به گزارش خبرنگار کتاب صبا، طی یک دهه گذشته در بازار کتاب با تنوع چشم‌گیر و حیرت‌انگیزی بین رمان‌های کودک و نوجوانان روبه‌رو بوده‌ایم که در این میان برخی ناشران سهم بیش‌تر و موثرتری داشته‌اند. یکی از ناشران جدی در عرصه چاپ کتاب‌های خوب و مناسب برای نوجوانان، نشر افق است. تمام رمان‌های خارجی که در این انتشارات ترجمه و منتشر می‌شوند، از محتوایی جذاب، مفرح و آموزنده برخوردارند و به رشد فکر و شخصیتی مخاطب هدف خود کمک می‌کنند.

یکی از بهترین آثاری که در فهرست آثار نشر افق برای نوجوانان می‌توان انتخاب و مطالعه کرد، کتاب «سکه‌ای از آسمان» به قلم جنیفر. ال. هالم (Jennifer L. Holm) نویسنده‌ آمریکایی‌ست که سال ۲۰۰۷ برنده‌ دیپلم افتخار نیوبری شد.

این رمان جذاب و آموزنده، درباره‌ دختری یازده‌ ساله به نام باربارا آن فلوسی است که کسی جز معلم‌های مدرسه، او را به نام حقیقی‌اش صدا نمی‌زند و همه‌ اعضای خانواده و آشنایان، از نام پِنی برای خطاب‌کردنش استفاده می‌کنند. تابستان سال ۱۹۵۳، پنی در حالی‌که گمان می‌کند با تعطیلاتی هیجان‌انگیز و سرشار از خوش‌گذرانی روبه‌روست، ناگهان اتفاق‌های غیرمنتظره‌ای، برخی حقایق پنهان زندگی‌اش را آشکار می‌کند. پدر پنی سال‌ها پیش مُرده است و او با مادر، مادربزرگ و پدربزرگش زندگی می‌کند. ارتباط پنی، برخلاف میل مادرش، با خانواده‌ ایتالیایی و پرجمعیت پدرش همچنان برقرار است و حتی آن‌ها را بیش از اقوام مادری دوست دارد، به‌خصوص عمو دامینیک که کسی نمی‌داند چرا به جای خانه، در اتومبیل زندگی می‌کند!

خوشبختانه نویسنده‌ رمان، با قلم روشن و روان خود موفق به فضاسازی‌های باورپذیری در کتابش شده؛ دیالوگ‌نویسی کاراکترها، به ویژه پنی و پسرعمه‌اش فرانکی عالی از کار درآمده است و خواننده لحن و صدای آن‌ها را به طور واضح در ذهنش می‌شوند. اطلاعات دقیقی که پنی از جنگ جهانی و دوره‌ی تاریخی خاص کشور، موقعیت جغرافیایی محل زندگی و تفاوت‌های فرهنگی ۲ خانواده‌ی آمریکایی و ایتالیایی خود می‌دهد، به خوبی گویای تاثیر جنگ بر رفتار و گفتار آدم‌هاست. جنیفر هالم در روایت داستان، تلفیقی از طنز و تراژدی را گرد آورده تا خواننده فقط مغلوب سرنوشت تراژیک پنی نباشد.

یکی از غم‌انگیزترین لحظه‌های کتاب، که شاید اشک خواننده را دربیاورد، جایی‌ست که دست پنی دچار سانحه می‌شود و دیگر امیدی به بهبودش نیست اما یک معجزه او را به زندگی شاد کودکی‌اش بازمی‌گرداند. اغلب لحظه‌های طنز داستان که نتیجه‌ شیطنت‌های فرانکی‌ست، علاوه بر این‌که راهگشای برخی رازها می‌شوند، چاشنی‌های بامزه‌ای هستند تا مخاطب را برای ضربه‌ سخت و تلخ نهایی آماده کنند و گرچه بزرگ‌ترها بالاخره وقتی حقیقت را به پنی می‌گویند، هنوز بیش از همه، عمو دامینیک و آن رادیوِ لعنتی را در مرگ پدر مقصر می‌دانند، ولی پنی که حالا وارد دوازده‌ سالگی شده است، با رفتار منطقی و خردمندانه‌اش، تنها مقصر ماجرا را جنگ جهانی می‌داند و موفق می‌شود ۲ خانواده‌ای را که سال‌ها با هم قهر بوده‌اند، آشتی دهد!

غیر از این، سرک‌کشیدن پنی در گذشته‌ پدرش، بسیاری دیگر از مشکلات قدیمی را حل می‌کند. برای مثال، عمو دامینیک که زمانی از بهترین بازیگران بیسبال بوده و بعد از مرگ برادرش این بازی را کنار گذاشته است، دوباره سروقت بیسبال می‌رود. حتی عادت ماشین‌خوابی را ترک می‌کند و به زندگی عادی برمی‌گردد. همچنین مادر پنی که پس از مرگ همسرش، با کار در بیمارستان خداحافظی کرده بود، به بیمارستان برمی‌گردد و مشغول فعالیت می‌شود و البته مشکل ازدواجش با شیرفروش هم که قبلا پنی با آن مخالف بود، حل می‌شود!

کتاب «سکه‌ای از آسمان» ۳۰۰ صفحه دارد اما شیوه‌ روایت پنی و ترجمه‌ خوب شهلا انتظاریان، خواندنش را آسان و دل‌نشین کرده است. از آن‌جا که تعداد عموهای پنی زیاد است و هر کدام نقش مهمی در زندگی او دارند، نویسنده در کمال آرامش و حوصله، ۱۰۰ صفحه‌ نخست را به معرفی شخصیت‌ها و ارتباط‌شان با پنی اختصاص داده است تا خواننده آن‌ها را خوب بشناسد و به خاطر بسپارد.

البته در این فاصله، پنی گاهی وقت‌ها درباره‌ علت مرگ پدرش کنجکاوی می‌کند و معمولا پاسخ‌های متناقضی از بزرگ‌ترها دریافت می‌کند. آن‌ها بیماری‌های مختلفی را دلیل مرگ پدر پنی می‌دانند و حالا که پنی متوجه شده است همه‌ اعضای خانواده، حتی مادرش رازی را از او پنهان کرده‌اند، خودش دست به‌کار می‌شود تا علت اصلی مرگ پدر را پیدا کند. در این راه، پسرعمه‌اش فرانکی که پسر ناآرام و پردردسری‌ست، او را همراهی می‌کند.

از این منظر می‌توان گفت رمان «سکه‌ای از آسمان» از فضای معمایی- کارآگاهی مهیجی برخوردار است که نویسنده با هوشمندی، قطعه‌های کوچک پازل راز پنی را کنار هم چیده است و زمانی که در بخش پایانی کتاب، پرده‌ اسرار زندگی و مرگ پدر پنی کنار می‌رود، خواننده حسابی غافلگیر و شوکه می‌شود.

تنها ضعف رمان «سکه‌ای از آسمان»، طراحی جلد آن است. با وجودی که در طول داستان، شخصیت‌ها و نقاط طلایی بسیار مهم‌تر و جذاب‌تری وجود دارند، طرح جلد کتاب (در نسخه‌ ترجمه‌شده) کم‌ترین ارتباطی با فضای داستان ندارد. درج تصویر خیالی یک دختر روی جلد که زیر بارش سکه‌هایی احتمالا از آسمان محو شده است، باعث می‌شود خواننده نتواند چهره‌ پنی را آن‌طور که خودش دوست دارد، تصور کند. ضمن این‌که در داستان خبری از بارش سکه نیست و این نام، که برگرفته از یک شعر آمریکایی سروده‌ جانی بورک و آرتور جانسون است، در واقع کنایه‌ای از دلیل نام‌گذاری پنی توسط پدرش و علاقه‌اش به اوست. حالا همین طرح جلد را مقایسه بکنید با طراحی جلد خارجی رمان تا تفاوت در خلاقیت گرافیکی، جذب مخاطب و زیبایی‌شناسی را ببینید.

رمان «سکه‌ای از آسمان» به لحاظ محتوای داستان، شباهت اندکی با رمان «سه‌بار خوش‌شانسی» نوشته‌ شیلا ترنیج از نشر افق دارد. اگر در آن کتاب، شخصیت اصلی دختری بود که یک تابستان را به دنبال مادرِ گم‌شده‌اش می‌گردد، این‌جا در رمان «سکه‌ای از آسمان»، دختری تعطیلات تابستانی خود را صرف رمزگشایی از علت مرگ پدرش می‌کند. با این‌حال، رمان جنیفر هالم کتاب فوق‌العاده‌ای است که می‌تواند هم برای نوجوانان، هم برای بزرگ‌ترها خواندنی و مفید باشد.

اگر دل‌تان یک داستان آمریکایی هیجان‌انگیز با چاشنی اشک و لبخند می‌خواهد، این رمان بهترین انتخاب برای شماست. مطمئن باشید از خواندن آن پشیمان نمی‌شوید.

*احمدرضا حجارزاده