امید شمس فارغ‌التحصیل دوره بلند مدت
فیلمسازی انجمن سینمای جوانان ایران و هنرجوی مدرسه ملی سینمای ایران از کارهای
حرفه‌ای او می‌توان ساخت فیلم مستند «زندگی سگی» که جایزه بهترین فیلم از نگاه
تماشاگران در جشنواره رهایی نام برد؛ همچنین فیلم «گذر» که موفق به کسب سه جایزه
درجشنواره فیلم‌کوتاه و جشنواره مقاومت و جشنواره طنین مسجد شد. فیلم‌کوتاه «شب
تولد» از ساخته‌های درخشان امید شمس است که امسال در جشن خانه سینما نامزد بهترین کارگردانی،
بهترین فیلمنامه، بهترین فیلمبرداری، بهترین تدوین و منتخب جشنواره میامی در آمریکا
و جشنواره آنجلیکا در آمریکا شد.

از چه زمانی به این حرفه علاقه‌مند شدید و
چه کسانی در این حرفه به شما کمک کردند؟

اولین‌بار، هشت ساله بودم که از طرف مدرسه
به سینما رفتم و فیلم «خواهران غریب» آقای کیومرث پوراحمد را دیدم. تجربه دیدن
تصاویر جادویی روی پرده بزرگ سینما من را مسخ کرد و مدت‌ها ذهنم درگیر آن بود. این
اتفاق سال‌ها بعد منجر به علاقه من به خلق این تصاویر جادویی شد و من در دانشگاه، حین
تحصیل در رشته کامپیوتر انصراف دادم و در سال ۱۳۹۰ با انجمن سینمای جوانان فعالیت
فیلمسازی را شروع کردم. هم‌اکنون هنرجوی مدرسه ملی سینمای ایران هستم. در این مسیر
موانع بسیاری برای من وجود داشت که به‌سختی از آن‌ها عبور کردم و موانع بزرگ‌تری
هم در ادامه مسیر وجود خواهد داشت. اما فیلمسازی کاری گروهی است؛ یک تیم منسجم و
دلسوز در پیشرفت مسیر بسیار کمک‌کننده است. من دوستانی دارم که از ابتدا، فیلمسازی
را با هم شروع کردیم و تا به امروز پشت به پشت هم ادامه دادیم و الان یک تیم منسجم
و همدل هستیم که این امر، مسیر را برایمان بسیار هموارتر می‌کند.

فیلم «شب تولد» که موفقیت‌های بسیاری را
به‌همراه داشت درباره‌‌اش توضیح دهید. ایده کار از کجا و چگونه شکل گرفت؟

فیلم «شب تولد»، اولین تکلیف در مدرسه ملی
سینما بود. پارسال پس از پایان دوره مقدماتی باید فیلمنامه‌ای را که در طول دوره
با نظارت و تایید اساتید مدرسه تکمیل کرده بودیم را می‌ساختیم. قرار بود من
فیلمنامه دیگری را بسازم که به دلایلی در زمان شروع پیش‌تولید کنسل شد و من فقط یک‌هفته
مهلت داشتم تا فیلمنامه‌ای دیگر بنویسم تا به تایید اساتید مدرسه برسد و آن را در
۲۰ روز آینده تولید کنم. من هیچ ایده‌ای نداشتم. پنج روز خودم را در اتاقی حبس
کردم و براساس موقعیتی که در ذهنم داشتم فیلمنامه «شب تولد» را نوشتم. موقعیتی که
در ذهن داشتم دو تا رفیق بودند که با ماشین در جاده‌ای به صحنه کتک زدن زنی توسط
مردی می‌رسند. یکی از دو رفیق برای کمک کردن به زن از ماشین پیاده می‌شود که به
یکباره چند زورگیر به سمت وی حمله می‌کنند و رفیق دیگر که در ماشین است پا به فرار
می‌گذارد.

برای ساخت این فیلم چه موانعی را پشت‌سر
گذاشتید؟

از آن‌جایی که «شب تولد» یک فیلم جاده‌ای است
تولید آن در جاده‌ای اطرف نظرآباد و اشتهارد انجام شد، جاده‌ای وسط بیابان و در هوای
سرد که شرایط را برای گروه دشوار کرد اما خدارا شکر با گروه بسیار خوب، که همه تمام
تلاش خود را کردند، کار به‌خوبی انجام شد.

چطور می‌شود ذائقه مردم را به‌سمت فیلم‌کوتاه
سوق داد؟

مشکل کشور ما این است که متاسفانه مردم ما
با سینمای فیلم‌کوتاه آشنایی ندارند و دلیلش هم فراهم نکردن بستری برای نمایش و
اکران و دیده‌شدن فیلم‌های کوتاه هست. در چند سال اخیر واقعا سینمای کوتاه از
نظرکیفیت و تنوع ژانر به‌مراتب از سینمای بلند پیشی گرفته است. بنابراین اگر مسئولان
مربوطه این بستر را فراهم کنند، مطمئنا مردم استقبال خوبی خواهند کرد.

از نظر شما فرم چقدر می‌تواند در بیان
محتوا موثر باشد؟

اساسا فرم از محتوا شکل می‌گیرد و هر
محتوایی مشخص‌کننده فرم خود است. فرم و محتوا جدانشدنی هستند. البته هر فیلمسازی
نسبت به درک و نگاه خودش از محتوا به فرم می‌رسد. من از زمان شروع نوشن فیلمنامه، نسبت
به جهان داستان، ناخوداگاه فرم آن هم برایم شکل می‌گیرد و تا اتمام فیلمنامه فرم
اثر برایم کامل می‌شود.

بیشتر در چه سبکی فیلمسازی می‌کنید؟

من بیشتر به ژانر اجتماعی علاقه‌مندم اما
دوست دارم که در هر ژانر و سبکی کار کنم. فیلم قبلی من «گذر» که با دوست خوبم
پوریا پشوایی ساختم، فیلمیست در ژانر جنگ که تجربه آن برایم بسیار لذت‌بخش بود. فیلم‌کوتاه
جدیدی که می‌خواهم بسازم، موقتا «چشم در برابر چشم» نام دارد و یک تریلر جنایی است.

ممکن بفرمایید این فیلم درچه مرحله‌ای از ساخت
است و باهمکاری چه کسانی؟

این فیلم درمرحله بازنویسی فیلمنامه است و
بعد از نهایی شدن فیلمنامه، فکر می‌کنم در آبان‌ماه ساخته شود. تهیه‌کننده این کار
مدرسه ملی سینماست و هنوز عوامل فیلم قطعی نشده‌اند.

نظرتان درباره ساخت فیلم‌کوتاه با دوربین‌های
ساده و گوشی همراه چیست؟

از نظر من ساخت فیلم با دوربین‌های ساده و
گوشی، صرفا برای تمرین فیلمسازی مناسب است و فیلمسازهایی که در ابتدای کار با چالش
کارگردانی مواجه هستند، بهترین راه برای مسلط شدن، آزمون و خطا با تجهیزات ساده
است. اما اگر فرم یک اثر به گونه‌ای باشد که نیاز باشد با دوربین‌های ساده یا گوشی
ساخته شود، می تواند بسیار جذاب باشد.

دغدغه شما در ساخت فیلم «شب تولد» چه بود؟

من همیشه روابط آدم‌ها برایم دغدغه بوده و
فکر می‌کنم، آدم‌ها بسیار پیچیده‌تر از چیزی هستند که ما درک می‌کنیم. در «شب تولد»
هم نسبت به ظرف فیلم‌کوتاه که زمانی برای شخصیت‌پردازی نیست، من سعی کردم این
پیچیدگی و جابه‌جایی جایگاه اخلاقی را با داستانی جذاب روایت کنم.

چه میزان در اتفاقاتی که جلوی دوربین رخ
می‌دهد دخل و تصرف دارید؟

من سعی می‌کنم به تمام اتفاقات جلوی
دوربین از قبل فکر کنم و زمان فیلمبرداری تسلط داشته باشم اما در صحنه همه عوامل به‌نوعی
در خلق اتفاقات سهیم هستند. از فیلمبردار، طراح‌صحنه، بازیگر و… که هرکدام با
ایده‌هایی می‌توانند به هرچه بهتر شدن اثر کمک کنند. البته کارگردان باید با
هوشمندی و درایت از ایده‌هایی که در خدمت فیلم هستند به‌درستی استفاده کند.

به نظرتان تفاوت جشنواره‌های داخلی و
خارجی در چه مضمونی است و ملاک انتخاب هیات داوری در جشنواره‌ها را چه می‌دانید؟

در جشنواره‌های خارجی که به‌صورت بین‌المللی
برگزار می‌شوند به نظرم هیات داوری بیشتر به مضمون و موضوع توجه می‌کنند و در
ایران چون موضوعات و مضامین به‌هم نزدیک هستند، فکر می‌کنم تکنیک و کارگردانی می‌تواند
بیشتر مورد توجه هیات ‌داوران قرار بگیرد.

بیشتر شدن تعداد جشنواره‌های داخلی در
دیده شدن آثار چقدر تاثیر دارد؟

قطعا تاثیر زیادی دارد چون تنها بستر برای
دیده شدن فیلم‌کوتاه جشنواره‌ها هستند. همان‌طور که گفتم چون در ایران به دلایل
زیادی مثل عدم اکران عمومی، عدم نمایش در تلویزیون و سینمای خانگی و پلت فرم‌های اینترنتی،
فرصتی برای دیده شدن فیلم‌کوتاه نیست که مسیر فیلمسازی برای فیلمسازان کوتاه مسیری
سخت است؛ چرا‌که هیچ بازگشت سرمایه‌ای در کار نخواهد بود. بنابراین تنها امید
فیلمسازان دیده شدن در جشنواره‌ها و گرفتن جایزه برای کسب اعتبار وبازگشت کمی از
سرمایه است.

و در آخر ناگفته‌ای اگر مانده، بفرمایید.

من باتوجه به کیفیت سینمای کوتاه به آینده
سینمای ایران بسیار امیدوارم اما اخیرا شاهد تصمیماتی از سوی مسئولان بودیم که
اصلا خوشایند نبوده و فکر می‌کنم که در مسیر پیشرفت فیلمسازهای جوان و مستعد،
اختلال بزرگی ایجاد خواهد شد. من خودم هنرجوی مدرسه ملی سینما هستم و شاهد سنگ‌اندازی‌هایی
برای تعطیلی مدرسه بودم که بسیار تاسف‌برانگیز است. مدرسه ملی سینما در مدت یک‌سالی
که شروع به فعالیت پرورش سینماگر کرده است، موفقیت‌های چشمگیری را در جشنواره‌های داخلی
و خارجی کسب کرده است که نمی‌‌دانم چرا مسئولان مخالف، اهمیتی برای این موفقیت‌ها
قائل نمی‌‌شوند. می‌گویند ما فیلمساز مستعد و جوان بسیاری داریم و احتیاجی به
پرورش فیلمساز نداریم. چراکه فیلم‌های زیادی ساخته می‌شود که به دلیل کمبود سالن
سینما توانایی اکران نداریم. این نگاه برای سینمای ایران واقعا غلط و خطرناک است و
از هر طرف درحال اعمال شدن و ضربه زدن به سینمای کوتاه و فیلمسازان آن است؛ امیدوارم
مسئولان به خودشان بیایند.

رضا پورزارعی