به گزارش خبرنگار سینمایی صبا فیلم «تصمیم جدایی» اثر پارک جان-ووک محصول سال ۲۰۲۲ با حضور درخشان در فستیوال فیلم کن انتظارها را برای کسب گلدن گلوب و اسکار بالا برد. اما در کمال تعجب «تصمیم جدایی» با اینکه در میان نامزدهای گلدن گلوب حضور داشت، موفق به دریافت این جایزه نشد. اکنون با اعلام اسامی نامزدهای اسکارِ بینالملل خیل عظیمی از جامعه فیلمبازان در بُهت و حسرت فرو رفتهاند. چرا که هیچ اثری با عنوان «تصمیم جدایی» در میان فیلمهای معرفی شده پیدا نمیشود.
نگارنده نیز در اولین مواجهه با اسامی مذکور باور بر اشتباه خود گذاشته و لیست را دوباره چک میکند. اما همچنان خبری از فیلم پارک جان-ووک نیست. از این رو میتوان نتیجه گرفت اشتباه از جای دیگری است. البته اشتباه شاید لفظ درستی نباشد. آکادمی اسکار دچارِ غفلتی بزرگ شده است! به کار بردن غفلت بزرگ آن هم برای فیلم تصمیم جدایی شایستهترین مواجهه با اسکار سال ۲۰۲۳ است. چرا که پارک جان-ووک -خالق فیلم مشهور «پیر پسر»- در آخرین اثر خود به غایت زبردستی رسیده و با بهرهمندی از الگوهای نشانهشناسانه و ژانریک ذهن مخاطب را جادو میکند. جادویی از جنس تعلیق. از جنس درونمایههایی که در آثار آلفرد هیچکاک وجود داشت. همانطور که از «سرگیجه» یا «پنجره عقبی» به خاطر داریم. جان-ووک به سانِ دردمندیها و تعلقات کاراکتراصلیاش را -به عنوان ضعف- برای بیننده عیان میکند. سپس از همان ضعف برای تماشاگر ترس و دلهره میسازد. کاراکتر پا به پای مخاطب در اوج و حضیض سرگردان شده و تا برقراریِ آرامش چیزی جز سرگردانی نصیبش نمیشود.
البته قرابت فیلم «تصمیم جدایی» با آثار هیچکاک تنها به بحث درونمایه ختم نمیشود. مانی فاربر منتقد آمریکایی میگوید خیل زیادی از فیلمسازان و سینهفیلها تسلیم لحظات سینماییاند. آنها -به اصطلاح- خوره نماها و لحظاتی هستند که شاید بیش از چند ثانیه طول نکشد ولی به عمق و جانِ مخاطبان رخنه میکند. پارک جان-ووک لحظاتی که از فیلمهای هیچکاک به یاد داریم را گرفته و از آنِ خود میکند.
از نگاههای جیمز استوارت پشت دوربین شکاری -در فیلم پنجره پشتی- تا نگاههای مرموز کیم نواک -در فیلم سرگیجه- جملگی موقعیتهای کمنظیر و کوتاهی هستند که عاشقان سینما آنها را پرستش میکنند. حال تصور کنید تصمیم جدایی مجموعهای از این لحظات را به پلات اصلی خود پیوند زده و فرمی به اندازه و درخور آفریده است. فرمی که تحت لوای ژانر رمانس و سابژانر کارآگاهی تعریف میشود.
اکنون با توجه به سیاهه بالا جای خالیِ تصمیم جدایی را تصور کنید. افسوس و حسرتی که برای عاشقان سینما در این موقعیت به بار آمده چیزی از آن لحظات ناب سینمایی کم ندارد!