به گزارش صبا، فیلم سینمایی «پروا» به نویسندگی و کارگردانی مهران مهدویان و تهیه کنند‌‎گی محمدرضا مصباح محصول سال ۱۳۹۸ است و این روزها در سینماهای هنر و تجربه روی پرده است. در خلاصه داستان این فیلم آمده: خسرو امیری ۳۰ ساله، شغل چندان مناسبی ندارد. او تلاش می‌کند که شرایط شغلی خودش را تغییر دهد. اما در این مسیر با مشکلاتی مواجه می‌شود. مهتاب ثروتی، سیامک ادیب، آسیه سلطانی، اکبر آیین، علیرضا مویدی، وحید میرزابیگی، فرزاد باقری، زینب شعبانی، مهرداد بخشی، دانیال حاجی‌زاده، مهدی میری، محمد شامی دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند. خبرنگار صبا درباره این فیلم با کارگردان گپ و گفتی داشته است که در ادامه می‌خوانید.

***فیلم سینمایی پروا تولید سال ۱۳۹۸ است، چرا بین تولید و اکران فیلم فاصله افتاده است؟
-درست پس از تولید این فیلم بحران بیماری کرونا شروع شد. پس از آن هم درگیر اتفاقاتی شدیم که در جامعه به وجود آمده بود. بعد از آن هم سینما برای رونق گیشه به اکران فیلم های کمدی روی آورد.

***کارگردان‌های سینمای هنر و تجربه معمولا با توجه به دغدغه‌های خود به سراغ ساخت اثر می‌روند. با این حساب آیا موضوع و درون مایه فیلم پس از گذشت ۴ سال هنوز هم می‌تواند برای مخاطب امروز حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشته باشد؟
مسئله فیلم کاملا برگرفته از معضلات روز اجتماعی است. مشکلاتی که هنوزهم هست و تاریخ مصرف ندارند. معضلاتی مانند مهاجرت و مشاغل کاذب و شرایط سخت اقتصادی که مختص به زمان و دوره‌ای خاص نمی‌شود.

***نوع روایت انتخابی‌تان در این اثر روایت غیر‌خطی بوده است. در فیلم «اگزما» هم از همین شیوه روایتگری استفاده کرده بودید؟
به طور کلی مسئله زمان برای من خیلی مهم است و معمولا بازی‌های زمانی در آثار تولیدی من نقش موثری دارند. به طور مثال در فیلم «اگزما» هم هر سکانس با سکانس قبلی از نظر زمانی ۳ الی ۴ ماه تفاوت داشت بدین ترتیب هر سکانس رویدادهای خاص به خود را داشت. اما در پروا بازی زمانی از نوع دیگری بود مخاطب با نوعی زمان پریشی در پروا مواجه است و رویدادهای قصه کاملا به صورت پس و پیش از هم تدوین شده است. تماشاگر برای کشف قصه باید این پازل آشفته را رفته رفته کنار هم بگذارد تا خط داستانی به طور کامل در ذهنش شکل بگیرد.

***بازی زمانی در خط داستانی از مولفه‌های سینمای مدرن است که اتفاقا پاسخگوی بهتری به نیاز مخاطب سینمای امروز است….
-کاملا درست است چرا که مخاطب امروز علاوه بر قصه‌گو بودن اثر، از تعامل با اثر در قالب کشف و رمز‌گشایی هم لذت می برند. در این مدل سینمایی تماشاگر احساس می کند در یک بازی متقابل با فیلمساز وارد شده است. اینکه مسائلی از او پنهان می شود که او خودش باید آنها را پیدا کند برای مخاطب مانند یک کشف شخصی، لذت بخش است. استفاده از این روش روایتگری کار تازه‌ای نیست. مدت زیادی است که فیلمسازان مدرن از این روش استفاده می‌کنند.

***از منظر نظریه‌پردازان سینمایی، انتخاب روایتگری غیرخطی دو لبه دارد. برخی به دنبال ایجاد هیجان و تعلیق در فیلم هستند که همان وارونه کردن روند ساختار علی و معلولی است، بدین شکل که اول معلول را نشان می‌دهند و بعد علت را. برخی دیگر به دنبال ایجاد حس یا انتقال معنایی خاص هستند که تنها با همین جابه جایی زمانی امکان‌پذیر است. فیلم «پروا» بیشتر به دنبال کدامیک از این مقولات بوده است؟
-هر دوی این روش‌ها مدنظرم بود. شخصیت اصلی این قصه به خاطر شرایط بغرنح اقتصادی که با آن دائما درگیر است دچار یک آشفتگی کامل ذهنی و روانی است و مدام در گذشته، حال و آینده فکری خود در رفت و آمد است. این حس درونی و روانی از ذهن شخصیت باید به مخاطب هم انتقال می‌یافت به همین خاطر رویدادها پس و پیش شده‌اند. تا به نوعی فرم و محتوا مکمل معنا و حس اثر برای مخاطب باشند.

***روایت از زاویه دید شخصیت اصلی داستان است…
بله. روایت «پروا« از نگاه و زاویه دید خسرو پرداخته شده است.که نقش آن را حسام محمودی بازی کرده است. حسام دیگر بین ما نیست و اگر بود حالا می‌توانستم با او هم گفت و گویی داشته باشم.

***با این وجود ازشکل گیری همکاری حسام با فیلم «پروا» بگوئید.
«پروا» دومین همکاری من با حسام بود. قبل‌تر در اگزما هم با او همکاری داشتم. حسام بازیگر من نبود، رفیق و همدل من در ساخت این دو اثر سینمایی بود. او دغدغه مند در جریان پیدا کردن قصه و خط داستانی دخیل بود. هرجا که کار به مشکل برمی‌خورد با انرژی و مشورت‌هایش کمک حال گروه بود. حضور حسام به فیلم پروا اعتبار بخشید. ما هنوز از نبود او در شوک هستیم و چاره‌ای جز تسلیم شدن در برابر این اتفاق تلخ نداریم. عده‌ای فکر می‌کنند اکران فیلم «پروا» به خاطر این است که سینما این هنرمند را از دست داده است. اما واقعیت این نیست. تیم تولید از بهمن ماه سال گذشته درخواست اکران فیلم «پروا» را داده بود اسناد آن هم موجود است. که در همین کشاکش متاسفانه این اتفاق افتاد. سینمای مستقل همیشه با این موانع روبرو است چرا که در سینمای ایران همیشه اولویت با فیلم‌های کمدی است!

***وضعیت اکران فیلم «پروا» را درسالن‌های سینمایی کشور چطور ارزیابی کرده‌اید؟
وضعیت منطقی نیست. تنها پنج سینما فیلم «پروا» را اکران کرده‌اند و هر کدام تنها یک سانس را به فیلم اختصاص داده‌اند. در این شرایط مشخص است که مخاطب علاقه‌مند برای دیدن فیلم در سینما به مشکل برخواهد خورد. همین باعث می‌شود آمار فروش و تماشاگر فیلم پایین بیاید. این فیلم مولفه‌هایی دارد که مخاطب عام را نیز با خود همراه وهمدل می‌کند. سینمای هنر و تجربه نباید تنها به سینماگران و علاقه‌مندان این حوزه محدود شود.

***بیشترین مانع برای رشد سینمای هنر و تجربه را در چه می‌دانید؟
– دست‌اندرکاران گروه هنر و تجربه همکاری بسیار خوبی با فیلمساز دارند و موانع بیشتر مربوط به کمبود سالن‌های سینمایی و سیاستگذاری‌هاست، همچنین محدود بودن امکانات تبلیغاتی که بسیار موثر است. برای این فیلم قصد داشتیم که در تلویزیون تبلیغاتی داشته باشیم اما آنقدر شرایط و روال اداری سختی را پیش پای ما گذاشتند که منصرف شدیم.

***آیا فیلم «اگزما» قرار است به اکران آنلاین برسد؟
در آینده‌ای نزدیک این فیلم روی پلتفرها اکران آنلاین خواهد شد.

***صحبت پایانی؟
من معادل تصویری شخصیت خسرو را در تجربه زیسته خود داشتم. کسی که برای رسیدن به درآمد هر کاری انجام می دهد از فروش ساندویچ فلافل در خودرو گرفته تا قاچاق سیگار و … فیلم‌های من برگرفته از مضامین انسانی-اجتماعی، با محوریت مهاجرت است. فیلم بعدی من حبس‌مجرد با همین مضمون است که در نوبت اکران سینمای هنر و تجربه است. ساختن رویاها و به تصویر کشیدن دغدغه‌های اجتماعی برای من لذتی دارد که بسیار در پافشاری و ماندنم در حوزه سینما و تصویر کمکم کرده است. امیدوارم هرکسی که فیلم پروا را می‌بیند و با آن همراه می‌شود، رسانه‌ای موثر برای تبلیغ فیلم باشد.

*روزنامه صبا- سمیه نجفی خاتون