در گوشه‌ای از شهرک سینمایی غزالی گروه تولید «آهوی پیشونی سفید۲» مشغول کار شبانه هستند تا فیلم هر چه زودتر آماده شود. تعداد زیادی هنرور با لباس کفتار و غزال در گوشه و کنار صحنه حضور دارند و سیدجواد
هاشمی و پژمان بازغی هم در کناری مشغول صحبت در مورد یک صحنه از فیلم هستند. سرانجام
با فریادهای «پشت‌صحنه ساکت» دستیار کارگردان، متوجه آغاز فیلمبرداری می‌شویم و
بعد از دو برداشت،کارگردان رضایتش را از کار اعلام می‌کند. استراحت بعد از
فیلمبرداری فرصتی شد تا در گفت‌وگو با هاشمی درباره
این کار، ویژگی‌های آن و وضعیت سینمای کودک در سینمای ایران گپ بزنیم

سیدجواد هاشمی: قصدم از ساخت «آهوی پیشونی سفید۲» آموزش نص
صریح قرآن به کودکان است

سیدجواد هاشمی نویسنده کارگردان و تهیه‌کننده فیلم «آهوی پیشونی
سفید» در پشت‌صحنه این فیلم و در پاسخ به سوالات خبرنگاران ابتدا درمورد این‌که با
وجود ریسک بالای فیلمسازی برای کودک و احتمال عدم بازگشت سرمایه نگرانی درمورد فروش
فیلم خود ندارد، گفت: ترس و نگرانی در بین نیست. ما زمان ساخت قسمت اول فیلم هم این
فرض را در ذهن داشتیم و همه شرایط را به جان خریده بودیم، چون می‌دانستیم شرایط همین است و می‌دانستیم فیلمسازی برای کودک و انتظار
بازگشت سرمایه کار پرریسکی است اما خوشبختانه خود فیلم به داد فیلم رسید و بسیاری از
بچه‌ها را جذب کرد و می‌بینم که بچه‌های شش، هفت ساله امروز که آن روزها هنوز به دنیا
نیامده بودند از طریق خرید سی‌دی‌های غیرمجاز این فیلم، دوست دارند آن را ببینند. این
اتفاق باعث شد بتوانیم به‌راحتی آب خوردن سرمایه‌گذار جذب کنیم. باور کنید وقتی خودم
را برای مرحله جذب سرمایه آماده کردم ناگهان افرادی وارد شدند و گفتند ما آماده سرمایه‌گذاری
هستیم. گویا خدا منتظر بود من حرکت را شروع کنم تا افراد را به من معرفی کند. حالا
و در این مرحله از فیلم که کار از نیمه گذاشته می‌توانم بگویم چند سرمایه‌گذار دیگر
دارم که دیگر احتیاجی به همکاری با آن‌ها نیست چون می‌خواهم خودم هم سهمی در کار داشته
باشم. ضمن این‌که جالب این‌جاست این سرمایه‌گذاران اصلا به بازگشت سرمایه فکر نمی‌‌کنند
و این وجه عجیب و غریب و معجزه‌وار سرمایه‌گذاری در سینمای ایران است که سرمایه‌گذار
بگوید ما به برگشت سرمایه اهمیت نمی‌دهیم، بلکه ساخت فیلم خوب برای ما مهم است.

او در مورد این‌که آیا این سرمایه‌گذاران دغدغه سینمای کودک
دارند یا تنها می‌خواهند وارد کار سینما شوند، گفت: مسئولین دغدغه سینمای کودک ندارند
چون ظاهرا فرزندی ندارند اما سرمایه‌گذاران همگی بچه دارند. متاسفانه برای بچه‌ها فیلم‌های
خیلی کم ساخته شده است و فیلم‌هایی که این روزها می‌بینند با فضای روحی و اجتماعی کشور
ما گاهی تفاوت و مغایرت دارد پس لازم است فیلم‌های خوب ایرانی برای بچه‌ها بسازیم.

هاشمی در پاسخ به سوال «صبا» درباره لزوم نگارش قصه جذاب برای
قسمت دوم فیلم و تمهیدات جدیدی که از نظر صحنه، دکور و جلوه‌های ویژه در این فیلم برای
جذب مخاطبان کودک اندیشیده شده است، گفت: یکی از دلایل توقف پنج ساله من برای ساخت
قسمت دوم فیلم همین بود. به خاطر این‌که بر خلاف اتفاقاتی که در تاریخ سینمای دنیا
افتاده و قسمت دوم فیلم‌ها معمولا ضعیف‌تر از قسمت اول آن‌ها هستند، می‌خواستم به تجربه‌ای
برسم و جایگاهی از جهت اقتصادی و اجتماعی داشته باشیم که نیاز مخاطب کودک امروز را
بهتر بفهمیم چون نیاز بچه‌های امروز با بچه‌های شش سال پیش متفاوت است. تلاش ما این
بود داستانی داشته باشیم که جذابیت‌های قسمت اول را از بین نبرد و در عین حال اتفاقاتی
شکل دهیم که در قسمت دوم بتوانیم داستان جذاب‌تری را فراهم کنیم. فکر می‌کنم جذابیت
قسمت دوم از قسمت اول کمتر نبوده و قطعا بهتر خواهد بود. به قسمت سوم آن هم بسیار امیدوارم
و فکر می‌کنم قصه قسمت سوم فیلم از قسمت‌های قبلی بهتر است و پروداکشنی که برای آن
در نظر گرفتیم به مراتب قوی‌تر بزرگ‌تر و بهتر از قسمت‌های قبلی باشد. اما در مورد
«آهوی پیشونی سفید ۲» باید بگویم قطعا این فیلم اتفاق خوبی در سینمای کودک و نوجوان
است.

در ادامه هاشمی در مورد ویژوال افکت زیادی که در این فیلم به
کار رفته و تاثیر استفاده از این جلوه‌های بصری بر کارگردانی رئال فیلم و این مسئله
که کارگردانان کودک چقدر آماده‌اند بتوانند شرایط کار رئال و ویژوال افکت را با هم
هماهنگ کنند،گفت:به‌رغم این‌که ما شنیده‌ایم ویژوال افکت در ایران نتوانسته است فرامرزی
باشد و قدرت بلامنازع این معجزه گری در سینما را به رخ بکشد من اعتقاد دارم محمد امامی
طراح جلوه‌های ویژه این فیلم قرار است کاری فوق العاده ویژه انجام دهد. حدود چهل‌درصد
«آهوی پیشونی سفید »۲ متکی به ویژوال افکت است در حالی که در قسمت قبلی تنها پنج‌درصد
از کار ما با جلوه‌های بصری رایانه‌ای بود بود و بیشتر فیلم به‌شکل رئال و با استفاده
از جلوه‌های ویژه میدانی انجام می‌شد. اما این دفعه اتکای زیادی به ویژوال افکت داریم.
ما شخصیتی به نام اختاپوس داریم که با استفاده از ویژوال افکت ساخته می‌شود و این قول
را به من داده‌اند که اتفاقی منحصربه‌فرد در سینمای ایران بیفتد.

هاشمی در مورد سختی فیلمبرداری و کارگردانی صحنه‌های رئال همراه
جلوه‌های ویژه رایانه‌ای گفت: خود آقای امامی در صحنه‌هایی که ویژوال افکت در آن استفاده
می‌شود، مانند صحنه‌های اختاپوس و جنگ میمون‌ها حضور دارند. قبل از فیلمبرداری هم در
بحث و گفت‌وگو‌هایی که با هم داشتیم به نکاتی رسیدم که در حال پیاده کردن آن‌ها در
کارم هستم و شاید پس از این به‌دنبال ساخت کارهایی بروم که حداقل ۸۰درصد جلوه‌های ویژه
رایانه‌ای داشته باشد. فکر می‌کنم در ایران بتوان این کار را انجام داد، گرچه هزینه
دارد و در این کار هم ما هزینه هنگفتی برای ویژوال افکت صرف کردیم.

او با اشاره به دکور عظیمی که بخشی از آن آماده شده بود،
گفت: برای مثال دکوری که در حال حاضر در آن هستید به‌صورت رئال حاضر می‌شود اما با
استفاده از جلوه‌های ویژه رایانه‌ای تبدیل به غاری خواهد شد. متاسفانه در ایران نتوانستم
چنین جایی را پیدا کنم که بتواند دویست نفر رقصنده را در خود جای دهد. به همین خاطر
در شهرک سینمایی جایی را در نظر گرفتم که با پرده سبز دور آن را محصور کنیم و بخش‌هایی
از آن را به‌صورت رئال و بخش‌هایی را به‌صورت جلوه‌های ویژه فیلمبرداری کنیم، چون صحنه‌های
روزهای آخر فیلمبرداری «آهوی پیشونی سفید» مملو از اتفاقات عجیب و غریب و عظیم در سینمای
ایران خواهد بود.

هاشمی در پاسخ به سوال «صبا» در مورد احتمال حضور «آهوی پیشونی
سفید ۲» در جشنواره فیلم فجر باتوجه‌به انجام همزمان مراحل فنی آن و احتمال اقبال هیات
انتخاب به این فیلم گفت: جشنواره فجر یک جشنواره بین‌المللی و فراگیر است و من هم به
این اعتقاد دارم. ما جشنواره دفاع مقدس هم داریم اما فیلم‌های این جشنواره به فجر هم
می‌آید، جشنواره کودک هم داریم اما باید فیلم‌های این جشنواره هم در فجر حاضر باشد.
حالا مسئله این‌جاست که فیلم خوب باید به جشنواره بیاید چون درواقع همه نوع جشنواره‌ای
در کشور داریم، اما دلیل نمی‌شود برای مثال اگر بخواهیم یک گاو را در فیلممان نشان
بدهیم، حتما فیلم را به جشنواره فیلم گوشت و محصولات دامی بفرستیم. به عقیده من این فیلم می‌تواند در جشنواره فجر هم شرکت کند اما اصلا دنبال
این نیستم که در جشنواره جایزه بگیرم. جشنواره فقط می‌تواند تاثیر مختصری در شناساندن
فیلم من به عموم مخاطبان داشته باشد که من به‌دنبال آن هستم و اگر این اتفاق بیفتد،
کافی‌است.

او با اشاره به سوابق هیات‌داوران و هیات انتخاب در ادوار
جشنواره فیلم فجر و نحوه برخورد آنان با فیلم کودک گفت: جشنواره فجر باید از خدا بخواهد
که فیلم‌های خوب در آن اکران شود و اگر فیلم ما خوب شود جشنواره فجر باید آن را بپذیرد
ولی متاسفانه اصلا از سوابق داوری در جشنواره‌های فجر برنمی‌آید که کاری را از حوزه
کودک و نوجوان یا کارهایی که دنیای فانتزی در آن پر‌رنگ است به‌عنوان فیلم‌های منتخب
یا برنده جایزه ببینیم. این مسئله دو دلیل دارد، یکی این که اگر داور‌ها چنین اثری
را انتخاب ‌کنند همین مردم و کارشناسان به آن‌ها نسبت بی‌سوادی خواهند داد و اگر مثل
سنوات گذشته به تعداد مشخصی جایزه بدهند باز هم صدای اعتراض‌ها بلند خواهد شد،
بنابراین تفاوتی برای داوران نمی‌کند چه فیلمی از این ژانر به جشنواره بیاید و آن‌ها
در هر دو صورت مورد شماتت قرار می‌گیرند. به همین دلیل اصلا نگران این نیستم که فیلم
در جشنواره داوری شود. به نظرمن داوران متاسفانه باید به هر آنچه از قدیم نه تنها در
کشور ما بلکه در دنیا عرف معمول داوری است، عمل کنند.برای مثال اگر به جشنواره کن نگاه
کنید می‌بینید که تعدادی کارگردان و نویسنده و بازیگر هستند که باید نهایتا در اسکار
شرکت کنند حالا با این‌که ما بگوییم این داور‌ها بی‌سوادند یا بیش از حد سواد دارند،
این مسئله تغییری نمی‌‌کند. اگر خودمان را بکشیم قرار نیست که سیدجواد هاشمی برای رکورد
شهادت در فیلم‌ها جایزه کن بگیرد و چنین مسئله‌ای قطعا باعث تعجب ‌خواهد شد.

او با اشاره به اقبال جهانی نسبت به آثار اصغر فرهادی در
سطح جهان گفت: الان اگر فرهادی از ایران به کن معرفی می‌شود همه مشتاق دیدن آثار او
هستند. البته نام او را به‌عنوان مثال عرض می‌کنم که همکلاس من در دوران دانشجویی بود
و از افتخارات کشور ما هستند. برای مثال من فیلم چهارشنبه سوری را از فروشنده بسیار
قوی‌تر می‌دانم و این نظر شخصی من است شاید اگر الان چهارشنبه سوری به کن برود جوایز
بیشتری را به خود اختصاص دهد.خلاصه دلیل این که چرا جشنواره فجر، فیلم کودک را نمی‌‌پذیرد
و امیدواریم بپذیرد، فقط به خود جشنواره باز نمی‌‌گردد بلکه دلایل دیگری دارد که در
تمام جشنواره‌ها نظایر آن وجود دارد. من دوست دارم کارم به جشنواره فجر رفته و در
آن شرکت کند.

هاشمی در پاسخ به این سوال که با توجه به ظاهر نشدن طولانی
مدت جلوی دوربین آیا قصد دارد بازیگری را کنار بگذارد، گفت: من از اولین روزی که وارد
عرصه بازیگری در سینما و تلویزیون شدم، به‌دنبال نقش‌های خاص بودم. خیلی افراد هستند
که ۱۰برابر من فیلم بازی کردند و حتی در نقش‌های اصلی بودند، اما من چند نقش خیلی خوب
و برجسته بازی کردم و این چند نقش به دلیلی که برای من هنوز مشخص نیست در ذهن مردم
مانده است. چند وقت پیش شخصی به من گفت اگر روزی از دنیا بروی روی سنگ قبرت خواهند
نوشت: شهید سینمای ایران و این اتفاق برای من بس است. به نظرم اکنون باید این عنوانی
را که روی من وجود دارد حفظ کنم و نقشی بازی کنم که سنگ قبرم عوض نشود، به همین دلیل
با وجود پیشنهادهای بسیاری که دارم تلاش می‌کنم هر نقشی را قبول نکنم ولی واقعا اگر
ببینم مثلا نقشی مثل شهید همت و شهید دستواره به من پیشنهاد می‌شود، حاضرم فیلم خودم
را تعطیل کنم و به سرعت برای ایفای چنین نقشی بروم، اما زمانی هست که یک نقش معمولی
به من پیشنهاد می‌کنند و به خودم می‌گویم چرا باید در چنین نقشی بازی کنم؟

او افزود: من بیهوده وارد سینما نشده‌ام و کار خودم را از سطوح
پایه‌ای هنر آغاز کرده‌ام و بازیگری هرگز کاملا مورد علاقه من نبوده است. همان‌طور
که می‌دانید من در دانشکده هنرهای زیبا کارگردانی خوانده‌ام و بازیگری برای من هیچ
وقت یک شغل محسوب نمی‌شود.

او با اشاره به این‌که در حال برنامه‌ریزی برای اکران بین‌المللی
این فیلم است، درمورد دلیل این‌که چرا دست به تولید سری فیلم‌های «آهوی پیشونی
سفید» زده است، گفت: شاید سوال صحیح از من به‌عنوان کارگردان فیلم این باشد که چرا
سیدجواد هاشمی که همیشه در آثار دفاع مقدس حضور داشته است، یک کار کودک با لحن شاد
و طنز می‌سازد. در جواب به این سوال باید بگویم که هم‌اکنون در حال ساخت یک اثر دفاع
مقدسی نیز هستم. از نظر من دفاع مقدس، اکنون کار برای کودکان و نوجوانان است و اعتقادم
این است که این کار نص صحیح و صریح قرآن کریم است. فراموش نمی‌کنم وقتی در دوره دانشجویی
ظرفیت‌های دراماتیک قرآن را به‌عنوان پایان نامه رساله نظری خود ارائه دادم، رئیس دانشکده
گفت این مسئله غیر قابل ارائه است چون شما از دیدگاه عشقی به قرآن نگاه کرده‌ای و من
گفتم خود قرآن چنین دیدگاهی دارد، سوره یوسف و حضرت مریم نص صریح قرآن است و من
نمی‌‌توانم آن را تغییر دهم، اما باز با این رساله مخالفت شد. الان هم خیلی‌ها به من
می‌گویند این قرتی‌بازی‌ها چیست و چرا جواد هاشمی دفاع مقدسی در فیلم خود ۱۲ ترانه
دارد، ولی من دینم را این‌طور درک کردم و از نگاه دیگری وارد شدم و امیدوارم همه متوجه
باشند که در داستان این فیلم قصد معرفی خیر و شر را دارم، آن هم دقیقا به همان شکل
که در قرآن کریم معرفی شده‌اند.

هاشمی در پایان در مورد همکاری مجددش با تلویزیون گفت: خیلی
وقت‌ها این مسئله را به من گفته‌اند اما حس می‌کنم در حال حاضر کار کردن در سینما بهتر
است. به‌عنوان پاسخی خلاصه به این سوال باید بگویم مثلا کارگردانی در سیما داریم که
سی سریال ساخته است ولی چون سینمایی نساخته اگر دیگر سریالی نسازد از ذهن‌ها فراموش
می‌شود. کارگردان دیگری مثل اقای حاتمی کیا هفت فیلم سینمایی ساخته است و در سینما
می‌ماند یا اصغر فرهادی با داستان یک شهر ماندگار نشد ولی آثار سینمایی‌‌اش او را ماندگار
و معروف کرد. سینما مدل متفاوتی دارد و من مشکلی با تلویزیون ندارم.

او در پایان گفت: حتی اگر فیلم فروش خوبی نداشته باشد، مطمئنم
روزی کودکان و جوانی در ایران نخواهند بود که «آهوی پیشونی سفید» را نبینند. «گلنار»
در زمان خود خیلی فروش نکرد ولی امروز همه از آن یاد می‌کنند. «پیشونی سفید» هم جزو
فیلم‌های سینمای کودک است که اگر آن را هم در سینما نبینند، در آینده دیده خواهد
شد.

علی ظهوری راد