مجله تصویری «۱۸۰ درجه» با سردبیری، اجرا و تهیه
کنندگی سید‌مرتضی فاطمی، جمعه شب‌ها از شبکه افق روی آنتن می‌رود. این برنامه سعی
دارد بدون چالش و به حاشیه کشیدن، به موضوعات روز
که دارای دو دیدگاه متفاوت است توسط کارشناسان حوزه مربوطه به گفت‌وگو بنشیند.
موضوعاتی از قبیل مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی، محورهای اصلی گفت‌وگو در
این برنامه است. سید‌مرتضی فاطمی پیش از حضور در این برنامه، سابقه تهیه‌کنندگی در
سریال «هوش سیاه» و مستند تلویزیونی داشته است و حالا تهیه‌کنندگی برنامه «۱۸۰
درجه» راه به‌عهده گرفته اما تصمیم دارد بعد از اتمام این برنامه، دوباره سراغ
تهیه و تولید سریال برود. او در خصوص رویکرد مجله تصویری «۱۸۰ درجه» گفت‌وگویی با
«صبا» داشته است که در ادامه می‌خوانید.

طرح این برنامه و همکاری شما با شبکه افق از
کجا آغاز شد؟

همکاری ما برای ساخت این برنامه در ابتدا از سوی شبکه آغاز
شد اما طرح و ایده فرم برنامه پیشنهاد خودم بود که مورد موافقت شبکه قرار گرفت. وقتی
پیشنهاد این همکاری مطرح شد من نیز گفتم این پیشنهاد را می‌پذیرم، در صورتی که
برنامه‌ای بسازیم که در آن، افراد با دیدگاه‌های مختلف با یکدیگر به راحتی به گفت‌وگو
بنشینند.

طبق گفته‌های خودتان در مصاحبه‌ها این برنامه
رویکرد جدید و ساختار متفاوتی دارد، این تفاوت دقیقا در چه چیزی نمود پیدا کرده
است؟

دقیقا نمی‌دانم کدام مصاحبه را می‌گویید، اما شاید در آن‌جا
موضوع درباره سری دوم برنامه بوده است که تصمیم گرفتیم ساختار متفاوتی را ارائه
دهیم. سعی کردیم در سری دوم از برنامه «۱۸۰ درجه» موضوعات برنامه را ژورنالیستی و
تخصصی کنیم، همچنین متناسب با موضوع مربوطه از دانشجویان دکتری و ژورنالیست‌ها
دعوت به‌عمل آوریم تا به لحاظ فرم و محتوا نسبت به فصل اول تفاوت داشته باشیم. ضمن
این‌که بخش‌ها و آیتم‌هایی هم داریم که مجموعه‌ای از مجله تلویزیونی را تشکیل می‌دهند؛
یعنی گفت‌وگوهای بین‌المللی با شخصیت‌های علمی ارزشمند دنیا و نیز آیتم‌های متعددی
که در برنامه شاهد آن هستیم.

شما در این برنامه موضوعات سیاسی، اجتماعی،
فرهنگی، تاریخی و… را مورد بررسی قرار می‌دهید، فکر نمی‌کنید موضوعات قابل
پرداخت بیش از حد گسترده هستند؟ یا این‌که تصمیم ندارید مخاطب خاص یا یک موضوع
واحد را در نظر بگیرید؟

برنامه ما یک جُنگ به حساب می‌آید. من با شما موافقم؛ البته
یکی از دلایلی که ما ترکیب ژورنالیسیتی را به برنامه اضافه کردیم این بود که بتوانیم
در موضوعات متنوع برنامه‌سازی کنیم. این اتفاق را دوست دارم چون از ابتدا نیز سعی
کردم یک مجله مکتوب را تبدیل به برنامه تلویزیونی کنم. یک مجله مکتوب، مجموعه‌ای
از موضوعات و مطالب از جمله بخش سیاست، فرهنگ، تاریخ، اجتماعی و… است که به صورت
یک جُنگ در آن منتشر شده است. از این‌رو ما در هر برنامه سعی می‌کنیم یک پرونده فرهنگی،
اجتماعی، سیاسی و… باز کنیم.

موضعات برنامه را بر چه اساسی انتخاب می‌کنید؟

هر موضوعی که احساس کنیم دو زاویه دید و دو دیدگاه متفاوت
درباره آن وجود دارد و می‌توان به گفت‌وگو و هم اندیشی در خصوص آن نشست به‌عنوان
موضوع برنامه انتخاب می‌شود. البته ما خودمان هم برای موضوعات اولویت‌بندی‌ای در
نظر می‌گیرم، مبنی بر این‌که موضوع چقدر کلان و مورد نیاز جامعه است.

موضوعات روز را هم در نظر می‌گیرید؟

بله،‌ ما در بسیاری از برنامه‌ها سعی کردیم که مطابق با
موضوعات روز پیش برویم.

مهمانان برنامه را بر چه اساسی انتخاب می‌کنید؟
آیا برایتان مهم است که مهمان برنامه صرفا چهره یا در حوزه مورد نظر فردی باسابقه
و شناخته‌شده باشد؟

در ساخت برنامه‌ها تاک‌شو‌ و گفت‌وگو محور چهره شناخته‌شده
بسیار موثر است اما واقعیت امر این است که ما شناخته‌شده و چهره بودن صرف را معیار
انتخاب مهمان نگذاشتیم و در بسیاری موارد با شناخت و پژوهشی که اتاق فکر برنامه نسبت
به آن فرد داشته به گزینه‌های متفاوتی رسیدیم. مواردی هم داشته‌ایم که چهر‌ه‌های شناخته‌شده‌ای
در آن حوزه نبودند اما در برنامه درخشیدند، لزوما‌ این‌گونه نیست که به چهر‌ه‌ها
اکتفا کنیم.

تصمیم نداشتید که برنامه را در یکی از شبکه‌های
سراسری بسازید؟

چندبار این پیشنهاد به‌طور‌جدی مطرح شد اما بنا به این دلیل
که من استارت کار را با شبکه افق زده بودم سعی کردم به دوستانم در شبکه متعهد
بمانم؛ در‌حالی‌که پیشنهاد از سوی دو، سه شبکه دیگر هم مطرح شده بود. البته این
احتمال هم وجود دارد که در آینده برنامه جدیدم را در شبکه‌های دیگر شروع کنم.

چرا اجرای این برنامه را خودتان به عهده
گرفتید؟‌ گزینه‌هایی که برای اجرا داشتید چه کسانی بودند؟

به‌هر‌حال من سردبیر برنامه هستم و به زیر‌و‌بم موضوعات
اشراف دارم. من به این دلیل اجرای برنامه را به‌عهده گرفتم زیرا احساس می‌کردم هیچ‌کس
جز خودم نمی‌تواند سوار بر موضوع گفت‌وگو شود و بحث را آن‌طور که باید پیش ببرد.
تشکیل جلسات پژوهش، هم‌فکری و مطالعات که درباره موضوع وجود دارد همه زیرنظر من
انجام می‌شود؛ همین امر باعث می‌شود وقتی من برنامه را اجرا می‌کنم بسیاری از
موضوعات را بدانم زیرا انتقال موضوع و بحث مورد نظر به دیگران کار مشکلی است؛ به‌همین
دلیل تصمیم گرفتم خودم «۱۸۰ درجه» را اجرا کنم.

ما برنامه‌های متعددی با چارچوب و فرم برنامه
«۱۸۰ درجه» در دیگر شبکه‌های تلویزیون می‌بینیم. چقدر سعی می‌کنید برنامه شما شبیه
به برنامه‌های مناظره‌ای نباشد؟

من ساختار برنامه«۱۸۰ درجه» را با دیگر برنامه‌ها کاملا
متفاوت می‌دانم، هم لحاظ فرمی و محتوایی با آن‌ها فرق دارد.

نامی که برای برنامه در نظر گرفته‌شده (۱۸۰
درجه) به این معنی است که مهمانان شما می‌توانند از لحاظ بازکردن و پرداخت به
موضوع، آزادانه عمل کنند؟

وجه‌تسمیه این برنامه از این نظر است که کارشناسان و
مهمانان از دو نقطه اکسترموم در یک موضوع می‌توانند مقابل هم بنشینند و گفت‌وگو
کنند.

در برنامه این اتفاق افتاده است که بحث بالا
بگیرد و مهمانان از خط‌قرمزها عبور کنند؟

بارها این اتفاق افتاده است اما هدف ما ساخت یک برنامه
هیجانی نیست؛ تلاش ما ساخت برنامه‌ای است که بتوان در آن گفت‌وگو کرد؛ در غیر این‌صورت
ایجاد جذابیت کاذب و هیجان چندان کار پیچیده‌ای نیست. البته که چنین مسائلی در
برنامه رخ داده و سعی کردیم مهارش کنیم.

فکر نمی‌کنید شاید این اتفاق، برنامه را جنجالی‌تر
و پر مخاطب‌تر کند؟

ما دنبال پرمخاطب بودن این برنامه نیستیم؛ یعنی اگر صرفا
تلاشمان دیده شدن بود باید در ابتدا از شبکه افق می‌رفتیم. هر چند معتقدم رسانه با
مخاطب زنده‌ است. اما در «۱۸۰ درجه» حرف‌هایی می‌زنیم که به‌طور جامع هدف متفاوتی
دارند و آن هدف لزوما به‌دنبال جنجال و حاشیه نیست بلکه به‌دنبال شنیدن حرف متفاوت
و حرف منطقی است. هیجان و داغ کردن بحث، هرگز بخشی از استدلال در صحبت‌های ما نبوده
و نیست و من هم چندان دنبال این کار نیستم.

از ساعت و روز پخشی که شبکه در نظر گرفته است
راضی هستید؟

به‌هر‌حال پیک پخش هر شبکه‌ای در جمعه شب و در این ساعت
است؛ برای در نظر گرفتن این ساعت با شبکه توافق داشته‌ایم.

پخش برنامه تا چه زمانی ادامه دارد؟

این سری از برنامه تا آخر امسال پخش می‌شود؛ در‌حال‌حاضر
نیز دو سریال در حال تولید و پیشنهادات جدی در شبکه‌های دیگر دارم و سعی می‌کنم
بعد از اتمام «۱۸۰ درجه» آن‌ها را پیگری کنم.

تهیه‌کنندگی برنامه و سریال در تلویزیون با
یکدیگر منافاتی ندارند؟

حتما با‌هم تفاوت‌هایی دارند اما از هم دور نیستند. برنامه
ترکیبی و برنامه نمایشی اقتضائات خودشان را دارند اما تهیه‌کننده هوشمند و موفق
کسی است که انتخاب‌ها و چینش‌های خوبی داشته باشد و سعی کند از بهترین‌ها در هر
حوزه‌ای استفاده کند. به‌عنوان‌مثال وقتی شما یک برنامه فکری می‌سازید باید از
بهترین عناصر فکری و مهر‌ه‌های فرمی استفاده کنید، در سریال و کارهای نمایشی نیز
همین‌طور است. تهیه‌کننده باید به زیروبم موضوع آشنا، انتخا‌ب‌های درست و اساسی
داشته باشد و در بزنگاه،‌ هدایت گروه را به‌عهده بگیرد، به نظرم این دو با‌هم
اشتراک بسیار خوبی دارند اما دو فیلد متفاوت و مجزا هستند.

مقصد جدی شما در نهایت به ساخت سریال‌تلویزیونی
می‌رسد یا برنامه‌‌سازی؟

من قبلا سریال «هوش سیاه» را ساخته‌ام و پیش‌‌تر هم کار
تهیه‌کنندگی مستند انجام داده‌ام. در‌حال‌حاضر هم تصمیم دارم سریال بسازم و خیلی
به این فکر نکردم که یک‌جا بایستم بلکه هرجا که نیاز بوده و احساس کردم مفید است
آن‌جا حضور داشته‌ام.

اکرم رضایی‌ثانی