به گزارش خبرنگار سینما صبا، گاهی پرسش‌ها بهترین ترفند برای بسط و گسترش ایده‌ اولیه یک روایت هستند. پرسش‌هایی که پشت به پشت یکدیگر ارائه می‌شوند تا کنجکاوی مخاطب را برانگیخته سازند. چارلی کافمن به خوبی از این ترفند برای گسترش یا تعمق داستان‌های خود بهره می‌برد. کافمن از طریق نشانه‌ها پرسش می‌آفریند و سعی می‌کند پاسخی از جنس نشانه به جا گذارد. گاهی نشانه‌ها آنقدر غیرمستقیم هستند که مخاطب از درک و دریافت آن‌ها باز می‌ماند. به خاطر همین موضوع برخی با آثار چارلی کافمن ارتباط نگرفته و آن را پس می‌زنند. برخی هم برای گره‌گشایی و رسیدن به پاسخ‌هایشان مجذوب فیلم‌های او می‌شوند. نکته قابل توجه در این میان دلهره‌ای است که کافمن از پس پرسش‌ها و کنجکاوی‌ها می‌آفریند. اگر مخاطب متوجه آن دلهره شود یعنی ارتباط بین او و فیلم به وجود آمده است. حال این ارتباط یا از جنس سمپاتی است یا امپاتی. در هر صورت تعامل با کافمن نیازمند ورود به جریان سیال ذهنی است که او در فیلم‌هایش -خصوصا فیلم «در پی پایانم»- به راه می‌اندازد.

فیلم «آدلاید» از پیچش‌هایی که در روایات و آثار کافمن می‌بینیم مبراست. نکته مشترک در ایجاد پرسش است. «آدلاید» در ابتدای امر سعی دارد پرسشی را مطرح کرده و از قِبَل آن‌ جریانی اتمسفریک به راه بیندازد‌. سپس برای پاسخ به پرسش‌ مطرح شده عملیات نشانه‌گذاری را آغاز می‌کند. نشانه‌ها مخاطب را -به سادگی- به جواب می‌رسانند. اما این پایان ماجرا نیست. ظرفیت‌هایی که شهربازی برای ایده اولیه ایجاد می‌کند آنقدر گسترده است که مخاطب پس از دریافت اطلاعات لازم از روایت، فیلم را رها نکرده و به همراهی با فیلم ادامه می‌دهد. در واقع جغرافیا و مکان فیلم، جانی دوباره به آن می‌بخشد. بازیِ نور و حرکت وسایل بازی در این شهربازی به جریان سیال ذهن کاراکتر اصلی شکل می‌دهد. تمام ایده‌ها و ترفندهایی که فیلم «آدلاید» به کار بسته، در محوطه جریان سیال ذهن تعریف می‌شوند. پرسش، کنجکاوی، دلهره و فضاسازی جملگی زیر چتر چنین رویکردی هستند.

درون‌مایه فیلم «آدلاید» از «جست‌وجو» به «بلوغ» می‌رسد‌. موقعیت‌های ذهنی عامل تعیین کننده درون‌مایه‌های مذکور است. عاملی که زمان، مکان و روایت دگرگون می‌کند و نبض مخاطب را تا پایان نگه می‌دارد. تدوین مهم‌ترین نقش را در استحکام فضای سوبژکتیو اثر دارد. فضایی که در بعضی مواقع غافلگیرکننده و در سایر موقعیت‌ها ملودرامیک و احساسی است. به همین سبب نوعی شاعرانگی از دل یک راز شکوفا می‌شود. رازی که به نکوهش مهاجرت‌های غیرقانونی می‌پردازد. به آن‌هایی که برای رسیدن به مدینه فاضله‌شان جان خود را در طبق اخلاص می‌گذارند.

محراب توکلی