فلسفه که اسمش می‌آید نترسید…نه قرار است چیز پیچیده بگوییم که مثلا اول مرغ بوده یا تخم مرغ، یا درباره این صحبت کنیم که چرا خورشید اول طلوع می‌کنه و بعد غروب. یا چرا به رنگ سبز، قرمز نمی‌گویم . از این قبیل حرف‌ها که تا بی‌نهایت ادامه دارد و خاصیت هم ندارد جز جنون و هدر دادن وقت.

در این مطلب، از مفهومی صحبت می‌کنیم به نام «سه‌گانه اختیار» که ویلیام اروین فیلسوف مکتب رواقی آن را به خوبی بیان کرده است. (ما فعلا احتیاجی نداریم بدانیم مکتب رواقی چی هست و چی نیست، درگیر نکنید خودتان را!)

دسته اول: آن پدیده یا رویدادهایی که اصلا در اختیار آدم نیست. مثل: زمان طلوع و غروب خورشید، سیل، زلزله، بارش باران یا برف و …

دسته دوم: آن چیز که کاملا در اختیار آدم است. مانند انتخاب هدف‌ها و مسیرش. من می‌خواهم با منیژه ازدواج کنم، من می‌خواهم فوتبالیست شوم، من می‌خواهم معماری بخوانم، من می‌خواهم تاجر فرش شوم و هر نوع انتخابی که تماما در دست انسان است.

دسته سوم: آن پدیده یا رویداد‌هایی که به طور کامل در اختیار انسان نیست.« یعنی یه چیزهایی‌اش با آدم است یه چیزهایی نه…

تصور کنید فردی می‌خواهد در یک مسابقه تنیس شرکت کند. خب انتخاب تنیس و انتخاب شرکت در مسابقه در اختیار کامل اوست. اما آیا برنده شدنش هم کاملا در اختیار اوست؟

از همین رو فیلسوف‌ها در اینجا سه‌گانه اختیار را مطرح می‌کنند که بگویند: ببین عزیزم تو می‌توانی برای این مسابقه یا هر انتخابی که کردی، بهترین خودت باشی، بهترین تلاش را بکنی، بهترین پیگیری‌ها و به نتیجه‌اش فکر نکنی. اگر هم می‌خواهی اعصاب خودت را خورد کنی و استرس بازی در بیار خب به اسف‌السافلین!

برای همین برنده شدن در مسابقه بخشی از آن که باید خوب تمرین کنی در دست توست اما روز مسابقه ممکن است هر اتفاقی بیفتند که ببازی یا برنده بشوی!

از این رو این مکتب رواقی می‌گه اگر این قانون سه گانه اختیار را در نظر داشته باشیم، بهترین عملکرد خود را خواهیم داشت و اگر به برنده شدن ختم نشود، کمتر ناراحت می‌شویم. «دقت کنید که نمی‌گوید ناراحت نمی‌شویم، کمتر ناراحت می‌شویم.» و وقتی کمتر ناراحت می‌شوید دوباره جریان زندگی را در دست می‌گیرید و به فعالیت خود ادامه می‌دهید. دوباره در تلاش و جنبش می‌افتید.

کوتاه از مکتب رواقی بخواهم بگویم اساس این فلسفه رسیدن به آرامش است و نه به این معنا که کاری نکنیم و لٍنگ را دراز کنیم و آرامش داشته باشیم.

نه عزیزم اتفاقا خیلی هم باید کوشش و تلاش کنی. و دنیا ناراحتی و غم در هر حال دارد و با این تکنیک‌ها می‌توانید زندگی قابل تحمل‌تری داشته باشید و در رسیدن به اهداف مصمم‌تر باشید.

سخت بود؟!

** فرید اخباری