بهروز شعیبی؛
فیلمسازجوانی است که بدون نگاه به خوشامد جشنواره‌های خارجی، مسائل و معضلات جامعه
ایران را رصد می‌کند و تلخی درون فیلم‌هایش را می‌توان یک نقد آسیب‌شناسانه درون‌گفتمانی
دانست. وی در گفت‌وگو با «صبا» از ویژگی‌های فیلمش و همچنین حضور «دارکوب» در
جشنواره سی‌و‌ششم فجر می‌گوید.

در فیلم قبلی شما زن‌، محور و نقطه ثقل خانواده بود و حتی در شرایطی
که مرد به زندان رفته بود، این زن بود که بنیان خانواده را حفظ می‌کرد. اما الان
زن در نقطه بحرانی قرار گرفته است یعنی شما قرینه «دهلیز» را ساختید؟

در «دارکوب» هم ‌محوریت و موضوعیت خانواده است. اما ما مسائل و
مصائبی که هرکدام از اعضای خانواده ممکن است با آن روبه‌رو شوند و همین‌طور معضلات
اجتماعی و انحرافاتی که برای هرکسی ممکن است به‌وجود بیاید و آسیب‌هایش را در‌ مورد
خانواده را می‌بینیم. ولی همچنان بازهم در این فیلم و حتی در «سیانور» هم دو رکن
اصلی وجود دارد. یکی مادر و دیگری خود فضای خانواده که می‌تواند نجات‌بخش باشد.

‌اولویت شما در این فیلم آسیب‌شناسی بود یا زیبایی‌شناسی سینمایی؟

این‌ها همان دغدغه‌ای بود که ما زمان ساخت دارکوب داشتیم. یعنی یک
بعد اجتماعی بود و فضایی بود که باید به آن توجه می‌کردیم، چون این فیلم به یک
مسئله اجتماعی می‌پرداخت و نمی‌شد از آن دست کشید؛ و بخش بعدی تجربه‌ای است که در
هر‌کاری هر‌کسی باید انجام دهد و مخصوصا ما که تجربه کمتری داریم. به همین‌خاطر هر‌دو
بخش برای من مهم بوده و یک جاهایی مجبور شدم یکی را در خدمت دیگری بگیرم. یعنی یک
جاهایی بخش کارگردانی در خدمت نشان دادن فضای اجتماعی قرار بگیرد و جاهایی فضای
اجتماعی در خدمت درام که قرار است رونمایی شود.

‌خیلی از کسانی‌که به‌عنوان مسئولان امور باید در مقابل این کاستی‌های
موجود در جامعه پاسخگو باشند، در مواجهه با آثاری مثل اثر شما که آسیب‌شناسانه
است، ادعا می‌کنند که این آثار مسائل جزئی را به کل جامعه تعمیم داده است.

فکر نمی‌کنم مسئولان در‌مورد «دارکوب» این نظر را داشته باشند. چون
این فیلم واقع‌گرایانه است و پرهیز کرده است از اگزجره کردن و شاید اگر می‌خواستیم
موقعیت جامعه را حتی به شکلی که در جامعه هست نشان دهیم، شاید فضای فیلم خیلی تلخ‌تر
می‌شد. ولی من معتقدم که حرف در سینما بیشتر از این‌که نیشی بزند، باید شنیده شود.
برای همین، برای شنیده شدن در هر فیلم تلاش می‌کنم که لحن و گویشی را پیدا کنم که
به شنیده‌شدن آن مسئله کمک کند.

نظر شما در‌مورد تلخی‌
در سینما چیست؟ چون نشان دادن این معضلات تلخی هم به‌وجود می‌آورد؟

این‌که ما در تحلیل‌ها، گفت‌وگوها و آسیب‌شناسی‌ها برای سینما چارچوب
مشخص می‌کنیم، به‌نظر من کار درستی نیست. ما می‌توانیم برای محصولات یک بازه زمانی
این آسیب‌شناسی را بکنیم؛ امادر کلیت سینما یا صنعت فیلمسازی، گاهی لازم است که
برای نشان دادن یک قصه، فیلم را تلخ کنیم. چاره‌ای نیست اگرچه گاهی تماشاگر را اذیت کند.

مخاطبان این فیلم را افراد ۱۳ تا ۳۰سال دانستید. به‌خصوص خانم‌ها.
چطور فکر می‌کنید افرادی با این سن کم لازم است کار شما را ببینند؟

من فکر می‌کنم موضوع و معضلی که ما نشان دادیم را حتی افراد بالای ۳۰سال
هم خیلی مهم است که ببینند. اما مهم‌تر است که جوانان ما این فیلم را به‌همراه
خانواده‌ها و همراهی آنان بینند، چون فیلم به معضلی پرداخته است که در رسانه‌های
ما و فضاهای تبلیغاتی ما روی آن سرپوش گذاشته می‌شود و در‌موردش حرفی زده نمی‌شود.
اما یکی از کارهای مهم «دارکوب» گفتن حرف‌های لازم اما مغفول است.

با وجود این‌که جشنواره پیش با فیلم شما منصفانه برخورد نکرد، بازهم
قهر نکردید و به این رقابت آمدید. چرا؟

قهر کردن برای این شرایط سنی که ما در آن هستیم نیست. ما تابع
جشنواره هستیم و من زمانی این حرف را می‌زنم که نمی‌دانم چه قضاوتی در مورد «دارکوب»
خواهد شد. اما به‌هرحال، جشنواره فجر خیلی برای ما و هم‌نسلان ما مهم است.
امیدوارم که این رابطه ما با جشنواره همیشه وصل باشد و قاعدتا ما یک تجربه‌هایی
مثل «دهلیز» و «سیانور» را در جشنواره گذرانده‌ایم و من خیلی دوست ندارم که با
هرکدام از آن‌ها نسبت‌به جشنواره‌ای که پیش‌رو داریم قضاوت کنم. من فکر می‌کنم که
این جشنواره ویژگی‌های خودش را دارد و با کمال‌میل به آن وارد شدم.

‌چقدر امید دارید به این‌که هنگام اکران فیلم نظر منتقدان و اهالی
سینما به این فیلم جلب شود و در‌موردش بحث و گفت‌وگو در بگیرد؟

برای پیش‌بینی این مسئله زود است. اجازه بدهید که خود جشنواره، شاید
هم به شما و هم به ما اطلاعات بیشتری دهد. اما در این چند‌روز جشنواره، هم مخاطبان
و مردم ارتباط خوبی داشتند و هم منتقدینی که در‌مورد فیلم حرف زدند.

‌چرا خودتان در فیلمتان بازی نمی‌کنید؟

دو کار را با هم انجام دادن سخت است و من مجبور شدم که یک بار این
کار را در «سیانور» انجام دهم و ترجیحم این است که این کار را انجام ندهم یا خیلی
کم انجام دهم. کارگردانی کار پر دغدغه و پرفشاری است و بازیگری هم تمرکز خودش را
می‌خواهد.

میلاد جلیل‌زاده