شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی نام
سریال‌های «افسانه جومونگ» و «بروسلی» به گوشتان می‌خورد، خاطرات شیرینی از
هنرنمایی صداپیشه‌ها برایتان تداعی شود؛ علیرضا باشکندی متولد بندرانزلی در سریال‌های
زیادی به جای شخصیت‌های مهم صحبت کرده است اما «افسانه جومونگ» در کارنامه او به
قدری نزد ملت ما محبوب شد که همه او را با نام جومونگ می‌شناسند و
اگر بگوییم جومونگ با صدای او در ایران شهرت یافت، اغراق نیست. طبق آمار رسمی
این مجموعه در آن سال‌ها ۹۰ درصد بیننده را به پای تلویزیون کشاند. به بهانه
بازپخش این مجموعه تلویزیونی از شبکه تماشا، با علیرضا باشکندی به گفت‌وگو نشستیم
تا خاطرات و صحبت‌های شنیدنی خود را راجع به این کار و سال‌ها فعالیت خود برایمان
بگوید.

در حال حاضر دوبله به‌لحاظ درآمدی چه تغییراتی کرده است؟

در حال حاضر درآمد دوبله نسبت به گذشته تغییر آن‌چنانی نکرده
است، اما خداراشکر از آن راضی هستم.

چه احساسی نسبت به شغل خود دارید؟

من بی‌نهایت حرفه خودم را دوست دارم.

عرصه
دوبله همواره علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب کرده است؛ به نظر شما دلیل این امر
چیست؟

علاقه‌مندان را نمی‌دانم، اما جذابیت دوبله برای من به دلیل
تنوع بسیار زیادی است که در این حرفه وجود دارد؛ به‌طوری که در هر سری وکار جدید
با کاراکترهای متفاوت سروکار داریم؛ وقتی که یک فیلم را درست به فارسی دوبله کنم
این حرفه برایم جذاب‌تر می‌شود.

به‌نظر شما مدیر دوبلاژ خوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

به عقیده من یک مدیر دوبلاژ خوب علاوه بر توانایی انتخاب درست گوینده
مناسب، باید دارای سواد لازم و مطالعه مستمر باشد؛ به علاوه به یک سری از حالت‌های
روانشناختی نیز آشنا باشد تا به‌خوبی با گوینده‌های خود ارتباط سالم و صمیمی برقرار
و آن‌ها را درست راهنمایی کند.

به نظر شما مطمئن‌ترین راه ورود علاقه‌مندان به عرصه دوبله
چیست؟

راه ورود علاقه‌مندان تنها از طریق تست در امور دوبلاژ صداوسیما
است. همچنین این عزیزان باید بدانند که بدنه دوبله بر مبنای گنجایش و نیازش مبنی
بر این‌که در آن برهه از زمان به چه صدایی نیازمند است افراد را جذب و خون جدیدی
را وارد رگ‌های این مجموعه می‌کند.

برخی از آموزشگاه‌های خارج از صداوسیما علاقه‌مندان را تشویق
به گذراندن دوره‌های آموزشی نزد خود می‌کنند. در این مورد چه نظری دارید؟

کلاس‌های خارج از سازمان به آن‌ها کمک خواهد کرد ولی این نکته
را باید بدانند که کار حرفه‌ای با آن چیزی که در این مکان‌ها آموزش می‌بینند خیلی
متفاوت است و امور دوبلاژ یک آموزش تخصصی مربوط به خود را برای آن‌ها درنظر می‌گیرد.

خیلی
از علاقه‌مندان در تست آزمون دوبلاژ رد می‌شوند، این یعنی صدای آن‌ها زیبا نیست؟

نه؛ اگر فردی در تست آزمون صداوسیما رد شود به این معنا نیست
که جنس صدای او نامناسب بوده است، بلکه ما در برخی از مواقع شاهدیم صدای شخصی زیبا
است اما به دلیل این‌که سیستم امور دوبلاژ به گونه‌ای تنظیم شده که براساس نیاز و
گنجایش خود نیرو جذب می‌کند بنابراین امکان دارد در آن زمانبه دلیل وجود صدای
مشابه آن عزیز در دوبله او را نپذیرند. به نظر من این عمل نه تنها نباید آن فرد را
سرخورده و ناامید کند بلکه او باید برای روشن شدن تکلیف و سردرگم نشدندش خوشحال
شود و بداند در اصل در حق او لطف شده و باید بابت این موضوع خوشحال شود.

صدای شبیه به صدای خود را در خانواده یا بین دوستان شنیده‌اید؟

در خانواده‌ام صدایم شباهت زیادی به دایی‌ام دارد (البته صدای
دایی خیلی قشنگ‌تر از من است) به‌طوری‌که وقتی پشت تلفن با هر کدام از افراد فامیل
صحبت می‌کنم اول از همه به‌عنوان دایی، با من احوال‌پرسی می‌کنند و بعد متوجه می‌شوند
که من علیرضا هستم.

دلیل این‌که او وارد عرصه دوبله نشد چیست؟

هیچ‌وقت شرایطی برای دایی پیش نیامد که انگیزه فعالیت در دوبله
را پیدا کند. حتی این امر برای من هم به وجود آمد یعنی اگر دوستان به اصطلاح گوشم
را نمی‌کشیدند و مرا به سمت دوبله سوق نمی‌دادند، با این حرفه بیگانه بودم.

چه‌طور شد که سر از حرفه دوبله درآوردید؟

راستش ابتدا در انجمن خوشنویسان فعالیت می‌کردم. سال ۶۲ بیشتر
مردم کوچه و بازار به من می‌گفتند آقا شما دوبلورید؟ تا این‌که پس از مدتی یکی از
دوستان برادرم از صدایم خوشش آمد و از طریق یکی از آشنایانش که در تلویزیون فعالیت
می‌کرد مرا برای تست به امور دوبلاژ معرفی کرد و پس از مدتی جواب قبولی‌ام آمد؛ به‌نظرم
گاهی از مواقع اتفاقات غیر منتظره‌ای برای افراد به‌وجود می‌آید که در دراز مدت به
این نتیجه می‌رسد به صلاح او بوده است. از این‌که سرنوشت مرا به سمت و سوی دوبله
کشاند خیلی خوشحالم و عاشقانه شغلم را دوست دارم.

چه کسانی بیشترین تاثیر را در شغل شما داشتند؟

مرحوم پرویز نارنجی‌ها اولین فردی بود که به من نقش تک خطی را
در یک انیمیشین داد. به‌مرور زمان خانم رفعت هاشم‌پور،منوچهر اسماعیلی، بهرام زند،
ایرج رضایی، غلامعلی افشاریه و محمود قنبری، از عزیزانی بودند که برای من خیلی زحمت
کشیدند و لطفشان در همه حال شامل حال من شد.

کارآموزی در دوران گذشته سخت‌تر از امروز بود؟

فضای کارآموزی در گذشته به گونه‌ای بود که ما به‌طور سرپا ساعت‌‌ها
در استودیو بودیم. همچنین سخت‌گیری مدیران دوبلاژ در آن دوران بیشتر از امروز بود.
هم‌اکنون به افراد جدید بیشتر بها داده می‌شود. علاوه بر موارد فوق روند
کارآموزی این عزیزان به این صورت است که به یک مدیردوبلاژ برای گفتن رل فیلم معرفی
می‌شوند و کارآموز در بازه زمانی ۶ماه باید توانمندی‌اش را اثبات کند، درنهایت
عملکرد این مدت یعنی استعداد، میزان پیشرفت و… از طریق سرپرست به امور دوبلاژ
گزارش داده می‌شود تا ادامه همکاری‌اش با واحد دوبلاژ مشخص ‌شود؛ در مجموع فضای
کارآموزی برای افراد تازه ‌وارد راحت‌تر از قبل شده است. تمام سعی من بر این است که
نگذارم سختی‌هایی که خودم متحمل شدم را آن‌ها تجربه کنند و همیشه کمکشان می‌کنم تا
با آرامش خاطر به کار خود بپردازند.

خوشنویسی جزو اولین فعالیت‌های شما بود و پس از آن وارد عرصه
دوبله شدید. روند یادگیریتان در کدام هنر بهتر بود؟

در خوشنویسی ظرف یک
سال مدرک ممتاز انجمن خوشنویسان را گرفتم و سریع‌تر از دوبله موفق شدم؛ زمانی‌که
وارد گویندگی فیلم شدم آشنایی زیادی نسبت به فضای دوبله و سینما نداشتم. همچنین در
آن زمان جبهه گرفتن برخی از دوستان در مقابل من و شباهت صدای من با یکی از پیشکسوتان
عزیز موجب آن شد تا کمی از این فضا فاصله بگیرم و زمان بیشتری را برای اثبات خودم
صرف کنم.

امروزه شاهدیم برخی از افراد در دوبله صداسازی می‌کنند، چه
نظری در مورد این افراد دارید؟

به نظر من، فردی که صداسازی می‌کند تعمدی دارد که بگوید صدایش
شبیه یکی از گوینده‌های مورد علاقه‌اش است، این کار تا زمانی که به کار حرفه‌ای ما
وارد نشده و صرفا برای الگوبرداری بوده اشکالی ندارد، اما وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم
می‌بینیم که در طی سال‌ها گویندگی دوبلورهای ما تاثیر خیلی خوبی بر آداب سخن گفتن
و بیان مردم ایران داشته‌ و آن را شکیل‌ و زیباتر کرده است؛ وقتی صدای دوبلوری با
کاراکتر فیلم عجین شود برای بیننده دلنشین خواهد بود؛ در کل همه عزیزان فراموش
نکنند که صدای هر کسی با هویت واقعی خودش جذاب‌تر به نظر می‌رسد و تصنعی بودن صدا
خودش را زود نشان می‌دهد بنابراین بیننده و شنونده از آن دوری می‌کنند.

در سال‌های اخیر شاهد
از دست دادن خیلی از بزرگان دوبله بودیم، چه صحبتی در این مورد دارید؟

از دست دادن پیشکسوتانی که گوهرهای
نایاب و تکرار نشدنی بدنه دوبله بودند جای تاسف بسیار دارد؛ از این‌که توانستم
تجربه بودن در کنار این عزیزان را داشته باشم خوشحالم و از صمیم قلب آرزو می‌کنم
روحشان شاد باشد. با دیدن این اتفاقات باید درس بگیریم و از آن‌هایی که زنده‌ و در
کنارمان هستند مراقبت کنیم چراکه نمی‌دانیم فردا چه خواهد شد.

رعایت کدام ویژگی مهم‌ترین اصل در دوبله محسوب می‌شود؟

انتقال صحیح و ادای درست کلمات زبان و ادبیات فارسی به مردم،
یکی از وظایف مهم عرصه دوبله است.

«افسانه جومونگ» سریالی بود که شما را در ذهن مردم ماندگار کرد،
فکر می‌کنید چرا این اتفاق با این سریال برای شما رخ داد؟

راستش از چند هم‌وطن عزیزم شنیدم که در ایران جومونگ با صدای
شما جومونگ شد، سفیر کره هم در حضور خودمان گفت که دوبله فارسی «افسانه جومونگ»
برایش جذاب‌تر بوده است. به نظرم، اول از همه لطف و نظر خداوند بود و پس از آن من
و همه‌ گوینده‌های این مجموعه همه سعیمان را کردیم تا خروجی این سریال خوب از آب
درآید. هر زمان به این سریال نگاه می‌کنم به خودم و دوستانم آفرین می‌گویم.

خاطره شیرینی از زمان دوبله این مجموعه دارید؟

یکی از خاطرات شیرینم در مجموعه «افسانه جومونگ» این است که
همسرم در زمان گویندگی به‌جای رل بانو یوها، پسر دومم را باردار بود اما با این
وجود خیلی هم عالی کار خود را انجام داد.

شما در گویندگی شخصیت «بروسلی» هم خوش درخشیدید، چه احساسی
نسبت به این فیلم داشتید؟

من ورزش رزمی را به‌صورت خیلی محدود کار می‌کردم و شخصیت واقعی
بروسلی را دوست داشتم. این‌که دوبله دوباره مجموعه «بروسلی» را به من سپردند برایم
شیرین و لذت بخش بود.

سریال دیگری هم برای شما همانند «افسانه جومونگ»جذابیت داشت؟

برای من، سریال افسانه «جومونگ» هیچ
فرقی با آثار دیگرم نداشت، اما در بین مردم بازتاب بسیار خوبی داشت و فکر می‌کنم
دلیل این امر زحمات بی‌وقفه همکارانم و چیدمان بجای صدا در کاراکترها بود که با
تمام کسری‌ها فضای آن دلنشین بود.

امروزه خیلی از
دوبلورها را در فضای اجرا می‌بینیم، پیشنهادی در این زمینه به شما شد؟

بله؛ اما در خودم چند جانبه کارکردن را
نمی‌دیدم، بنابراین به سمت اجرا دست درازی نکردم؛ سعیم بر این بود تمام هم و غم
خود را برای دوبله صرف کنم؛ خداراشکر از این تصمیمم راضی‌ هستم.

چرا دوبله برای شما جذاب است؟

علت جذابیت دوبله برای من این‌است که
کارم را به نحو احسن انجام دهم، یعنی بتوانم یک نقش را به گونه‌ای گویندگی کنم که
اول از همه خودم و بعد مخاطب آن را بپسندد؛ در این‌جاست که احساس رضایت از خودم
دارم، در غیر این صورت با ایجاد خللی در آن خجالت‌زده می‌شوم؛ به‌نظرم یکی از
دلایل ماندگاری صدا در همین امر است.

به دوبله کدام یک از فیلم‌ها
علاقه‌مندید؟

دوبله «گلادیاتور» و «موش سرآشپز» به
مدیریت بهرام زند برایم زیبا و عالی بودند.

به نظر شما دلایل کم شدن مخاطب دوبله
فارسی چیست؟

به نظر من، دوبله فارسی همچنان هم
طرفداران خاص خودش را دارد اما دلیل این‌که چرا مخاطب آن کم شده را باید در متنوع
بودن فیلم‌ها جست‌وجو کرد؛ چراکه هر چقدر تعداد کارها زیاد شود بیننده هم کمتر می‌شود.
یکی از دلایلی که در زمان گذشته فیلم‌ها جاودانه بودند این بود که ما دو تا شبکه
داشتیم به‌طوری‌که هر سریال را هفته‌ای یک بار پخش می‌کردند و مردم هم در اغلب
اوقات فیلم‌های مورد علاقه خود را در سینما می‌دیدند. به نظرم این موارد نه تنها
در ایران بلکه در کل دنیا وجود دارند.

میزان کیفیت فیلم‌ها تاثیری در کم شدن
مخاطب نداشت؟

بله در حال حاضر کیفیت
فیلم‌ها همانند گذشته نیست، به نظرم در آن زمان به معنا بیشتر از ظواهر توجه می‌شد
اما امروزه عکس این مورد اتفاق می‌افتد، یعنی اغلب کار‌ها حالت اکشن دارند و
دیالوگ محور نیستند(جنبه رمانتیک آن کم است) به همین دلیل آنچنان تاثیری بر عمده مخاطبان ندارد و مخاطب هم
آن را از روی تفنن برای یک بار مشاهده می‌کند.

این
روزها بیشتر به مدیریت دوبلاژ می‌پردازید. چرا صدای شما را به‌عنوان دوبلور شخصیت‌های
فیلم‌ها وسریال‌ها کمتر می‌شنویم؟

در حال حاضر بیشتر به
مقوله مدیریت دوبلاژ می‌پردازم، از آنجایی‌که زمان‌بر بودن وظایف این کار مثل
تنظیم دیالوگ و… زیاد است بنابراین مجال دوبلوری به جای شخصیت‌ها را به من نمی‌دهد
به همین علت به ندرت گویندگی می‌کنم.

بین مدیریت دوبلاژ و گویندگی کدام را ترجیح می‌دهید؟

در اصل گویندگی شغل اصلی‌ام بوده ولی در مجموع گویندگی و
مدیریت دوبلاژ برایم فرقی ندارند؛ مهم این است کارم را درست انجام دهم؛ به نظرم
دیگر همکارانم هم همین نظر رادارند.

آخرین
دوبله‌ شما سریال قدیمی « خانه کوچک» بود که از تلویزیون پخش شد.این مجموعه چه
بازتابی میان مردم داشت؟

راستش چگونگی بازتاب مردمی را نمی‌دانم اما دیدم مخاطبان این
اثر در چندین صفحه مجازی نظرات خود را عنوان می‌کردند.

سریال « خانه کوچک» را چه‌طور دیدید؟

«خانه کوچک» مجموعه‌ای بسیار آموزنده بود؛ خودم خیلی از آن لذت
بردم فقط‌ای کاش جای شبکه نمایش دهنده آن عوض می‌شد و کانال دیگری آن را دوباره
پخش می‌کرد. به دلیل این‌که احساس می‌کنم مردم ما شدیدا نیازمند دیدن فیلم‌های
آموزنده هستند.

در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟

به مدت چهار هفته است که مشغول سرپرستی سریال ۱۰ قسمتی«رد پول
را بگیر» هستم.

این کار مجموعه جذاب و قشنگی است؛ داستان به گونه‌ای چیده‌ شده
که در هر قسمت بیننده نمی‌تواند قسمت بعدی این مجموعه را حدس بزند و او را غافلگیر
می‌کند بنابراین مرموز بودن این اثر برایم جذابیت خاصی دارد.

صداپیشگی این مجموعه توسط چه گویندگانی صورت می‌گیرد؟

بنده، مینو غزنوی، علی همت مومیوند، مهناز آبادیان، نغمه
عزیزی، زهرا سوهانی، مهرداد ارمغان، محمد صمصامی، آقای جلیلی‌باله، علی منصوری‌راد،
حسین بیگی، بیژن علیمحمدی ازجمله صداپیشگان سریال «رد پول را بگیر» هستند.

و کلام پایانی؟

ما روزهای خوشی داریم امیدوارم روزهای
خوش‌تری به سراغ همه مردم بیاید.

شیبا یاقوتی