حمیدرضا حاجیحسینی از پژوهشگران تاریخ سینمای ایران به تازگی کتابی به نام «آقای سناریست» نگاشته است. کتابی که به زندگی سعید مطلبی یکی از فیلمنامهنویسان مهم تاریخ سینمای ایران میپردازد. حمیدرضا حاجی در گفتوگو با خبرنگار سینما صبا به ارزشهایی که این کتاب میتواند در حوزه پژوهش سینما داشته باشد، پرداخت.
حمیدرضا حاجیحسینی در ابتدا پیرامون تاریخِ فیلمنامهنویسی در سینمای ایران و گفتوگوی طولانیاش با سعید مطلبی توضیحاتی داد: با مرور سینمای ایران در دهههای گذشته اسامی تعدادی فیلمنامهنویس پرکار در سینمای جریان اصلی و تجاری به چشم میآید. ابراهیم زمانی آشتیانی، حبیبالله کسمایی، منوچهر کیمرام، احمد نجیبزاده، احمد بهبهانی، فریدون گله، سیروس الوند، علیرضا داوودنژاد و فریدون جیرانی چند نمونه از این افرادند. ویژگی متمایز سعید مطلبی نسبت به دیگر فیلمنامهنویسان مطرح سینمای ایران، شش دهه حضور مستمر در سطح اول سینما و تلویزیون ایران است. در حالی که بسیاری از همدورههای ایشان فوت شدهاند و حتی نسلهای بعدی ایشان با حضور فیلمنامهنویسان نسل جوان به ناچار از عرصه فیلمنامهنویسی خارج شده و به نوعی بازنشسته شدهاند.
وی افزود: علاوه بر بحث حضور مستمر و کمّی سعید مطلبی در عرصه فیلمنامهنویسی، در کارنامه مطلبی فیلمهای پرفروش و پرطرفدار زیادی همانند پشت و خنجر، بت، برزخیها، دادا، تاراج، شیر سنگی، میخواهم زنده بمانم، نیش و هیس دخترها فریاد نمیزنند حضور دارد که به خاطره مهمی از چند نسل از علاقمندان سینمای ایران تبدیل شدهاند. جدا از مقوله فیلمنامهنویسی، سعید مطلبی ۱۰ فیلم پرفروش و پرطرفدار دهههای چهل و پنجاه نظیر کوچه مردها، سرگروهبان، ناجورها و صلوه ظهر را نیز کارگردانی کرده است و در برخی از فیلمها به عنوان تدوینگر یا مشاور در فیلمنامه و تدوین حضور داشته است که به برخی از آنها به صلاحدید ایشان در کتاب اشاره نشده است.
حاجیحسینی اظهار کرد: از نظر پژوهشی سعید مطلبی شخصیت بسیار مهمی در تاریخ سینمای جریان اصلی ایران است و خاطرات و تجربیاتش میبایست به عنوان تاریخ شفاهی سینمای ایران ثبت و ضبط میشد. من در حدود ۴۰ ساعت با ایشان گفتوگو کردم و در نسخه نهایی کتاب، بخشهای مهم این گفتگو از زبان ایشان به صورت اول شخص بیان شده است.
اخیرا انتقادهای تند و گزندهای به کتابهایی میشود که پیرامون سینمای تجاری ایران هستند. حمیدرضا حاجی پیرامون این مسئله و مواجههاش با آن گفت: بحث ثبت تاریخ شفاهی سینمای ایران با مقوله نقد و ارزشگذاری فیلمها متفاوت است. البته من سعی کردم تا حد امکان در گفتوگو با آقای مطلبی انتقادات خودم و دیگر منتقدان سینمای ایران را با سوال مطرح کنم که پاسخ آقای مطلبی به این سوالات اکنون در کتاب وجود دارد. این که آن انتقاد را پذیرفتهاند یا نه بحث دیگری است. اما تمرکز من در کتاب بر ثبت اتفاقات و رخدادهای تاریخی است که در جایی دیگر گفته نشده است یا اگر گفته شده، روایت آقای مطلبی از آن ماجرا را در کتاب ثبت کردهام. من با برخی از منتقدان پیشکسوت و حتی طرفداران سینمای روشنفکری و غیرتجاری درباره این کتاب صحبت کردهام و همه آنها متفقالقول از ثبت تجربیات سعید مطلبی به عنوان یکی از شخصیتهای تاثیرگذار تاریخ سینمای ایران حمایت کردهاند. به نظرم در این گونه موارد میبایست سلیقه شخصی را از کار تحقیقی جدا کرد.
وی در ادامه تصریح کرد: در نهایت شاید برخی معتقد باشند نیازی به مصاحبه و ثبت تجربیات سینماگران جریان اصلی و تجاری نیست. من موافق این نظرات نیستم و در حدود سه دهه است که درباره سینمای جریان اصلی ایران مطالعه میکنم و تلاش کردهام در حد توان و اطلاعاتم در نوشتههای سینماییام در مجلات یا در پادکستهای سینمایی مختلف به این بخش از سینمای ایران بپردازم.
حاجیحسینی در رابطه با موضوعاتی که کتاب «آقای سناریست» روی آنها دست گذاشته است گفت: «آقای سناریست» کتاب اتوبیوگرافی یا خودزندگینامهای درباره سعید مطلبی است. پس تا حد امکان قصد داشتهام تا نقاط مهم و کلیدی زندگی ایشان در کتاب ثبت شود. پس صحبتهای آقای مطلبی محدود به تجربیات سینمایی ایشان نیست. فصلهای مختلف کتاب دربرگیرنده دوران کودکی و نوجوانی، تحصیلات دانشگاهی، حوادث تاریخی همچون ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، اتفاقات قبل و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و بخشی از زندگی شخصی و خانوادگی سعید مطلبی است. علاوه بر آن فیلمنامههایی که سعید مطلبی نوشته، فیلمهایی که ساخته و موضوعات تاریخی-سینمایی مثل کانون سینماگران پیشرو، سندیکای هنرمندان و جلسات دیگر از نقطهنظر ایشان در کتاب بررسی شدهاند. موضوع بسیار مهم ممنوعیت از فعالیت تعدادی از سینماگران چهره و مطرح قبل از انقلاب که آقای مطلبی هم جزو آنها است، بخش مهمی از کتاب را تشکیل میدهد که گفتههای سعید مطلبی سند بسیار مهم تاریخی برای تبیین این واقعه جنجالی تاریخ سینمای ایران است. همچنین به سینماگران قدیمی همکار آقای مطلبی نظیر ایرج قادری، محمدعلی فردین، ناصر ملکمطیعی، فریدون گله و علی عباسی نیز در مقاطع مختلف پرداخته شده که در داستان زندگی آقای مطلبی به عنوان شخصیتهای فرعی حضور دارند.
حمیدرضا حاجیحسینی پیرامون ادامه فعالیتهای خود در این عرصه گفت: قبلا در نوشتههایم در مجلات و در پادکستهای مختلف تلاش کردهام تا به سینماگران مختلف بپردازم یا با آنها گفتوگو کنم. اگر فرصت و وقت داشته باشم و موضوع مناسب و قابل اجرایی به ذهنم خطور کند حتما در آینده هم تلاش میکنم تا با سینماگران دیگر گفتگو کنم یا مطالبی بنویسم که به ثبت تاریخ شفاهی و کتبی سینمای ایران کمک کند.
وی ادامه داد: «آقای سناریست» تلاشی است در ادامه مسیری که اساتید، پیشکسوتان و همکاران بنده در گذشته در کتابها، مجلات، روزنامهها و گفتوگوی صوتی و تصویری ثبت کردهاند. اما شاید انتشار این کتاب بتواند مشوق و انگیزهای برای همکاران مطبوعاتی و نویسندگان سینمایی باشد تا به سراغ دیگر سینماگران بخش جریان اصلی و تماشاگرپسند سینمای ایران بروند و تجربیات و خاطرات آنها را با دقت و جزییات درست ثبت کنند.
There are no comments yet