به گزارش خبرنگار تئاتر صبا، نیما گودرزی از تئاتری‌های دو نسل قبل است که آنطور باید در محیط تئاتر ارج ندید. اخیرا اجرای شازده کوچولو ۲۰۲۳ را در تئاتر شهر به روی صحنه برد اما نه در سالن‌های آنجا بلکه در کارگاه نمایش با سی صندلی. البته آدم‌های معروفی به دیدن نمایش‌اش نشستند اما در محیط تئاتری صدایی نکرد. این اجرا اقتباسی آزاد از شازده کوچولو بود که به قول کارگردان، این داستان را با کرگدن اوژن یونسکو تلفیق کرده و با ساختاری که از تعزیه و پست مدرن تلفیق شده است، اجرا شد. این نمایش دغدغه‌ انسان امروزی را در ترکیبی شاعرانه همراه با واقعیت‌های زندگی صنعتی روایت می کند. به همین بهانه با کارگردان راجع به مسائل مختلفی صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

٭٭٭ به عنوان کسی که سال‌هاست در تئاتر فعالیت می‌کند، حس می‌کنید تئاتر حالا در چه جایگاهی ایستاده است؟

-شرایطی که الان در تئاتر وجود دارد خوب نیست. البته ما همیشه دچار این وضعیت بودیم ولی خب کسانی امثال من که اصطلاحا عقل‌شان کم است، هنوز کار می‌کنند و کماکان حمایت لازم انجام نمی‌شود. جهان و به‌خصوص ایران دچار یک تورم است و تئاتر نمی‌تواند با این تورم جلو برود. خیلی از بچه‌ها رها کردند و رفتند دنبال شغل‌های کاذب. یکی از دوستان هم دوره‌ای بنده حالا رفته در نانوایی کار می‌کند. یا چند نفرشان در اسنپ کار می‌کنند. مردم در این سال‌ها بجز اینکه فقیرتر شده‌اند، عقل‌شان هم کم شده. چون فرهنگ دارد به کالایی تجملی بدل می‌شود.

٭٭٭ به عنوان شهروند و نه یک تئاتری، باتوجه به مخارج زندگی، اجرا دیدن جز دغدغه‌های شما نخواهد بود. غیر از این است؟ منظورم این است که نمی‌توانیم مردم را گناهکار بدانیم…

-بله انسان اول باید فکر کند که گرسنه نماند و من این را درک می‌کنم ولی من فکر می‌کنم ما نیاز داریم حس کنیم که روحمان گرسنه نیست. شاید کلیشه‌ای به نظر برسد ولی خب طرف برای رستوران رفتن هنوز خرج می‌کند ولی برای فرهنگ خودش خرجی نمی‌کند. ببینید من حالا چهل و یک سالم است و حدود سی سال است در کار تئاترم. صادقانه بگویم هنرمند برای زنده ماندن دغدغه وحشتناکی دارد. ما چرا بیمه نمی‌شویم؟ همین کار شازده کوچولوی من سه بار تمدید شد ولی هیچ حمایتی از ما نشد. بازیگران من پول رفت و آمدشان را نداشتند. موضوع بیمه خیلی مهم است. عملا به ما می‌گویند شما کار کنید ولی ما تضمینی برای آینده‌تان نداریم که بدهیم. خب بچه‌ها هم ول می‌کنند و می‌روند دیگر.

٭٭٭ در دهه چهل فرهنگ و هنر کشور فعال‌تر بود. فکر نمی‌کنید جدای مشکلات اقتصادی، یک موضوع این باشد که محیط فرهنگی از بین رفته؟

-آن موقع چیزی که وجود داشت این بود که فرهنگ مختص طبقات خاصی بود. یعنی بحث مالی نبود بلکه تفاوت فرهنگی وجود داشت. به عنوان مثال هرکسی نمی‌رفت تالار وحدت، نه بخاطر هزینه بلیط بلکه می‌گفت بروم آنجا چکار کنم و آنجا جای من نیست. تالار رودکی را هرکسی نمی‌رفت. تئاترشهر هم هنوز برای گروه‌های خیلی خاص بود. شما اگر آن موقع کارگردان بودید، فقط سالن سنگلج را داشتید برای اجرا رفتن مگر اینکه جزو افراد خاص بودید ولی خب الان اینطور نیست.

٭٭٭ نمایش سجاد افشاریان در همین تئاتر شهر که شما اجرا رفتید، میلیاردی فروخت. پس یعنی مخاطب هست. فکر نمی‌کنید سلیقه مخاطب ما تغییر کرده؟

-دلم نمی‌خواهد راجع به کسی قضاوت کنم ولی خب حرف شما درست است. من نمی‌خواهم اینجا گناه را گردن هنرمند دیگر بیندازم بلکه می‌خواهم گناه را به گردن مسئولین بیندازم. یک فوتبالیست باید دستمزد میلیاردی‌اش را بگیرد و من مشکلی ندارم، من می‌گویم چرا ما دستمزد حداقلی‌مان را نمی‌گیریم؟

٭٭٭ راجع به اجرایتان بگویید. چرا سراغ شازده کوچولو رفتید؟

-شازده کوچولوی قرن جدید نمی‌تواند شازده کوچولوی قرن بیستم باشد. سرمایه داری به بلوغ رسیده و همه چیز تغییر کرده است. کمپانی‌های سرمایه داری جهان را به آتش کشیده‌اند. بچه‌ای که همه‌اش گوشی دستش است، عناصری مثل ایثار و شهامت در او از بین می‌رود. همه بنده اشیاء شده‌اند. شازده کوچولو را اگر بخواهید حالا اجرا کنید، باید از آن اقتباس آزاد بکنید. در نمایش من همه شازده کوچولو اند و یک شازده نداریم. اینها تبدیل می‌شوند به کرگدن. تلخی اجرای من به این است که شازده کوچولو دیگر نمی‌تواند در جهان فانتزی خودش باشد. چرا نمی‌تواند باشد؟ به‌خاطر جهان مصرف و سیاست زده امروزی. همه چیز با پول مقایسه می‌شود و ما برده اشیا شده ایم. خب در چنین جهانی جایی برای فانتزی‌ها نیست. در اجرای من جایی بود که گفته می‌شود که خانواده به چه درد می‌خورد وقتی دچار مشکل مالی هستیم. حس می‌کنم یک عقل‌گرایی اشتباه در جهان جا افتاده و این جریان عقلانیت باید کشته شود. چون وقتی خردی وجود نداشته باشد، همه زیر خط شعور قرار می‌گیرند. بنابراین عقلانیتی که در آن شعور وجود نداشته باشد، آسیب زاست. شازده کوچولوی اجرای من دیگر شخصیت مظلومی نیست و در آخر اجرا شخصیتی را که نماد عقل گرایی است، می‌کشد.

٭امیرحسین بریمانی