«اروند» سومین ساخته پوریا
آذربایجانی پس از حضور در جشنواره فیلم مقاومت، اکران خود را به‌صورت محدود آغاز
کرده است؛ فیلمی در گونه دفاع مقدس که داستان به‌شهادت‌رسیدن ۱۷۵نفر از رزمندگان
ایران در آب‌های اروند را روایت می‌کند و به بیانی دقیق‌تر، نخستین واکنش جدی
سینمای ایران در قبال آن حادثه دلخراش و منقلب‌کننده به‌شمار می‌رود. واکنش سرد هیات
داوران ایرانی در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، در کاندیدا نکردن این فیلم با
نظرات مختلفی روبه‌رو شد. درحالی‌که باتوجه به موضوع حساس آن، اروند به‌عنوان یکی
از فیلم‌های مهم این رویداد به‌حساب می‌آمد. گفت‌وگوی ذیل، با مهدی داوری؛ تهیه‌کننده
فیلم، بخشی از ابهامات موجود را روشن‌تر می‌کند.

بازیگر محوری فیلم که قصه حوالی وی
روایت می‌شود سعید آقاخانی است،اوست که نگاه تماشاگر را به‌دنبال قصه می‌کشاند، دلیل
انتخاب آقاخانی برای ایفای نقش یونس چه بود؟

سعید آقاخانی بازیگر بسیار توانایی
است. او پس از خواندن فیلمنامه با جان‌ودل از آن استقبال کرد و در طول کار تمام
تلاش خود را انجام داد و نتیجه آن کاملا معقول است و معتقدم یکی از بازی‌های خوب و
باورپذیر سعید آقاخانی در قالب این نقش بوده است.

حضور طناز طباطبایی دراین فیلم،
کوتاه بود. باتوجه به کوتاه بودن نقش، نقش وی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

درحقیقت، فیلمنامه در اختیار هرکدام
از دوستان بازیگر که قرار می‌گرفت، باتوجه به موضوع خاص آن، بدون تعارف می‌پذیرفتند.
حتی نقش طناز طباطبایی، به‌رغم کوتاه بودن نقش و باتوجه به این‌که او سال‌هاست نقش‌های
کوتاه بازی نمی‌کند اما آن را به‌دلیل ادای دینی که نسبت به شهدا و جانبازان احساس
می‌کرد، پذیرفت و با تمام وجود نقش خود را ایفا کرد.

کارگردان «اروند» پوریا آذربایجانی
است؛ فیلمسازی جوان. چه شد که در اولین حضور خود به‌عنوان تهیه‌کننده یک اثر
سینمایی در گونه دفاع مقدس، به فیلمساز جوانی چون پوریا آذربایجانی که سابقه ساخت
فیلم در این ژانر را نداشت، اطمینان کرده و وی را به‌عنوان کارگردان برگزیدید؟

من پیش از این با پوریا آذربایجانی
در فیلم «تجریش ناتمام» سابقه همکاری داشتم، مضاف‌ براین‌که او سال‌ها به‌عنوان
دستیار در کنار مرحوم ملاقلی‌پور مشغول فعالیت بوده و از استعداد قابل‌توجهی در
این زمینه برخوردار است. به همین دلیل در تیتراژ، فیلم به مرحوم ملاقلی‌پور تقدیم
شد.

آیا فیلمنامه بدون اعمال نظر شما
به مرحله تولید رسید؟

پیش از نگارش فیلمنامه، با آذربایجانی
درباره این موضوع نشست و صحبت‌های زیادی داشتیم و در ادامه این گفت‌گوها به یک جمع‌بندی
در مورد مسیر نگارش فیلمنامه رسیدیم و پس از آن، وی نوشتن سناریو را آغاز کرد. به
اعتقاد من به اثر نسبتا مطلوبی تبدیل شده است.

موضوع فیلمنامه سفارشی بود؟ یعنی از سوی شما به
پوریا آذربایجانی سفارش شد یا ایده را کارگردان مطرح کرد و در ادامه شروع به نگارش
آن کرد ؟

بحث سفارش در میان نبود. درحقیقت
من علاقه داشتم در حوزه دفاع مقدس فیلمی تولید کنم و هنگامی‌که پیکر ۱۷۵شهید غواص
به کشور آورده شد، تصمیم جمعی برآن شد تا روی این موضوع کار شود.

فیلمبرداری چند روز به طول
انجامید؟

طی ۳۷جلسه فیلمبرداری کار انجام شد.

چند درصد صحنه‌های فیلم در مناطق
عملیاتی مقابل دوربین رفت؟

۱۰روز از فیلمبرداری کار در همان
مناطق در سواحل اروند و خرمشهر سپری شد.

باتوجه به این‌که فیلم در ژانر
دفاع مقدس ساخته شده است، آیا دسترسی لازم به امکانات ویژه برای ساخت در این فضا
برایتان مهیا بود؟

به هرصورت تصمیم برآن بود تا این
فیلم به بهترین نحو ممکن ساخته شود. همه عوامل تلاش شبانه‌روزی و فراوانی انجام
دادند تا فیلمی در قالب دفاع مقدس در ۳۷جلسه ساخته شود و شاید جزو نادر اتفاقاتی
بوده که در این زمینه رخ داده است.

آیا فیلم به‌طور کامل توسط بخش خصوصی تهیه شد؟

بله؛ فیلم به‌طور کامل در بخش خصوصی
تهیه شد. بودجه آن را به شخصه تهیه کردم، و هیچ‌گونه کمک و حمایتی از هیچ نهاد و ارگانی
صورت نپذیرفت. البته انجمن سینمای دفاع مقدس، شهرک سینمایی را در اختیار ما قرار
داد، درحالی‌که مجبور به پرداخت هزینه‌های آن بودیم و تنها همین حمایت بود و بس.

آیا دلیل خاصی برای عدم حمایت
نهادهایی چون بنیاد سینمایی فارابی، در این‌باره وجود داشته و یا دارد؟

به‌نظرم جواب این سوال را من نباید
بدهم، بلکه دوستان دست‌اندرکار باید پاسخگو باشند. پیش از ساخته شدن فیلم «اروند»،
به تمام عزیزان که مدیر مربوطه در این خصوص بودند، مراجعه کردم و فیلمنامه را در
اختیار آن‌ها قرار دادم، ولی متاسفانه اتفاقی که در بخش حمایت ساخت این اثر -که در
ژانر دفاع مقدس هم قرار می‌گیرد- صورت نگرفت. البته شاید اولویت‌های دیگری مدنظر
مسئولان بود!

چه پیش‌بینی در مورد استقبال
تماشاگران از فیلم و به‌طور ویژه بازگشت سرمایه‌ای که به‌طور کامل از طریق بخش
خصوصی تامین شده است، دارید؟

امیدوارم اتفاقات خوبی برای فیلم
رخ دهد. تا امروز که به‌نظر می‌رسد تماشاگران ارتباط خوبی با اثر برقرار کرده‌اند.
لذا اگر امکانات کافی و تعداد سینما‌های مناسب در اختیار فیلم گذاشته شود و حمایت
لازم انجام گیرد، به‌طور قطع فیلم به فروش مناسبی هم دست خواهد یافت، اما متاسفانه
تاکنون چنین حمایت‌هایی صورت نگرفته است، درصورتی‌که از چندماه پیش، قصد آن را
داشتیم تا در هفته دفاع مقدس فیلم را اکران کنیم که انجام نشد. حتی امکان تبلیغات
شهری و تلویزیونی هم نداشتیم.

تا چند روز گذشته در تهران فقط هفت سالن سینما را
در اختیار ما گذاشتند که با تلاش‌های انجام‌گرفته تعداد سالن‌های فیلم به ۱۲ تا ۱۳عدد
افزایش یافت، اما سانس‌های نمایش فیلم به هیچ‌وجه مناسب نیست و مناسب نبودن ساعت
اکران فیلم موجب شده استقبال مخاطب در این سانس‌ها بسیارکم باشد، باتوجه به حضور
چند فیلم پرفروش بر پرده اکران، به‌نظر می‌رسد سینماداران، بیشترین تمرکز خود را به
آن آثار اختصاص داده‌اند؟

«اروند» در جشنواره فیلم مقاومت هم
به‌زعم برخورداری از موضوعی حساس، از سوی داوران با کمترین میزان استقبال روبه‌رو
شد.

به‌نظرم باتوجه به برنامه‌ریزی
انجام‌شده در جشنواره، کم‌لطفی‌هایی در حق این فیلم انجام گرفت. اکران «اروند» روز
پایانی و در سانس آخر اتفاق افتاد، درحالی‌که تنها فیلم جشنواره بود که سالن سینما
به‌طور کامل پرشده بود و حتی مجبور به استفاده از صندلی‌های اضافه شدند و برخی از
مخاطبان روی پله‌ها، فیلم را تماشا کردند.

ریشه این کم‌لطفی‌ها را در کجا می‌بینید؟

به‌نظرم بخش خصوصی در این فضا مهمانی
ناخوانده است. چراکه در سال‌های گذشته عادت بر این بوده که فیلمی با حمایت‌های
نهادهای دولتی و هزینه‌های بیت‌المال ساخته شود. ورود بخش خصوصی و ساختن فیلم با
هزینه‌های شخصی و کم، شاید این روال را تغییر دهد و گمان می‌کنم دلیل اصلی این
موضوع همین تغییر رویه باشد.

باتوجه به این‌که «اروند» فیلمی
ارزشی در ژانر دفاع مقدس است، به چه علتی از امکانات ویژه همچون سرمایه اولیه و
سالن‌های مناسب جهت اکران دور مانده است؟

من هم مانند شما در تعجبم که چرا
وعده‌های داده‌شده محقق نشد. البته در روزهای گذشته برخی مراکز ذی‌ربط تلاش داشتند
تا به فیلم کمک‌هایی صورت پذیرد، اما نوشدارو بعد از مرگ سهراب دیگر تاثیر چندانی
ندارد و ای‌کاش این کمک‌ها زودتر از این اتفاق می‌افتاد.

آیا برنامه مشخصی برای اکران بین‌المللی
فیلم در نظر دارید؟

بله، «اروند» را برای حضور در چند
جشنواره خارجی ارایه کرده‌ایم. در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر داوران خارجی به‌شدت
از آن استقبال کردند و در پی رایزنی هستیم تا مقدمات حضور آن در جشنواره‌های دیگر
را فراهم کنیم. معتقدم «اروند» جزو معدود فیلم‌هایی است که در عرصه‌های بین‌المللی
باتوجه به موضوع فاجعه انسانی که به تصویر می‌کشد، مورد استقبال قرار می‌گیرد.

از تفاوت نگاه داوران ایرانی و
خارجی در مواجهه با «اروند» صحبت کردید. دلیل این اختلاف دیدگاه را چگونه ارزیابی
می‌کنید؟

واقعا متعجبم! بیش از آن‌که بتوانم
چیزی بگویم، فقط در تعجب هستم.

آیا این اعمال سلیقه از سوی داوران
ایرانی به‌نوعی از به‌سررسیدن دوران فیلم‌های موسوم به دفاع مقدس در سینمای ایران
حکایت می‌کند؟

به‌طور قطع، داستان دفاع مقدس،
شهدا، جانبازان و رشادت‌های این عزیزان دوران خاصی ندارد که تمام شود و همیشه باقی
می‌ماند. اما در مورد این فیلم هیچ منطق عقلانی برای این نوع برخورد وجود ندارد.
به هرحال این فیلم با مخاطب ارتباط برقرار خواهد کرد. در تمام نمایش‌های فیلم هیچ‌کسی
را پیدا نمی‌کنید از سالن خارج شود و تحت‌تاثیر آن قرار نگرفته باشد. ولی نحوه
برخورد داوران را به هیچ‌وجه نمی‌توانم توجیه کنم.

شاید کم‌تجربگی فیلمسازی مانند
پوریا آذربایجانی در مقایسه با کارگردانی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، دلیل این نوع
بازخوردها باشد.

به‌طور مسلم، دوستانی مانند
ابراهیم حاتمی‌کیا که زحمت بیشتری برای ژانر دفاع مقدس کشیده‌اند، بیش از دیگران
مورد توجه قرار می‌گیرند ولی پوریا آذربایجانی هم به‌عنوان یک فیلمساز جوان
استعداد خود را در این زمینه به اثبات رسانده است و می‌تواند آینده روشنی در این
حیطه داشته باشد. شاید پوریا آذربایجانی هم در آینده، مبدل به یکی از فیلمسازان
مطرح ژانر دفاع مقدس شود.

آیا همچنان به تولید فیلم در ژانر
دفاع مقدس اعتقاد دارید؟

به‌طور حتم. این یک وظیفه است و
فکر می‌کنم هنوز ناگفته‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد که باید به آن پرداخته
شود. به‌طور مسلم، اگر توقیق حاصل شود این مسیر را ادامه خواهیم داد.

پیام نصیری