید نگاه ورزی را دوست
دارید، چیست؟

وقتی می‌گویم مثلا سریال «تبریز در مه» را دوست داشتم،
منظورم این است که نگاه ایشان را دوست دارم و این نگاه، یعنی دکوپاژ خوب، داستان
خوب و روایت، یعنی روایت درست و البته ریتم مناسب.

از ریتم گفتید. درباره ریتم توضیح دهید و
بگویید ریتم چقدر مهم است؟

ریتم عنصر مهمی است و خیلی برایم جالب است که این مقوله در
طول کار رعایت شده و می‌توانم بگویم که هر قسمت از سریال «ایراندخت» به اندازه یک
فیلم سینمایی زحمت دارد و روی آن کار شده است.

این زحمت از چه لحاظی است؟ منظورم این است که باتوجه
به ابعاد سریال این سختی‌‌ها و زحمت به‌دلیل متراژ و طولانی بودن زمان سریال است؟
یا این‌که منظورتان رعایت ریتم در کلیت اثر است؟

این ریتم در ابتدا در سناریو وجود دارد و پس از آن باید در
صحنه و حین کار رعایت شود که سختی‌‌های خودش را دارد و پس از آن است که من می‌توانم
آن را در حین تدوین رعایت کنم. به هرحال ایشان از پیش به این قضیه فکر کرده‌اند.

تدوینگر چقدر می‌تواند ریتم کار را تحت تأثیر
قرار دهد. یعنی این‌که به‌طور مثال ممکن است کارگردان یک اثر(سینمایی یا تلویزیونی)،
شناخت درستی از ریتم نداشته باشد و به این مقوله اشراف نداشته باشد و درنهایت به
این امید پیش برود که این روند در باکس تدوین به حالت درستش درآید. آیا تدوینگر می‌تواند
ریتم غلط یک اثر را تصحیح کند و به قول معروف آن را نجات دهد؟

واقعیت این است که تدوینگر اثر را نجات نمی‌دهد. او می‌تواند
به کمک دیگر عوامل، خروجی خوبی از کار ارائه دهد؛ یعنی این‌که منِ تدوینگر اثری را
نجات نمی‌دهم بلکه می‌توانم باتوجه به ماتریال و داشته‌‌هایی که دارم در کنار
کارگردان و با تعامل با او بهترین خروجی را که می‌توانم و فکر می‌کنم درست است،
ارائه دهم. این روند در هر شرایطی به همین شکل است.

تدوین «ایراندخت» چقدر زمان برد و چقدر پای
باکس تدوین این سریال بودید؟

تدوین «ایراندخت» پنج ماه زمان برد.

این سریال در چه مرحله‌ای است آیا تدوین آن را
به پایان رسانده‌اید؟

مشغول مونتاژ آخرین قسمت‌‌های «ایراندخت» هستم و پس از آن
تدوین فیلم دیگری را آغاز می‌کنم.

وحید خانه‌ساز