سید جواد هاشمی بازیگر، کارگردان و تهیه کننده با حضور در مجموعه رسانه‌ای صبا در گفتگو با خبرنگار صبا درباره فرآیند تولید فیلم «جزیره فضایی(تورنادو۲)» که از ۲۹ آذر ۱۴۰۱ در سینما‌های سراسر کشور اکران شده است گفت: سال ۱۳۹۷ که من «پیشونی سفید»‌ها را کار کردم و منتظر بودم «پیشونی سفید۳» در سال ۱۳۹۸ همزمان با عید نوروز اکران شود، «تورنادو» را کلید زدم.

او ادامه داد: «تورنادو» بر اساس ذهنیت و تخیل دوران کودکی خودم که همیشه دوست داشتم سوار سفینه بشم و به فضا بروم و آدم‌های فضایی را ببینم ساخته شده است. البته نه به آن شکل که همیشه سفینه‌ها و آدم فضایی‌ها دیده شدند، شاید «پیشتازان فضا» را یادتان باشد، در دوران نوجوانی این فیلم را می‌دیدیم و من همیشه دوست داشتم در آن سفینه باشم.

هاشمی اظهار کرد: در دوران کودکی با قوطی چوب کبریتی به آسمان می‌رفتم و با تخیل خودم زندگی می‌کردم، احساس می‌کردم یک روزی اگر فیلمساز شدم، بتوانم یک سفینه بسازم و بر بال آرزوها و نیازهای روحی و روانی که از تخیلاتم در دوران نوجوانی سرچشمه می گرفت پرواز کنم. فکر می‌کردم در ایران نشود یک سفینه ساخت و «تورنادو» را براساس یک سریال در سال ۱۳۸۵ نوشتم که در آن زمان هرگز امکان ساختش وجود نداشت زیرا که ویژوآل افکت در ایران محلی از اعراب نداشت. تا اینکه با گروه طراح جلوه‌های ویژه بصری محمدرضا نجفی امامی آشنا شدم و گفتم می‌توانی سفینه بسازی؟ او گفت اگر استراکچر و امکاناتش وجود داشته باشد و اصل ماجرا ساخته شود، من این سفینه را به پرواز در می‌آورم. همین بود که ذهنیت کودکی‌ام را به فعلیت تبدیل می‌کرد. به همین دلیل سناریویی که نوشته بودم را تبدیل به دو قسمت سینمایی  کردم تا هزینه تقلیل پیدا کند و در دو نوبت اکران شود. دو فیلم را در یک زمان اما با تعدادی پلان جامانده آغاز کردم و درسال ۱۳۹۸ «تورنادو» اکران شد و شرایط فروش خوبی داشت تا اینکه در اسفند ۱۳۹۸ به علت کرونا فیلم را از روی پرده برداشتند.

این کارگردان عنوان کرد: در آن زمان فیلم من همزمان با فیلم عزیز دردانه تلویزیون اکران می‌شد و آن فیلم بالای ۱۴۰۰ تیزر داشت و تیزر فیلم من از تلویزیون فقط ۳۰ عدد پخش شد برای همین منتظر شدم تا شرایط فروش آن فیلم تغییر کند چون حتی مدارس هم با من همکاری لازم را نکردند و اجازه نمی‌دادند که بچه‌ها کارهای من را ببینند به خاطر اینکه در «پیشونی سفید ۲ و ۳» رقص و آواز … داشت. تورنادو تازه پس از فروکش کردن فروش آن فیلم به اوج رسید ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان در آن زمان فروخت.

٭٭٭ آن‌ها نمی‌دانند خوراک بچه‌ها چیست

او درباره چالش‌های سینمای کودک گفت: بزرگ‌ترین مشکل برای ساخت و تولید فیلم در سینمای کودک، ندانستن کارگزاران این حوزه سینماست. آن‌ها نمی‌دانند خوراک فرهنگی بچه‌ها چیست برای همین فیلم‌های خوبی ساخته می‌شود که هیچ ربطی به حوزه کودک و نوجوان ندارد و با اینکه صرفا از جشنواره‌های مختلف جایزه می‌گیرند، اما اقبالی در سینما ندارد. مثل افشین هاشمی که یکی از کارگردان‌های بسیار خوب سینماست که می‌آید و «پسران دریا» را می‌سازد و فقط ۱۸ میلیون تومان فروش می‌کند، در حالی که تمام جوایز جشنواره‌های فیلم کودکان و نوجوان درو کرده بود.

کارگردان «پیشونی سفید» خاطرنشان کرد: تمام تلاشم را کردم تا همه فیلم‌هایم را در اشل سینما بسازم و چندین بارهم گفتم که ضعف همه فیلم‌هایم در فیلمنامه بوده است، نه اینکه درام را نشناسم؛ بالاخره فارغ‌التحصیل این رشته از دانشگاه هستم اما در این مملکت فیلم‌هایی در سینما فروش می‌کند که درام خاصی ندارد و درام کامل خریدار ندارد، برای همین مجبورم شتر گاو پلنگی بسازم که از پس مخاطب بربیایم و او را به سینما بکشانم.

وی ادامه داد: مخاطب ما کیست؟ درست است کودکان و نوجوانان هستند اما باید پدر و مادر دستشان را بکشند و آن ها را به سینما بیاورند. می گویند چرا از آهنگ جواد یساری استفاده کرده‌ای، خب بچه که نمی‌داند او کیست اما پدربزرگ آن کودک می‌داند و شاید بخاطر همان آهنگ بیشتر از فیلم لذت ببرد.

٭٭٭ دوستم در شبکه پویا می‌گفت فیلم‌هایت مبتذل است!

هاشمی ضمن بیان اینکه رفیق بنده در شبکه پویا می گفت فیلم‌هایت مبتذل است! گفت: انتهای ماجرا این است که چه چیزی به بچه‌ها باید داده شود که در نقاط طلایی فیلم نکاتی برای پرورش ذهن پر از تخیل آنها وجود داشته باشد؟ من ۳۰ سال مربی تربیتی بوده‌ام و تفاوت ابتذال و آنچه که در بخشی از نقطه طلایی یک فیلم تلنگری به کودک و نوجوان می‌زند، می‌دانم و برایم با اهمیت است. برای همین سعی کردم در همه فیلم‌هایم همین نقاط طلایی را داشته باشم. در تورنادو یا جزیره فضایی هم من این تلنگر را زدم و می‌دانم که چگونه باید با بچه‌ها مقابله نکرد. اکنون فیلم‌هایی در تقابل با ذهنیت بچه‌ها ساخته می‌شوند.

وی تصریح کرد: برگردیم ببینیم برای دهه‌های مختلف چه فیلم‌هایی ساخته‌اند و چقدر خوراک فرهنگی به بچه‌های آن دهه‌ها داده‌ایم که الان انتظار داریم بچه‌های دهه ۸۰ معترض نشوند، انتظار دارند آن ها دفاع مقدس را درک کنند اما بچه‌ها الگوهای دیگری دارند و اصلا آن دوران را درک نمی کنند زیرا که در رقابت های الکترونیک در دنیای مسابقه امروز در فضای مجازی قرار دارند. من از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، ۸ فیلم سینمایی ساختم زیرا که احساس کردم بچه‌ها لازم دارند و در آثارم، اکثرا تقابل با شر را آموزش داده‌ام.

او عنوان کرد: بچه‌ها نمی‌توانند شهید همت را بشناسند زیرا که جنسشان خاک و خاک زیست نیست، اگر دوست دارند نسل جوان، شهید همت را بشناسند باید انیمیشن بسازند و از خاصیت‌های دوران کودکی آن شهید بهره بگیرند تا نشان دهند که او که بوده است و چرا برای دفاع از دین و وطن حاضر بوده تا شهید شود.

هاشمی با اشاره به اینکه «شهر گربه ها ۲» توقیف شده است و این خنده دار است، گفت: من ابدا فیلم سیاسی نساخته‌ام. همانطور که خیلی چیزها را به خودشان می‌گیرند، فیلم من را هم سیاسی دیده‌اند. شما یاد داده‌اید که من فیلم این چنینی بسازم اما الان فیلم چندسال پیش من غیر قابل پخش است! در «تورنادو» هم من هیچ یک از حرف‌های سیاسی امروز را نزدم جز یک بخش که در آن به ممنوع التصویری اشاره کردم. تمام تلاشم هم بر این بوده است که به فضای نوجوانانه امروز بچه‌ها نزدیک شوم و می‌خواستم تخیل آنها را بارور کنم.

وی تصریح کرد: عمده فیلم‌هایی که در جدول فروش ما بالا هستند، فیلم هایی‌اند که در آن مسخره بازی باشد و از بازیگران مسخره تری استفاده می کنند، با اینکه آن افراد، بازیگران شایسته و توانمندی هستند. شما همین الان  ببینید پژمان جمشیدی در «علفزار» چگونه بازی کرده است و چقدر خوب است، آن وقت ببینید در هر فیلم کمدی اولین گزینه برای انتخاب جمشیدی است و … خود پزمان با اینکه توانایی بالایی دارد، نقش را می پذیرد چرا که نیاز به امرار معاش دارد و برای مخاطب نیز فیلم‌های دیگری خریدار ندارد. متاسفانه اسپانسر هم برای فیلم کودک جلو نمی‌آید و سینمای کودک اول در اقتصادش نابود می‌شود و دوم در ندانم‌کاری مسئولینی که حتی نمی‌دانند چگونه باید بچه‌هایشان را تربیت کنند.

این تهیه کننده درباره دغدغه‌هایش گفت: در آثارم مثل «تورنادو»، «پیشونی سفید» و «شهر گربه‌ها» سعی کردم به مخاطب بفهمانم که خدا هست  و خیر و شر را بشناسید. من باید برای این کار با لایه‌ای از شادی و رقص، خدا را معرفی کنم. سومین دغدغه‌ام شادی بچه‌ها است اما می‌گویند شما به بچه‌ها رقص آموزش می‌دهید! کدام بچه‌ها؟ بچه‌هایی که خودشان رقص بلدند؟ اگر این آموزش است، آموزش خوبی نیست و بچه ها باید به کلاس رقص بروند. برایم بسیار اهمیت دارد که بچه ها با دیدن فیلمم چه چیزهایی یاد بگیرند و امروز بچه‌ها به شادی احتیاج دارند.

هاشمی درباره توجه به هویت ایرانی در آثارش متذکر شد: من اصلا نمی فهمم نگاهی که از سوی برخی به استفاده از کلیشه‌های ذهنی با عنوان هویت ایرانی می‌شود یعنی چه! بچه‌های ما دیگر با گوشی و تبلت از مرزها گذر کرده‌اند، اصلا این طرز تلقی از هویت ایرانی یعنی چه؟ یعنی اینکه راجع به رستم و سهراب حرف بزنم؟ حتی دیگر دوست ندارم از اساطیر مذهبی برای کودک و نوجوان حرف بزنم، من عمری برای ستاد اقامه نماز درباره نماز کار کرده‌ام… امروز هم باید به شکل دیگر وارد شد، خیلی راحت می‌شود با موضوع قرآن کریم فیلمسازی کرد و حتی رستم و سهراب و قصه‌های کهن را تبدیل به واژگان جدید برای ابراز کرد. من دنبال المان‌های امروزی هستم نه ایرانی، برای همین هم حتی گریم‌ها و لباس‌ها در کارهایم هیچ ربطی به ایران با آن طرز تلقی رایج و کلیشه‌ای ندارد.

او درباره پخش آثار سینمایی خود از صداوسیما و نمایش خانگی گفت: تلویزیون ذهنیتش با ذهنیت من متفاوت است و من چیزی را می‌خواهم که تلویزیون نمی‌خواهد. تلویزیون هم چیزی را می‌خواهد که من نمی‌خواهم. برای همین هم است که تبلیغی از من پخش نمی‌کند. «تورنادو» در تلویزیون درجه ۳ عنوان شده است و ۱۰ الی ۱۵ تبلیغ به من دادند خب این مشخص است که محتوای فیلم من را نمی‌خواهند، اگر تکنیک نویسندگی را بلد نیستم کارگردانی را که بلدم، پس مشکل جای دیگر است. من چیزی نمی سازم که این ها دوست داشته باشند، مخصوصا مدیران جدید تلویزیون که اصلا متوجه هنر نیستند. دوستی می گفت مدیریت مهم است اما واقعا باید اول هنر را بشناسند و بعد مدیریت کنند. اگر تلویزیون روزی به این نتیجه برسد که با ذهنیت من کار کند و نه با توان من، می‌پذیرم و برایش کار می‌سازم. همچنین فیلم‌های کودک هزینه دارد و نمایش خانگی فیلم‌هایی که خیلی هزینه دارد را کار نمی‌کند، در واقع برای بچه‌ها هزینه نمی‌کند و باید همچنان اندرخم یک کوچه برای جذب سرمایه باشند.

٭٭٭ اصلا بچه‌ها نمی‌دانند که «تورنادو۲» روی پرده است!

این نویسنده عنوان کرد: اگر «شهر گربه‌ها» را من نساخته بودم و کس دیگری ساخته بود، هیچ وقت دچار مشکل نمی‌شد. فقط ۲۳ هزار نفر امضا کردند که فیلم من از پرده پایین بیاید زیرا که من سیدالشهدای سینما هستم و نباید فیلم کودک بسازم اگر هم می‌سازم باید همه در آن سینه بزنند. برای همین رییس اسبق شبکه پویا می گفت داریم تلاش می‌کنیم فیلم های سیدجواد روی پرده نروند. خودتان ببینید «لوپتو» چقدر در تلویزیون تبلیغ می‌شود اصلا بچه‌ها نمی‌دانند که «تورنادو» روی پرده است. ما تبلیغ خاصی نکردیم اما جز ۶ فیلم اول فروش هفتگی هستیم با اینکه هنوز برای ما راضی کننده نیست اما معلوم است که تبلیغات و برندسازی تلویزیون از مرز هزار تبلیغ برای «لوپتو» گذشته است و اگر ما بفروشیم و آن نفروشد، جای تعجب است.

وی در پایان درباره افزایش مخاطبان سینمای کودک ایران و روی برگردانی از آثار خارجی گفت: فروش «پیشونی سفید»، «تورنادو ۱» و «شهر گربه ها» در پلتفرم ها جز معدود فیلم‌های کودک در فیلیمو است که می توانید ببینید ۹۸ درصد رضایت مندی دارند پس فیلم های کودک و نوجوان ایرانی را می بینند اما قبول کنید یک فیلمی مثل «شهر گربه ها» همزمان با فیلم «cats» یا گربه‌های هالیوود ساخته شد که ۴۰۰ برابر برای آن فیلم هزینه شده بود. متاسفانه ما فقیر و بدبخت هستیم و اگر متولیان سلیقه داشتند به جای اینکه برای فیلمی مثل «موسی کلیم الله» که درخواست هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه کرده‌اند، هزینه کنند برای بچه‌ها سرمایه گذاری می‌کردند یعنی حضرت موسی ارزشش بیشتر از بچه‌هایی است که الان ول هستند؟ به‌نظرم که با همان بودجه می‌توانستند ۱۰۰ فیلم کودک خوب بسازند و به ده فیلمساز درجه یک مثل محمدرضا هنرمند و مرضیه برومند کار بدهند.

عکس‌های بیشتر باشگاه فیلم و عکس صبا را اینجا ببینید

٭٭٭

امیررضا احمدی بازیگر فیلم نیز در این نشست، درباره تجربه همکاری خود با سیدجواد هاشمی عنوان کرد: تجربه همکاری با آقای هاشمی تجربه زندگی با او بود. من تازه از زندگی بچگانه بیرون آمدم تا اینکه با ایشان آشنا شدم و چیزهایی را از آقای هاشمی می‌دیدم که مرا علاقمند می‌کرد مثلا آقای هاشمی به گونه‌ای نماز می‌خواند که بسیار صوت زیبایی داشت، با اینکه در خانواده اجباری برای نماز خواندن بر من وارد نشده بود، علاقمند نماز خواندن شدم. در همه جا هم در کنار آقای هاشمی بودم و از تجربیاتی که از او گرفتم در زندگی  استفاده می‌کنم مثل خوش قولی و در کل تجربه بسیار عالی و خوبی بود.

هاشمی در پایان عنوان کرد: سرمایه گذارانم مثل خانم شهیدی و آقای احمدی، دوست داشتند کار خوب کودک ساخته شود و با اینکه فیلم‌های من پر هزینه است بسیار همراه بودند. همین الان اگر فیلمی بدون تبلیغات تاکنون نزدیک به یک میلیارد فروخته، آن هم در شرایطی که چهار فیلم دیگر روی پرده است و در شرایطی که کسی سینما نمی‌رود، پس موفق بوده است. سرمایه گذارانم را خدا در دستم گذاشته است و از آن ها تشکر می کنم در شرایط سخت به داد سینما رسیدند. البته همچنان به من می گویند یک فیلم کودک دیگر بسازیم و این یعنی یک تعهدی که باید برای آن اشک شوق ریخت. گرچه که تهیه کننده ها بیشتر به دنبال فیلم کمدی هستند که بفروشد و یک استثمار فرهنگی سینما را فراگرفته است. استمثار فرهنگی یعنی دولت و تهیه کننده‌های خصوصی می‌گویند که باید چه فیلمی بسازی، یعنی من مجبورم آنچه را بسازم که فارابی و سازمان اوج می‌خواهند کار کنم که من این را بر نمی‌تابم.

بازیگرانی همچون اکبر عبدی، کامران تفتی، بهنوش بختیاری، ارسلان قاسمی، الناز حبیبی، راستین عزیزپور، امیررضا احمدی، نگار نافذ، محمدمهدی ایرانی، عباس جمشیدی‌فر، امیر رونقی، وحید نفر، فرزانه زهره وند، هادی نجفی امامی و محسن رستمی در «تورنادو ۲» ایفای نقش کرده‌اند.

در خلاصه داستان این فیلم که طی مدت نمایش عمومی خود به تدریج مرز یک میلیارد تومان نزدیک می‌شود، آمده است: امید در مسطح فضایی تیانا جامانده است و بخاطر علاقه‌اش به دختر پادشاه تیانا (شیمبا) قصد برگشت ندارد، اما دستگاه تصویری سفینه تورنادو آلارم می‌دهد. خانم خوش خیال در حال افتتاح تورنادو به عنوان رستوران تورنادوست، اما بچه‌ها…

عوامل این فیلم عبارتند از نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان: سیدجواد هاشمی، مدیر تدارکات: رضا دهقان، طراح حرکات موزون: سیدکمال رضوی، طراح لباس: سوسن نوروزی، طراح صحنه: علی شایانفر، طراح چهره‌پردازی: شهرام خلج، تدوین: سیدجواد هاشمی و مهران گنبدلو، مدیر صدا‌برداری: احمد اردلان، عکس: پیام نصیری‌خرم، برنامه‌ریز: ایرج طایفه و یوسف طاهریان، منشی صحنه: فرزانه زهره‌وند، دستیار اول کارگردان: عباس دلدار، طراح جلوه‌های ویژه بصری: محمدرضا نجفی امامی، طراحی صدا: علی ابوالصدق، آهنگساز: بهنام صبوحی، مدیر فیلمبرداری: وحید ابراهیمی، جانشین تهیه‌کننده: عباس دلدار، مدیر تولید: ایرج طایفه، سرمایه‌گذار و مجری طرح: حسین احمدی، پخش از رسانه فیلمسازان مولود.