همایون
اسعدیان از باسابقه‌ترین کارگردانان
حاضر در جشنواره فجر است. او کارش را با عکاسی فیلم «دبیرستان» آغاز کرد و نخستین فیلم خود با عنوان
«نیش» در سال ۷۳ کارگردانی
کرد. از جمله مهم‌ترین
فلیم‌های او می‌توان به «شب روباه»، «شوخی»، «آخر بازی»، «طلا و مس»، «بوسیدن روی
ماه» و…اشاره کرد. فیلم «یک روز به‌خصوص» به‌عنوان تازه‌ترین کار او یک تفاوت
مهم با دیگر فیلم‌های جشنواره امسال دارد؛ تولید این فیلم از حدود یک‌سال پیش آغاز
شده و بدون شتابزدگی برای شرکت و اکران در جشنواره آماده شده است. مصطفی زمانی، پریناز
ایزدیار، غزل شاکری و… در این فیلم بازی می‌کنند. گفت‌وگوی ما را با همایون
اسعدیان می‌خوانید.

شما در دو
شاخه کارگردانی و تهیه‌کنندگی فعالیت دارید، چطور این رشته‌ها و کارها را از هم
تفکیک می‌کنید؟

کارم را با
عکاسی در سینما شروع کردم و بعد رشته‌های مختلف را تجربه کردم. همیشه سعی کرده‌ام
که کمک‌حال دوستان و گروه سینمایی باشم که در آن حضور دارم. طبیعتا این دو مقوله
جدا از هم هستند و تخصص‌های جداگانه‌ای محسوب می‌شوند که باید تفکیک شوند اما من
این توان را در خودم دیدم که کمک‌حال باشم.

همواره سویه‌های
اجتماعی در کار شما خیلی برجسته بوده است. از «آخر بازی» گرفته تا «بوسیدن روی ماه»
که همیشه سعی کرده‌اید مرز میان مخاطب عام و خاص را رعایت کنید. چقدر به فلیم به‌عنوان
یک سند اجتماعی نگاه می‌کنید؟

تمایل من
همین است که فیلم باید در بستر اجتماعی و زمان و مکان اجتماعی و تاریخی رخ بدهد. چقدر
خوب است که ما هر روایتی را در یک گستره اجتماعی اجرا کنیم. دغدغه من این است که
وقتی تماشاگر فیلم من را می‌بیند، بتواند به یک سند اجتماعی دست پیدا کند. این مخاطبان
که باید ببیند من در کارم موفق بوده‌ام یا خیر. ترجیح می‌دهم در باره فیلم خودم
قضاوتی نکنم.

به‌طور
معمول در فیلم‌های خود سعی می‌کنید که از زمینه رایج سینما، مستقل عمل کنید. در
مقابل افراد زیادی سعی می‌کنند تا دنباله‌رو باشند و طبق مد و موج روز فیلم
بسازند. برای مثال در چند سال اخیر دنباله‌روی از سینمای فرهادی جریان غالب
فیلمسازی ایران بوده است. چقدر این استقلال کاری برای شما اهمیت دارد؟

متاسفانه جریانی
که مد می‌شود، تاریخ دارد و بعد از یکی دوسال تمام می‌شود. در زمانی که زنده‌یاد
کیارستمی فیلم‌هایی ساخت که در جهان موفق و معتبر شد، خیلی‌ها سعی کردند که از
شیوه فیلمسازی او پیروی کنند. ما شاهد هستیم که به‌راحتی اصل از کپی قابل تفکیک
است و شکست خورده‌اند. هرکسی باید سعی کند استقلال فکری و عملی داشته باشد، بدون
این‌که دغدغه‌اش این باشد و صرفا فکر می‌کند که طبق موج و مد روز چه چیزی جذاب
است. اتفاقا ویژگی فرهادی این‌طور است که فلیم مستقل خودش را ساخته است. فیلمش ویژگی‌هایی
داشته که برای مخاطبان، منتقدان و جشنواره‌های معتبر جهانی جذاب بوده است. اکثر
کسانی که به سیاق فرهادی فیلم می‌سازند چون کارشان این نیست در واقع در حال گرته‌برداری
مستقیم هستند، بنابراین نمی‌توانند موفق شوند. به اعتقاد من این تجربه‌ها با شکست
مواجه خواهند شد. سعی کردم که به مد روز و موج شکل‌گرفته نگاه نکنم و فیلم من شبیه
کارنامه و فیلم‌های خودم باشد و نه فیلم‌های دیگران.

محیط شهری
همواره در فیلم‌های شما فراتر از یک لوکیشن قراردادی بوده است و سعی کرده‌اید که
در خدمت دراماتیزه‌کردن داستان به مختصات شهری نگاه کنید. در «یک روز به‌خصوص» این
رویکرد چطور اجرا شده است؟

کاملا درست
است و باید مختصات شهری نقشی هویتمند در تعریف داستان داشته باشند. در فیلم «یک
روز به‌خصوص» حجم زیادی از پلان‌ها در ازدحام و شلوغی و خیابان می‌گذرد و طبعا همان‌طور
که اشاره کردید این جغرافیا باید فراتر از یک خیابان به شکل فیزیکی و قراردادی
باشد و وضعیتی تاریخی و اجتماعی را ارائه کند که بتوان به آن به‌عنوان یک سند
تصویری نگاه کرد. در «یک روز به‌خصوص» سعی کردم که این اتفاق بیفتد. خیابان و شهر طوری
ارائه شده که بشود از آن برداشت‌های متنوعی کرد.

انتخاب
بازیگران به چه شکلی بود؟ آیا همه انتخاب اول بودند؟

خوشبختانه وقتی
با اکثر دوستان در سال گذشته صحبت کردم این شانس را داشتم که با روی باز و دوستانه
همکاری با من را پذیرفتند. ابتدا قرار بود حامد بهداد نقش اصلی را ایفا کند. یک
ماه قبل از شروع کار دچار یک‌سری اختلافات شخصی شدیم و ترجیح دادیم که با هم کار
نکنیم. مصطفی زمانی را جایگزین کردیم که بسیار از این انتخاب و همکاری راضی هستم. غیر
از زمانی، بقیه بازیگران انتخاب اولم بودند و امیدوارم از نتیجه کار راضی باشند.

در جشنواره
غیر از «یک روز به‌خصوص»، در فیلم «سارا و آیدا» نیز به‌عنوان مجری طرح حضور دارید
و مازیار میری هم تدوینگر فیلم شماست. درباره روال این همکاری‌ها بگویید؟

من با
مازیار میری ارتباطی صمیمی دارم. او هم سعی می‌کند برای من مشاور خوبی باشد و من
هم در مقابل سعی می‌کنم نهایت همکاری و مشاوره را با وی داشته باشم. خوشحالم که
این رفاقت و همکاری همواره به نتایجی خوب و درخشان ختم شده است. از «سعادت‌آباد» تا «یک روز به‌خصوص» که مازیار میری تدوینگر فیلم‌ است. حاصل
این همکاری‌ها دو فیلم مستقل و آبرومند است که سرمان را بالا بگیریم. او صرفا مجری
طرح نبود و فراتر از یک سمت اجرایی با من کارکرد. همان‌طور که من هم از ابتدای شکل‌گیری
ایده و فیلمنامه تا زمان پایانی آماده‌سازی آن، در جریان فیلم «سارا و آیدا» بودم.

مصطفی زمانی
هم در فیلم شما و هم در «سارا و آیدا» بازی کرده کرده است. هر چند که فیلم شما یک
سال قبل ساخته شده ولی این شائبه به‌وجود می‌آید که این دو کار به‌‌هم شباهت داشته
باشند چراکه در همکاری مشترک این دو فلیم را ساخته‌اید.

مصطفی زمانی
در فیلم من، نقش اصلی را دارد اما در فیلم میری نقشی فرعی دارد. به‌نظرم او تا به‌حال
بازی مشابه این نقش را تا حالا ایفا نکرده است. دو نقش با دو جنس متفاوت، دو کاراکتر
متضاد و مختلف است که هیچ‌کدام شبیه هم نیستند و شاسنامه و جایگاه مختلفی دارند.
در فیلم میری مصطفی زمانی جدیدی را خواهید دید.

محسن جعفری‌راد