به گزارش صبا و به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نخستین جشنواره بین المللی خورشید با حضور ۱۰۰ خبرنگار از ۴۱ کشور با شعار «زنان روشنگری می‌کنند» امروز شنبه هشت مهرماه در مشهد برگزار شد.

محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین پایانی نخستین جشنواره بین‌المللی خورشید که با حضور انسیه خزعلی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده برگزار شد، درباره نقش زنان سخنرانی کرد.

متن کامل سخنرانی وزیر فرهنگ به شرح زیر است:

«با درود و خیر مقدم خدمت همه حضار گرانقدر بالاخص زنان سربلند ایران زمین و میهمانان ارجمند و کنشگران شاخص فرهنگی بیش از ۴۰ کشور و با عرض ادب خدمت نویسندگان، پژوهشگران، روزنامه نگاران و خبرنگاران حاضر در جشنواره بین‌المللی خورشید که باید آن را نمونه ای خیزش حکمت دانست.

کلیشه‌های جعلی از مسئله زنان و آزادی برای سال‌ها فضایی را ساخته بود که اجازه نمی‌داد تاریخ سازی و آزاد اندیشی زنان آزاده و نقش قدرتمند آن‌ها در دنیای معاصر بازنمایی شود. جشنواره بین‌المللی خورشید خیزشی برای شکستن این کلیشه‌هاست و قدرت زنان آزاده جهان، هژمونی جدیدی را به میدان جنگ خواهد آورد. اما چرا قدرت زنان در آینده فرهنگی جهان اهمیت دارد و چگونه جشنواره بین‌المللی خورشید می‌تواند در ساختن این آینده نقشی تاریخی از خود به جا بگذارد؟ این هدف چگونه ممکن خواهد شد و با کدامین ترتیبات نباید گذاشت که اسیر رویکردهای فرمایشی و نگاه‌های سطحی شود؟

در ابتدای امر باید آگاه باشیم که ما در عصری زندگی می‌کنیم که همه نظم‌ها در حال تغییر است و اتحادها و ائتلاف‌های تازه‌ای در حال شکل‌گیری است؛ تغییراتی که برآیند آن‌ها شاید در نگاه اول چندان سرنوشت ساز به نظر نرسد، اما بسیاری از داده‌ها و مطالعات حاکی از آن است که فرهنگ، سیاست و رسانه در جهان از روند سکولارسازی، فرهنگ ستیزی، کالاانگاری بشر و… عقب نشینی خواهند کرد.

امروزه در کنار پیدایش یک جغرافیای سیاسی جدید، یک جغرافیای فرهنگی نوین نیز در حال سربرآوردن است. بنابراین، اگر هر یک از ما به مثابه کنشگران فرهنگی روند این تغییرات را نشناسیم و با آن ساده انگارانه و شعاری رو به رو شویم، نقش سازنده خود را در جهان فردا نمی‌توانیم به درستی ایفا کنیم. وانگهی، در میانه این تحولات ما به عنوان کتشگران فرهنگی باید بدانیم که اگر نظم موجود سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای تغییر نکند، بر اساس پیش‌بینی اکثر دانشمندان روند موجود، جهان را در آستانه نیستی قرار خواهد داد و دیگر نمی‌توان نشانی از تمدن، دین و عقلانیت جست. همچنین، فرهنگ‌های معنوی که گنجینه انسانیت به شمار می‌روند و امروز هم تحت مخاطرات جدی قرار دارند در روند این نظم نابود خواهند شد.

اما چنانچه عرض کردم امروزه در جهان قدرتی به میان آمده که چشم اندازهای سکولار در فرهنگ و رسانه را تضعیف کرده است و چشم اندازهای حکمی و معنوی را ممکن‌تر ساخته است. همانگونه که پیش بینی نمی شد تا معادلات جغرافیای سیاسی در میان بلوک‌های قدرت در جهان از نیم دهه گذشته تغییر کند و پیمان‌های بین‌المللی جدیدی با هدف عقب راندن قدرت‌های غربی متعقد شود، شاید امروز نیز تصور نمی‌شود که با تغییراتی که در جغرافیای فرهنگی جهان روی خواهد داد نیم دهه آینده، سال‌های بر هم خوردن نظم رسانه‌ای دنیای سرمایه داری است که امروزه همه چیز را از جمله زنان را مانند کالا مصرف می‌کنند.

برای آن‌ها که صرفا بر اساس تفکر تکنولوژیک و عقلانیت ابزاری به ارزیابی این تحولات می‌پردازند انرژی نهفته در این تغییرات فرهنگی و رسانه‌ای قریب الوقوع، قابل شناسایی و حتی قابل تحلیل نیست. همانطور که این عده در عرصه سیاسی نیز همچنان به دلیل عدم شناخت از ظرفیت‌های سرنوشت ساز بین‌المللی، دچار خطای محاسباتی هستند و نگاه‌شان از روبنا فراتر نمی‌رود و به همین سبب، عموما تحلیل‌های آن‌ها عقب‌تر از واقعیت‌های موجود است. از این رو ما نباید در دام این دستگاه محاسباتی روبنایی، خصوصا در عرصه فرهنگ و رسانه بیفتیم‌.

عصر پایان سلطه رسانه‌های جهانی آغاز شده است و در این عصر زنان و روشنگری آن‌ها دیگر یک شعار نیست، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر است که باید برای تقویت آن، اتحادهای فرهنگی و ائتلاف‌های فکری تازه‌ای را شکل داد. من هفته پیش در قطر در اجلاس وزرای فرهنگ کشورهای جهان اسلام تاکید کردم فصل اتحاد جهانی میان نخبگان فرا رسیده و در نظم جدید، شکاف نخبگانی به سود هیچ کس نیست و باید در گام اول ارتباطات بین فرهنگی خود را بازسازی کنیم.

کارکرد بزرگ جشنواره بین‌المللی خورشید نیز ساختن اتحادی تازه است تا یک نظام آگاهی واقعگرا اما آرمان‌ساز را به تدریج سامان دهد و زنان را در نقش تاریخی خود بازنمایی کند؛ زنان و بانوانی که در تاریخ معاصر جهان از یک سو بزرگ‌ترین قربانیان سکولاریسم فرهنگی و تمامیت خواهی مادی هستند و از سویی بزرگ‌ترین نیرو علیه تجاوز همین سکولاریسم افسارگسیخته به شمار می‌روند.

لازم است تاکید کنم که یادبود مبارز نستوه، شیرین ابو عاقله در جشنواره بین‌المللی خورشید تنها یک حرکت نمادین نیست بلکه پاسداشت فرهنگی معنوی است که به ما قدرت برهم زدن معادلات سنتی را یادآور می‌شود. همانگونه که ما جایزه ملی مریم کاظم‌زاده عکاس و روزنامه‌نگار برجسته دفاع مقدس را که تصویرگر یک ایران جهادی بود، سال گذشته پایه‌گذاری کردیم، امسال نیز با گرامی‌داشت شهیده شیرین ابوعاقله اعلام می‌کنیم که برای ایران رشادت و ایستادگی مرز نمی‌شناسد.

خانم ابو عاقله در یک خانواده عرب و مسیحی به دنیا آمد و حتی تابعیت فلسطینی- آمریکایی داشت، اما در میان همه قربانیان ستم و هواداران عدالت، محبوب است و این همان رازی است که فرهنگ‌های معنوی را به یکدیگر پیوند می‌دهد و این همان انرژی نهفته در تغییرات فرهنگی جهان آینده است که غربی‌ها و غرب زده‌ها از شناخت آن عاجز هستند.

در پایان، بر خود فرض می‌دانم تا به ویژه از دانشمند محترم، سرکار خانم دکتر علم الهدی به خاطر همه زحمان برای ایده و طراحی برگزاری این جشنواره مهم، و از همه همکاران خود در مجموعه بزرگ وزارت فرهنگ، شهرداری مشهد، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، و همه عزیزان و سرورانی که به برپایی باشکوه این رویداد جهانی یاری رساندند، سپاسگزاری کنم و بار دیگر مقدم همه مهمانان داخلی و خارجی را در جوار حرم ثامن الحجج علیه السلام گرامی می‌دارم.»