برای
سینمای ایران که دچار فقر بزرگی در زمینه ساخت انیمیشن است آثاری چون «فیلشاه» هر
چقدر هم که با نمونه‌‌های خارجی تفاوت داشته باشد اما غنیمت است. با سعید شیخ‌‌زاده؛ مدیر دوبلاژ آن به بهانه اکران این فیلم
انیمیشن در سینما به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

اسامی دوبلور‌‌های بزرگی را در «فیلشاه» می‌بینیم؛
کسانی که قبلا صدایشان منحصر بود به سریال‌‌ها و فیلم‌های فاخر و یا حتی روایت
آثاری در حوزه‌‌های سیاسی، اجتماعی و… اما این بار در یک انیمیشن حضور پیدا
کردند چطور به این ترکیب رسیدید؟

زمانی که فیلمنامه «فیلشاه» آماده بود و فقط طرحی از شخصیت‌‌ها
روی کاغذ داشتیم با توافق کارگردان برای هر نقش سه کاندیدا در نظر گرفتیم تا
بتوانیم به سراغ بهترین گزینه برویم. وقتی از ناصر طهماسب، زهره شکوفنده، مرحوم
بهرام زند و… برای حضور در پروژه «فیلشاه» دعوت کردم بسیار متعجب شدند چرا که
غیر از مرحوم بهرام زند که در نقش شیرشاه صحبت کرده بود تقریبا بقیه دوستان سابقه
حضور در یک کار انیمیشن را نداشتند. اما درنهایت و با همراهی دوستان به ترکیبی که
می‌بینید رسیدیم.

ممانعتی برای حضور در یک انیمیشن نداشتند؟

به هر حال «فیلشاه»کار بزرگی است و در این سال ها، انیمیشنی
با این مولفه‌‌ها و ویژگی‌‌ها نداشتیم. وقتی برای دوستان ابعاد کار را شرح دادم آن‌ها
هم به‌واسطه لطفی که داشتند قبول کردند در این پروژه حاضر شوند. فکر می‌کنم
درمجموع خروجی کار خوب شده و بسیار قابل اعتناست اما با این همه باید برای کارهای بزرگ‌تر
و بهتر همواره تلاش کنیم.

باتوجه به مقوله لیبسینگ که امری تخصصی و مهم
در دوبله محسوب می‌شود در «فیلشاه» که جزو اولین انیمیشن‌‌های مطرح در سینمای
ایران است احیانا با چه دشواری‌‌ها و یا ویژگی‌‌هایی منحصر به این کار مواجه
بودید؟

نمی‌توان به کاری که ما در «فیلشاه» انجام دادیم بگوییم
دوبله، به‌دلیل این‌که دوبله زمانی اتفاق می‌افتد که فیلمی ساخته شده باشد و ما
روی آن حرف بزنیم اما در «فیلشاه» این اتفاق بر عکس است ما تمام نقش‌‌ها را بازی
کردیم و بعد براساس آن انیمیشن ساخته شد. درواقع باتوجه به لحن، میمیک و کنش‌‌هایی
که به هنگام بازی گوینده نشان می‌دهد طراحی‌‌ها برای انیمیشن شکل گرفت.

باتوجه به فضای متفاوتی که این کار نسبت به
دوبله داشت، چقدر برای خودتان به‌عنوان مدیر دوبلاژ این کار سخت بود؟

به هر حال این جنس کار سختی‌‌های مخصوص به خودش را دارد اما
تجربه این‌گونه کارها را پیش از این داشتم،
از طرفی مطالعاتی در این باره انجام داده بودم و زمانی که قرار شد «فیلشاه»ساخته
شود حدود صد انیمیشن برتر هالیوود را تماشا کردم تا هر چه بیشتر به فضا نزدیک شوم.
یکی از ویژگی‌‌های این دست از آثار تکراری نبودن آن است یعنی شما هیچ فیلمی شبیه
به آن نمیبینید. در «فیلشاه» و به‌طور کلی آثار این سبک، نقش، خلق شده و این چنین
نیست که بگویید صدای همین دوبلور در فیلمی دیگر شنیده شده و فقط تصویر متفاوت است.

فیلم شما در اکران نوروزی قرار دارد وحضور این موقعیت زمانی
برای تولیدکنندگان «فیلشاه» ریسک نبود؟

اصولا فیلم‌های پرفروش را برای نوروز می‌گذارند؛ فیلم‌هایی
که پیش‌بینی می‌شود خوب بفروشند و حضور «فیلشاه» به‌عنوان یک انیمیشن در میان فیلم‌های
رئال کار سختی بود و سخت‌تر از آن هم این است که کار برای مخاطبان خاص و کودکان
است و این تصمیم برای اکران خیلی خطرناک بود. اما به هرحال کار می‌فروشد و
خداراشکر یک‌ونیم‌میلیارد را هم پشت سر گذاشته است و این فروش ادامه دارد.

انیمیشن‌‌های هالیوودی گروه سنی خاصی ندارد و می‌بینیم
حتی بزرگسالان هم تماشاگر آن هستند و کار می‌فروشد. شما فکر می‌کنید «فیلشاه» همین
طور است ؟
بله من تصورم این است «فیلشاه» هم با این‌که
برای کودکان است اما مخاطب متنوع و با طیف گسترده‌ای دارد و همه می‌تواند از آن
راضی باشند. هیچ کاری بدون اشکال نیست و در حوزه انیمیشن ما همه تلاشمان بر این
است که به یک جای خوب برسیم و قطعا کار نقصان‌‌هایی هم دارد و ما از همین الان فکر
می‌کنیم که چه کار کنیم که برای کار بعدی مخاطبمان را بیشتر کنیم و کدام نقاط ضعف
را باید برطرف کنیم.

درباره اسامی و تیپ‌‌ها و شخصیت‌‌هایی که در
انیمیشن‌‌ها ایجاد می‌شود می‌خواهم این سوال را از شما بپرسم که می‌توان به جایی
رسید که حتی سری‌‌های بعدی یک انیمیشن ساخته شود و تبدیل به تیپ‌‌های ماندگار در
اذهان شود؟ اتفاقی که در دنیا هم مرسوم است و می‌افتد.

این خیلی مهم است و در تلویزیون این برندسازی به‌زعم
شما رخ داده است اما در سینما ما بیشتر از آن‌که یک تیپ را تکرار کنیم باید به این
فکر کنیم که بتوانیم در هر فیلم گامی رو به جلو برداریم و خودمان را در انیمیشن‌سازی
اثبات کنیم حالا و در مرحله پس از اثبات باید به این فکر کنیم که چطور برند‌سازی و
ورژن‌سازی‌‌های پیاپی داشته باشیم. به نظر من گام برداشتن مطمئن خیلی بهتر از سری‌سازی‌‌های
بدون مخاطب است.

بله. چون در حوزه دوبله خیلی موفق هستیم و می‌توانیم
انیمیشن را هم با تکیه بر دوبله جلو ببریم…
دقیقا. من همیشه گفتم اتفاقی که در حوزه
دوبله در ایران می‌افتد به‌شدت فرم حرفه‌ای دارد.
دوبله جزو کارهایی است که در یک ماه و دو ماه نمی‌توان
در آن موفق شد و خود من که جزو مدیردوبلاژهای جوان محسوب می‌شوم قریب به سی سال
است که کار دوبله می‌کنم. می‌خواهم بگویم ما در این حوزه استادانی داریم که تجربه‌شان
خیلی بیشتر از من است و سرمایه محسوب می‌شوند و باید از تجربیاتشان در همین
انیمیشن‌‌ها هم استفاده کرد.

فکر می‌کنید ساخت «فیلشاه» و اکران آن چقدر می‌تواند
باعث شود که سینمای ما در حوزه انیمیشن هم در جهان حرف‌‌هایی برای گفتن داشته باشد…
انیمیشن باید مسیری طی کند که آنقدر انتخاب‌‌ها
متنوع باشد که بیننده انتخاب کند و به تماشا بنشیند نه این‌که منحصر به سالی یکی
دو کار در این حوزه باشیم. من کارهای زیادی از تمام دنیا هم دوبله و هم تماشا کردم
از چین تا ژاپن و لهستان و چک گرفته تا تمام کشورهای صاحب سبک در انیمیشن و می‌بینم
که «فیلشاه» قابل رقابت با این انیمیشن‌‌ها هست. این را بگذارید در کنار هزینه‌‌های
آن‌ها که میلیون‌‌ها دلار صرف ساخت انیمیشن‌‌هایشان می‌شود و ما با یک هزینه محدود
این تولیدات خوب را داریم. بنابراین ما می‌توانیم حرف‌‌های زیادی برای گفتن داشته
باشیم. شاید باورتان نشود اما خیلی از کارهای انیمیشن خارجی را همین بچه‌‌های ایران
دارند در کشور خودمان انجام می‌دهند چون هم قیمتشان ارزان است و هم کارشان درست
است. اما خیلی حیف است که این همه جوان ایرانی که دارند کارهای بزرگ جهانی را داخل
کشورمان می‌کنند چرا برای یک کار ایرانی انرژی صرف نکنند و این‌ها باید حمایت بشوند.

در حال حاضر چه برنامه‌‌هایی برای فعالیت دارید؟
مسابقه «نما به نما» را در ‌آی‌فیلم دارم و یک کاری
برای شبکه سه سیما پیشنهاد شده که فرمی گفت‌وگومحور دارد و من به‌عنوان مجری قرار
است در آن حضور داشته باشم و تهیه‌کننده آن هم آقای حیدری است و آن‌طور که در
جلساتمان مطرح شده است قرار است از اردیبهشت ماه این کار را انجام دهیم.

ملیکا مومنی