سیستم‌های بسته و جهان در حال تغییر | پایگاه خبری صبا
امروز ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت ۰۳:۵۹
نگاهی به فیلم «تتریس» به مناسبت دوبله اختصاصی در پلتفرم «فیلم‌نت»

سیستم‌های بسته و جهان در حال تغییر

احمدرضا منبتی | «تتریس» یکی از آثار جذاب سال 2023 تا امروز است که می‌توان تماشای آن را به مخاطبان مختلفی توصیه کرد.

به گزارش خبرنگار سینما صبا، به‌تازگی فیلم «تتریس» توسط محمدرضا علیمردانی به‌طور اختصاصی برای پلتفرم فیلم‌نت دوبله شده است.

تتریس نام بازی پازلی مشهوری است که هنوز هم محبوبیت زیادی در سطح دنیا دارد. این بازی همچون یک پازل بی‌انتها است که در آن قطعاتی با شکل‌های مختلف از بالای صفحه وارد می‌شوند و کاربر باید آنها را به‌گونه‌ای در کنار هم قرار دهد که خطوط کاملی را تشکیل دهند.

داستان فیلم «تتریس»، با الهام از اتفاقات واقعی، ماجرای سرمایه‌گذار جوانی به‌نام هنک راجرز را در آخرین سال‌های شوروی کمونیستی در اواخر دهه ۱۹۸۰ روایت می‌کند که با یک مخترع اهل شوروی، که بازی محبوب تتریس را ابداع کرده، همراه می‌شود تا این بازی را در اختیار همگان در سراسر جهان قرار دهد اما در این راه از یک سو با فساد موجود در نظام کمونیستی شوروی روبه‌رو می‌شود و از سوی دیگر باید با سرمایه‌داران فاسدی نبرد کند که برای در اختیار گرفتن حق انتشار بازی تتریس در سطح جهان حاضر به زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی هستند. تلاش هنک برای به‌دست آوردن حق توزیع بازی تتریس، آغاز مسیری است که ممکن است برای او و حتی خانواده‌اش تاوانی سنگین به همراه داشته باشد.

تارون اگرتون، نیکیتا اِفرموف، سوفیا لبداوا، توبی جونز، آنتونی بویل، مارا هوف، مایلز بارو، ایگور گرابازوف و ریک یان از جمله بازیگران «تتریس» هستند.

اما چرا دیدن فیلمی مثل «تتریس» می‌تواند برای ما اهمیت داشته باشد؟

می‌توان به موارد مختلفی اشاره کرد. «تتریس» یک فیلم هیجان‌انگیز و پرتعلیق است که در شخصیت‌پردازی (لااقل در خلق شخصیت‌های مانع قدرتمند و تاثیرگذار) موفق عمل می‌کند و سبک اجرایی‌اش هم شبیه به خود بازی تتریس است و ارجاعات مستقیمی به این بازی داده می‌شود. این‌گونه تلاش هنک برای پیدا کردن راهی جهت حل معادلات پیچیده، هم‌ارزی جالبی با تلاش بازیکنان تتریس برای جاگذاری درست قطعات پازل پیدا می‌کند.

اما، جدا از این موارد، لااقل در دو مورد می‌توان به ایده‌هایی اشاره کرد که، فراتر از یک تریلر یا یک اثر زندگینامه‌ای، در «تتریس» مطرح و باعث می‌شوند که تماشای این فیلم، به‌خصوص در این دوران، هم جذاب و هم تامل‌برانگیز باشد. در هر دو مورد، «تتریس» از یک فیلم زندگینامه‌ای صرف فراتر می‌رود.

نکته اول به نمایش نحوه سقوط یک سیستم بسته برمی‌گردد. سیستم یا سامانه بسته به سیستمی گفته می‌شود که هیچ ارتباطی با محیط پیرامون برقرار نمی‌کند. نظام کمونیستی شوروی احتمالا مهم‌ترین سیستم بسته سیاسی قرن بیستم بود. چنین سیستمی به‌سرعت همچون مرداب راکد می‌شود. اما دنیا مدام تغییر می‌کند و همین امر بقای سیستم‌های بسته را به مخاطره می‌اندازد. کاراکتر میخائیل گورباچف (آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی) جایی از فیلم صراحتا به این اشاره می‌کند که دنیا دارد تغییر می‌کند و نظام کمونیستی هم باید تغییر کند. نکته این است که این تغییر زمانی مفید خواهد بود که به‌موقع آغاز شود. تغییرات مد نظر گورباچف شاید دو، سه دهه زودتر می‌توانستند کارساز باشند اما در عمل زمانی شروع شدند که فساد و رکود به‌شکلی غیرقابل جبران در نظام کمونیستی ریشه دوانده بود. پس درس اول «تتریس» این است که تغییرات دیرهنگام در یک سیستم بسته نمی‌تواند جلوی نابودی آن سیستم را بگیرد.

نکته دوم این است که سقوط سیستم‌های بسته از درون تسریع می‌شود. کاراکتر والنتین تریفونوف (با بازی دیدنی ایگور گرابوزوف) در فیلم «تتریس» یکی از همان افرادی است که سیستم‌های بسته را هنگام وقوع بحران از درون و همچون موریانه سست و سپس متلاشی می‌کنند. والنتین سقوط را قطعی می‌داند و به‌جای کمک به بقای سیستمی که او را به یک نیروی رسمی کشور تبدیل کرده است، فقط به فکر این است که از نمد موجود، کلاهی برای آینده خودش بدوزد. چه خود والنتین بخواهد یا بداند و چه نه، تک‌تک اقدامات او دارند در مقابل همان تغییری مقاومت می‌کنند که فردی مثل گورباچف در طول فیلم در پی آن است. آدم‌هایی مثل هنک راجرز که از جایی خارج از سیستم بسته شوروی کمونیستی وارد آن‌جا شده‌اند، به مسائلی همچون فروپاشی احتمالی اتحاد جماهیر شوروی فکر نمی‌کنند. اما والنتین جایی از فیلم به‌وضوح از این امر صحبت می‌کند. اگر قرار بود نظام کمونیستی شوروی سابق تغییری هم بکند، آدم‌هایی مثل والنتین جلوی آن را گرفتند. این هم از درس دوم: هر چند سیستم‌ها برای جلوگیری از زوال است که خود را در مقابل تغییرات بیرونی ایزوله می‌کنند (یا لااقل سعی در این کار دارند) اما، به‌شکل متناقض‌نمایی، عناصری را در دل خود می‌پرورانند که، به‌نوبه خود، سقوط آن سیستم‌ها را تسریع خواهند کرد.

فیلم‌های خوب در لایه رویی ماجراهایی درگیرکننده را روایت می‌کنند. برای لذت‌بردن از این فیلم‌ها قرار نیست حتما به‌دنبال جنبه‌های استعاری یا حرف‌های بزرگ بگردیم. اصلا فیلمی که برای جلب نظر مثبت تماشاگر فقط به مسائل فرامتنی ارجاع دهد، بیشتر یک کلاهبرداری است تا یک فیلم دیدنی. اما بسیاری از فیلم‌های جذاب می‌توانند از ماجرایی که روایت می‌کنند فراتر رفته و مسائلی را مطرح کنند که در طول تاریخ به‌شکل‌های مختلف تکرار می‌شوند. «تتریس» یکی از این فیلم‌هاست.

«تتریس» را هم‌اکنون می‌توانید با دوبله اختصاصی در پلتفرم فیلم‌نت تماشا کنید.

هنوز دیدگاهی منتشر نشده است