به گزارش صبا، قصه‌هایی که در بستر فضای پررنگ و لعابی مثل آشپزخانه یا رستوران شکل می‌گیرد، شاید کار ساده‌ای به نظر برسد اما فقط در صورتی موفق خواهد بود که با یک قصه گیرا همراه باشد.طی سال‌های مختلف، سریال‌های مختلفی با محوریت لوکیشن یک رستوران یا فضای آشپزی از تلویزیون پخش شده است. از مجموعه‌هایی که کل محتوای آن در فضای رستوران شکل گرفته تا آنهایی که بخشی از قصه خود را به سمت و سوی غذا و آشپزی برده بودند، هر کدام بخشی از رنگارنگی فضا را به نمایش می‌گذاشتند. به بهانه پخش برخی سریال‌ها همچون گیل‌دخت و چشم‌بندی که هر کدام به نوعی فضای رستوران یا آشپزخانه را ترسیم کرده است، مروری بر سریال‌های تلویزیونی داشتیم که در طول سال‌های مختلف از صدا و سیما پخش شده و به نوعی، همین فضای آشنا را به تصویر کشیده است.
«مجید آسودگان» که تاکنون در کارهای سینمایی و تلویزیون بسیاری همچون مجموعه‌های چادر گلدار، راه‌و‌بیراه و جزر و مد همکاری داشته، در سریال گیل‌دخت به عنوان نویسنده، طراح داستان و سرپرست نویسندگان در کنار عوامل قرار دارد. خودش معتقد است مطبخ قدیم و میراث ماندگار ایرانی جای بسیاری برای روایت دارد. آسودگان برای طراحی و نویسندگی گیل‌دخت کتاب‌های بسیاری را زیر و رو کرده تا مستند و مستدل درباره فرهنگ و غذای ایرانی بنویسد. گیل‌دخت به کارگردانی مجید اسماعیلی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی این روزها روی آنتن می‌رود و به نظر می‌رسد هرقدر قصه جلو می‌رود، فضای مطبخ در شکل‌گیری قصه نقشی اساسی‌تر ایفا می‌کند. به بهانه صحبت درباره سختی‌های تولید کار در فضای آشپزخانه و جذابیت‌های آن، با مجید آسودگان نویسنده و فیلمنامه‌نویس گفت‌وگو کردیم.
او  در خصوص جذابیت‌ها و سختی‌های تولید کار در فضای مطبخ قدیمی یا آشپزخانه به جام‌جم می‌گوید: اولین نکته‌ای که باید بگویم این است که بخش بزرگی از قصه مربوط به آشپزخانه درباری به کلی کم شد. آنچه می‌بینید تنها ۵ درصد آن چیزی است که در فیلمنامه بود. بخشی از این‌که تهیه‌کنندگان سراغ تولید کارهای این چنینی نمی‌روند، به دلیل سختی کار است که نیاز به مهارت دارد. با سرعتی که سریال‌سازی ما در ایران دارد، تیم اجرایی شاید نتواند به آن بپردازد. در عین حال تیم اجرایی هم باید درک درستی از آن داشته‌باشند. در سریال‌های خارجی پژوهش بزرگ و مفصل اجرایی انجام می‌دهند.  وی ادامه می‌دهد: ما در گیل‌دخت این پژوهش را داشتیم اما وقتی به اجرا رسید، خط مطبخ یا آشپزخانه درباری در آن پررنگ‌تر شد. وقتی من تحقیق کردم متوجه شدم تاریخ عجیب و خوبی از آشپزی داریم که قبل از آن خودم هم خیلی متوجه آن نبودم. ما دیوان شعر درباره آشپزی داریم که به دیوان‌های شعر مطرح طعنه می‌زند. مواردی مثل اطعمه شیرازی که نشان از پیشینه قوی ما در آشپزی دارد.

میراث قوی ایران در غذا

آسودگان تاکید می‌کند: سنت قوی و میراث بزرگی در حوزه آشپزی داریم که شاید کمتر کسی از آن آگاه بود. در عین حال، در همه فرهنگ‌ها غذا یک بخش زیادی از آداب و آیین مردم است که ما ایرانی‌ها هم آن را داریم. مساله این است که برای خود من هم جذاب بود. تمرکز بخشی از فرهنگ حول غذا و میراث کهنی که ایران در این حوزه دارد، برای من جالب بود تا به سمت مساله غذا برویم. خود گیلان هم به عنوان منطقه خلاق غذا در یونسکو ثبت شده که نشان از میراث قوی فرهنگی ایران دارد. همه اینها باعث شد ما به سمت قصه مطبخ در سریال گیل‌دخت برویم.  نویسنده گیل‌دخت در خصوص سختی‌های تولید کار در لوکیشن آشپزخانه یا شبیه آن، عنوان می‌کند: سختی کار در اجراست که مهارت هم بخشی از آن است. البته در گیل‌دخت از آشپز حرفه‌ای برای ضبط این موارد استفاده می‌شد. بخشی از سخت بودن کار این است که درک درستی از سوی کارگردان و عوامل از این حوزه وجود داشته‌باشد. شاید در بسیاری از کارها راحت از کنار آن می‌گذریم و به صورت عمیق سراغ آن نمی‌رویم. شاید این مساله را که لوکیشن آشپزخانه کوچک یا محدود باشد، نتوان دلیل مناسبی برای نرفتن به سمت چنین سوژه‌هایی دانست. مواردی بوده که فضای بزرگی در اختیار داشتند اما نتوانستند به درستی آن را نشان دهند. گاهی هم با یک ماهی تابه می‌توان حال و هوای درستی را منتقل کرد. در حقیقت سختی کار بیشتر در اجراست. در گیل‌دخت هرقدر جلو می‌رویم، مطبخ نقش پررنگی‌تری در قصه‌ها پیدا می‌کند.

توجه به وجه دراماتیک مطبخ

وی تاکید می‌کند: خیلی وقت‌ها می‌بینم در فیلم‌ها بیشتر به بخش نمایشی آن توجه می‌شود. اما من کمتر دیدم مطبخ کارکرد دراماتیک داشته‌باشد. ما در سریال گیل‌دخت مشاور آشپزی داشتیم و با مشاورانی که در حوزه غذاهای گیلکی داشتیم، تلاش کردیم روی همه موارد فکر شود. وقتی گیل‌دخت را شروع کردیم می‌خواستیم تاریخ را نشان دهیم. ما یک شخصیت واقعی داریم که آن هم شاهزاده قجری بوده که کتابی با عنوان خوراک‌های ایرانی دارد و تلاش کردیم از این کتاب استفاده کنیم. نمایش همین کارکرد را دارد که جهان را آن‌طور که باید باشد، نشان دهد. درست مثل درام‌های الیزابتی که بخشی از آن نمایش و نشان دادن آداب است.

آشپزخانه درباری گیل‌دخت

این روزها بسیاری از مخاطبان، سریال گیل‌دخت را به عنوان گزینه آخر هفته خود انتخاب می‌کنند. شاید فضای کلی قصه به واسطه قرارگرفتن در خطه سرسبز شمال برای مخاطب جذاب باشد، اما ترسیم حال و هوای آشپزخانه درباری، توانسته رنگ و لعاب دیگری به این مجموعه بدهد. حال و هوای کارکردن خدمتکاران در آشپزخانه‌ای قدیمی که قرار است غذاهای باب طبع ارباب را طبخ کنند، قصه گیل‌دخت را به یک تصویر تماشایی تبدیل کرده است. از همه مهم‎‌تر این که فضای قدیمی و نورپردازی‌های طبیعی که در نشان‌دادن آشپزخانه درباری وجود دارد، رنگ و رخ این سریال را متفاوت کرده است. گیل‌دخت به کارگردانی مجید اسماعیلی روی آنتن شبکه یک سیما رفته است.

منبع: جام جم – سپیده اشرفی