تلویزیون اینترنتی آیو مدتی است که با مجوز سازمان صدا‌و‌سیما
و وزارت ارشاد کار خود را آغاز کرده است. آیو سعی دارد نیازهای مخاطبان تلویزیون را
در بستری فراتر و گسترده‌تر از آنچه که تلویزیون به مخاطبان ارائه می‌دهد، برآورد،
اما برای فراگیر شدن، نیاز به زمان بیشتری دارد. در تمام دنیا این سرویس‌ها مورد استفاده
قرار می‌گیرند و ایران نیز به این جرگه پیوسته است. «صبا» با مهدی سعیدی مدیر فیلم‌
و سریال و تامین محتوای آیو در خصوص عملکرد این تلویزیون اینترنتی گفت‌و‌گویی داشته
است که در ادامه می‌خوانید.

مدتی است که تلویزیون‌های اینترنتی کار خود را آغاز کرده‌اند. تفاوت این
سرویس‌ها با سایت‌هایی مثل آپارات و یوتیوب و… چیست؟

سایت‌هایی مثل آپارات و یوتیوب صرفا سایت‌هایی برای به اشتراک گذاشتن
ویدیو از سوی کاربران هستند، در واقع کاربر یک تعداد ویدئو را در آن سایت‌ها می‌گذارد،
برای این‌که دیگران ببینند. اما تلویزیو‌ن‌های اینترنتی‌ کاملا کارکرد تلویزیون را
دارند، به این معنا که در قالب شبکه، فایل‌های
VOD یا فایل‌های درخواستی، یک سری محتوای مشخص را برای مخاطبان
خود پخش می‌کنند. اما ساده‌ترین کارکرد تلویزیون‌های اینترنتی این است که به‌واسطه
منبعی خاص، بستری برای دیدن محتوایی خاص به‌وجود آورده‌اند و روی آن سایت‌ها بارگزاری
می‌شوند. تعریف تلویزیون‌های اینترنتی در ایران با آن ‌چیزی که در دنیا وجود دارد متفاوت
است. ما تلویزیون‌های اینترنتی را تحت عنوان
IPTV می‌شناسیم که یک مجوز ارائه شده از سوی سازمان صداو
سیما است و شرکت‌‌هایی که این مجوز را دارند چند خدمت اصلی ارائه می‌کنند: در وهله
اول این‌که همه شبکه‌های صدا وسیما را عرضه می‌کنند که در این‌جا قابلیتی به نام cach
upروی آن اضافه شده است یعنی مخاطب تا یک هفته به محتواها دسترسی دارد.
در کنار این‌ها یک سری فایل VOD وجود دارد که شامل
فیلم، سریال، مستند و… است. ضمن این‌که شبکه‌های اختصاصی از سمت کسی که صاحب VOD است، عرضه می‌شوند. البته برخی IPTV هایی که در بازار کار می‌کنند،
مانند آیو چند شبکه‌ اختصاصی را هم فعال کرده‌اند.

این سرویس‌ها برای کاربران چه مزیتی دارند؟

اولین و بزرگ‌ترین ایراد تلویزیون این است که همه جا در دسترس نیست، دوم
این‌که‌ طبق درخواست زمانی مخاطب محتوا را پخش نمی‌کند. در واقع تلویزیون طبق یک کنداکتور
مشخص محتوا را پخش می‌کند و مخاطب باید به آن محتوا برسد، اگر نرسد برای همیشه آن را
از دست داده است. کسی که ۱۰ دقیقه دیرتر به فوتبال یا سریال مورد علاقه‌اش می‌رسد برای
همیشه آن ۱۰ دقیقه را از دست داده‌است، مگر این‌که صبر کند تا برنامه تکرار شود. نکته
دیگر این‌که تلویزیون ذاتا محدودیت دارد؛کسانی که از شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از ایران
هم استفاده می‌کنند، باز هم با یک سری محدودیت‌ها مواجهند یعنی هم محدودیت‌هایی که
به آن اشاره کردم و هم محدودیت‌های دسترسی و قانونی. اما اولین مشکلی که تلویزیون‌های
اینترنتی آن را حل می‌کنند این است که مفهوم زمان و مکان در پخش برنامه‌ها اهمیت
خودشان را از دست می‌دهند، یعنی مخاطب هر زمانی به هر محتوایی که بخواهد دسترسی دارد.
علاوه بر این یک سری قابلیت‌ و شبکه‌‌های بیشتر هم می‌توانیم به آن شبکه‌هایی که وجود
دارند اضافه کنیم. به عنوان مثال اگر مخاطبان نمی‌توانند همه ورزش‌هایی که در تمام
دنیا پخش می‌‌شوند را در شبکه‌های تلویزیونی ببینند، ما می‌توانیم این کار را برای
مخاطب انجام دهیم تا در موبایل، تبلت، لپتاپ و هر وسیله دیگرشان قابل دسترسی باشد.
به‌علاوه آن، محتواهای VOD بسیاری وجود دارد
که شامل چند هزار ساعت محتواست و بدون مفهوم زمان و مکان همیشه در دسترس است، این بزرگ‌تر‌ین
مزیت تلویزیون اینترنتی است. مزیت‌های دیگری هم وجود دارد، مثل برخی تکنولوژی‌های روز
دنیا که تلویزیون‌های اینترنتی هم آرام‌آرام به سمت آن می‌روند یا قابلیت‌‌های تبلیغاتی
که تلویزیون‌ها به برندها می‌دهند و اصلا تلویزیون‌های خطی این‌کار را نمی‌کنند.

با توجه به مزیت‌های که بیان کردید، بهره‌مندی از این تلویزیون‌ها چقدر
باعث می‌شود نفوذ شبکه‌های ماهواره‌ای به حداقل برسد؟

باید بگویم خیلی زیاد. نفوذ ماهواره دلایل متعددی دارد که یک بخش آن کمبود
محتوا و نیازی است که مصرف‌کننده احساس می‌کند نمی‌تواند جواب آن را از تلویزیون
بگیرد. تلویزیون‌های اینترنتی نه‌تنها تاثیر مستقیم روی نفوذ ماهواره دارند بلکه مانع
نفوذ قاچاقچیان محصولات فرهنگی، سایت‌های غیرقانونی اینترنتی و دانلودهای غیرقانونی
نیز می‌شوند. در واقع تلویزیون‌های اینترنتی می‌توانند خیلی دموکراتیک و بر پایه انتخاب
کاربران با آن‌ها برخورد کنند، نیازی نیست کسی از یک مرجع یا منبعی مخالفت رسمی اعلام
کند تا مردم ماهواره نبینند؛ به محض این‌که تلویزیون‌های اینترنتی پا بگیرند و محتوای
خوب، درست و مورد نیاز مردم را داشته باشند این اتفاق به صورت ارگانیک طی یکی، دو سال
آینده خواهد افتاد. این تاثیرات تلویزیون‌های اینترنتی است، زیرا می‌توانند بدون هیچ
محدودیت زمانی و مکانی محتوا را ارائه دهند و محتوا هم می‌تواند خیلی بهتر از آن چیزی
باشد که شبکه‌های تلویزیونی بر اساس آن عمل می‌کنند. این حرکت هوشمندانه‌ای است که
در تمام دنیا رخ داده و صدا‌و‌سیمای جمهوری اسلامی ایران هم کمک می‌کند که IPTV‌ها پابگیرند.

فکر می‌کنید چقدر زمان می‌برد تا این سرویس‌ها فراگیر شده و موانعی که
دارند به‌طور کل برطرف شود؟

نمی‌توان زمان دقیقی را گفت اما براساس شرایطی که در بازار وجود دارد
باید بگویم که سرعت فراگیر شدن آن به‌شدت زیاد است و مردم با سرعت زیادی به این‌سرویس‌ها
می‌پیوندند، به نسبت یک سال گذشته این آمار چند برابر شده است. سال پیش همین موقع مجموع
کاربرهایی که در بازار وجود داشت در سرویس‌های VOD و IPTV خیلی اندک بود، اما امسال این
مسئله چند ده برابر افزایش داشته است، ضمن این‌که میان مردم هم این فرهنگ‌سازی در حال
وقوع است. من پیش‌بینی می‌کنم طی دو سال آینده درصد زیادی از جامعه کاملا با این سرویس
آ‌شنا خواهند شد و IPTV یک منبع مهم واصلی تامین محتوای
خانوار می‌شود.

صدا‌و‌سیما چقدر در فرهنگ‌سازی استفاده از تلویزیون‌های اینترنتی موثر
است؟

در حال حاضر خیلی، این سازمان مجوز می‌دهد و نظارت می‌کند. بزرگ‌ترین
رسانه ایران صدا‌و‌سیما است و مردم هنوز بخشی از آموزش‌ و محتوایشان را از این
رسانه که مهم‌ترین‌ نقش را بازی می‌کند،می‌گیرند. اگر قرار باشد این سرویس‌ها پا بگیرند
حتما صداو‌سیما تعیین کننده است. ما در این زمینه در این یک سال گذشته علاوه بر همه
کش‌و‌قوس‌هایی که وجود دارد خوب پیش رفته‌ایم و همگی می‌دانیم در کشور ما حساسیت‌هایی
وجود دارد که صدا‌و‌سیما به آن واقف است و به نظرم می‌تواند نقش خیلی کلیدی و تعیین‌کننده‌ای
داشته باشد و فرهنگ‌سازی کند و باید زودتر هم این اتفاق بیفتد. اما اگر صداوسیما نخواهد
این کار را انجام دهد که این‌طور نیست، قطعا رسانه‌های دیگر به‌سختی این کار را می‌کنند،
چون هم دارای مجوز، رگلاتور و ناظر صداوسیما و بخشی از وزارت ارشاد هستند و می‌توانند
بهترین فرهنگ‌سازی را انجام دهند.

شما از طرف دولت و مخصوصا مسئولان صداوسیما چقدر حمایت می‌شوید؟ و آن‌ها
چقدر شرایط و امکانات را برای رشد این سرویس فراهم می‌کنند؟

همان‌طور که گفتم مهم‌ترین نقش را صداوسیما به‌عهده دارد. سرویس‌های مختلفی
در بازار وجود دارند، یک سری سرویس در بازار با مجوز وزارت ارشاد هستند به اسم VOD
و یک سری سرویس با مجوز صداوسیما هستند به اسم
IPTV ، البته کمی هم بلاتکلیفی در بازار وجود دارد که VOD و IPTV دقیقا چه دسته‌‌ای هستند و
چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. این نظم‌دهی و سامان‌دهی بازار حتما جزو اتفاقاتی
است که سازمان صداوسیما باید ساماندهی آن را به‌عهده بگیرد و می‌دانم که این اراده
هم وجود دارد. اما IPTV رسانه جدید قشر به‌روز و پویای جامعه است
و به نظرم نقطه اتصال آدم‌ها به رسانه‌های ملی است، هر چه سازمان بیشتر به پویا شدن
و رشد سرویس‌های خصوصی و فعال کمک کند حتما این همگرایی و اتصال مردم با رسانه ملی
بیشتر می‌شود. چون در آینده نزدیک IPTV‌ها همان‌قدر که
صداوسیما در جامعه موثر هستند، می‌توانند موثر باشند. فارغ از این‌که بخواهم بگویم
در حال حاضر تلویزیون‌های اینترنتی نقششان را خوب انجام داده‌اند یا نه باید بگویم
بزر‌گ‌ترین حامی IPTV‌ها می‌تواند صداوسیما
باشد و اگر شرایط رشد برای این سرویس‌ها فراهم شود، منفعتش برای کل کشور است. این اتفاق
بزرگی است که در فضای رسانه‌ای کشور کمی مغفول مانده و ظهور و بروز IPTV‌ها اتفاقی است که رسانه‌ها در یک سال گذشته از کنار
آن کمی بی‌سر‌و‌صدا گذشته‌اند. ناگفته نماند تغییرات بزرگی در راه است و اتفاق مهمی
در فرهنگ رسانه‌ای و فرهنگ بصری مردم در آینده در آستانه شکل‌گیری است

اکرم رضایی ثانی